آشنایی کامل با بهترین غذای ضد التهاب!
التهاب یکی از عوامل اصلی بیماریهای مختلف در بدن مانند درد استخوانها، مفاصل و عوارضی مانند چاقی است. بسیاری از ما به دلیل استفاده از غذاهای نامناسب دچار التهاب در بدن میشویم. به همین دلیل شناخت انواع غذای ضد التهاب و استفاده از آنها در رژیم غذایی روزانه میتواند تا حد زیادی این التهاب و عوارض ناشی از آن را کاهش دهد.
در این مقاله از سفیر زیبایی قصد داریم بهطور کامل در مورد التهاب بدن و انواع غذای ضد التهاب با شما صحبت کنیم. پس تا پایان ما را همراهی بفرمایید.
التهاب در بدن چیست؟
اگرچه ممکن است از التهاب در بدن همیشه به بدی یاد کرده باشید باید بدانید التهاب در حد نرمال در بدن راهی برای محافظت از شما در برابر عفونت، برخی از انواع بیماری یا آسیب است. بهعنوانمثال به کمک واکنشهای التهابی، بدن شما تولید گلبولهای سفید خون، سلولهای ایمنی و موادی به نام سیتوکینها را افزایش میدهد که به مبارزه با عفونت کمک میکنند. از جمله علائم کلاسیک مربوط به التهاب حاد (کوتاهمدت) میتوان به قرمزی، درد، گرما و تورم اشاره نمود.
از طرفی، التهاب مزمن (طولانیمدت) معمولاً در داخل بدن علامت خاصی ایجاد نمیکند ولی میتواند عوارض مختلفی را به همراه داشته باشد. این نوع التهاب میتواند منجر به بیماریهایی مانند دیابت، بیماری قلبی، بیماری کبد چرب و برخی از انواع سرطانها شود. التهاب مزمن همچنین ممکن است زمانی اتفاق بیفتد که افراد دچار چاقی یا تحت استرس هستند.
متخصصان جهت تشخیص التهاب موجود در بدن معمولاً از بررسی چند پارامتر در خون شما مانند پروتئین واکنشی C (CRP)، هموسیستئین، TNF آلفا و IL-6 در نتایج آزمایش خون کمک میگیرند.
چه چیزهایی باعث التهاب در بدن میشود؟
برخی از عوامل سبک زندگی که به عادت برای شما تبدیل شدهاند، میتوانند التهاب را افزایش دهند. مهمترین عواملی که احتمال التهاب در بدن را افزایش میدهند، عبارتاند از:
- مصرف مقادیر زیاد شکر و شربت ذرت با فروکتوز بالا از عوامل اصلی ایجاد التهاب در بدن است. این غذاهای ضد التهاب میتوانند منجر به مقاومت به انسولین در بدن، دیابت و چاقی شوند.
- مصرف کربوهیدراتهای تصفیهشده زیاد، مانند نان سفید کامل، میتواند به التهاب، مقاومت به انسولین و چاقی کمک کند.
- علاوه بر این، نشان داده شده است که خوردن غذاهای فراوریشده و بستهبندی شده حاوی چربیهای ترانس مانند انواع سوسیسها، غذاهای نیمه آماده، همبرگر آماده، کالباس و … برخلاف انواع غذای ضدالتهابی باعث افزایش التهاب و آسیب به سلولهای اندوتلیال در بدن میشود که شریانهای شما را پوشاندهاند.
- FDA چربیهای ترانس را عامل اصلی دیگر ایجاد کننده التهاب میداند؛ بنابراین تمام غذاهای بدون چربی ترانس از مواد غذایی ضد التهاب محسوب میشوند.
- روغنهای گیاهی مورد استفاده در بسیاری از غذاهای فراوریشده یکی دیگر از مقصران احتمالی التهاب در بدن است. مصرف منظم این روغنها بهمرور میتواند منجر به عدم تعادل اسیدهای چرب امگا 6 تا امگا 3 در بدن شود که التهاب در بدن را افزایش خواهد داد.
- مصرف بیشازحد الکل و گوشتهای فراوریشده نیز میتواند اثرات التهابی قابلتوجهی بر بدن شما داشته باشد.
- یک سبک زندگی غیرفعال مانند نشستنهای طولانی نیز میتواند التهاب در بدن را افزایش داده و منجر به عواملی مانند نفخ، چاقی و … شود.
نقش رژیم غذایی در کاهش التهابات بدن
التهاب در حد نرمال برای بدن مفید است و حتی ضروری است ولی اگر فکر میکنید دچار التهاب بیشازحد هستید و میخواهید التهاب را کاهش دهید، باید در رژیم غذایی خود از انواع غذای ضدالتهابی بیشتری استفاده کنید. برای رسیدن به این هدف رژیم غذایی خود را بر اساس غذاهای کامل و غنی از مواد مغذی که حاوی آنتیاکسیدانهای مختلف هستند قرار دهید و از محصولات فراوریشده با مقدار زیادی شکر و روغنهای اضافهشده خودداری کنید.
آنتیاکسیدانها با کاهش سطح رادیکالهای آزاد در بدن عمل میکنند. این مولکولهای واکنشی بهعنوان بخشی طبیعی از متابولیسم شما ایجاد میشوند، اما زمانی که تحت کنترل نباشند، میتوانند منجر به التهاب بیشازحد در بدن شوند.
رژیم ضد التهابی شما باید طوری باشد که تعادل مناسبی از پروتئین، چربی و کربوهیدرات را در هر وعده غذایی برایتان فراهم کند. به همین دلیل باید مطمئن شوید که نیاز بدنتان به انواع ویتامینها، مواد معدنی، فیبر و آب را نیز تأمین میکنید.
بهترین غذاها بهعنوان غذای ضد التهاب
برای افراد زیادی این سؤال پیش میآید که چه چیز بخورم تا باعث التهاب نشود یا چه چیزی التهاب بدن را از بین میبرد؟ همانطورکه قبلاً نیز به آن اشاره کردیم التهاب هم میتواند خوب و هم میتواند برای بدن بد باشد. درواقع ازیکطرف، به بدن شما کمک میکند تا از عفونت و برخی آسیبهای خارجی در امان بمانید.
از طرف دیگر، التهاب مزمن میتواند منجر به افزایش وزن و بیماریهای مختلف بخصوص بیماریهای زمینهای مانند دیابت شود. استرس، غذاهای التهابی و سطح پایین فعالیت که در قسمت قبل توضیح دادیم مهمترین عواملی هستند که احتمال خطر التهاب مزمن را افزایش میدهند. بااینحال، نتایج تحقیقات نشان میدهد که برخی غذاها میتوانند با التهاب مبارزه کنند و بهعنوان غذای ضد التهاب شناخته میشوند. بهترین انواع غذای ضد التهاب عبارتاند از:
1. انواع توتها
توتها از انواع میوههای ضد التهاب بسیار مفید هستند که به دلیل سرشار بودن از موادی مانند فیبر، ویتامینها و مواد معدنی میتوانند یکی از بهترین اجزای یک رژیم غذایی متعادل باشند. دهها نوع توت در سراسر جهان وجود دارد که متداولترین آنها بهعنوان غذای ضد التهاب شامل موارد زیر هستند:
- توتفرنگی
- بلوبری
- تمشک
- توت قرمز
- توت سفید
خوشبختانه انواع این توتها در کشور عزیزمان ایران در بسیاری از استانها مانند کرمانشاه، لرستان، اردبیل، آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی و سایر مناطق با آبوهوای مناسب کشت شده و بهوفور در بازارها یافت میشود.
انواع توتهای نام برده شده در بالا و سایر انواع این میوه حاوی آنتیاکسیدانهای قوی مانند آنتوسیانینها هستند. این ترکیبات دارای اثرات ضدالتهابی بسیار خوبی برای بدن هستند که میتوانند خطر ابتلا به بسیاری از بیماریها و شرایط استرس اکسیداتیو که خود عامل برخی بیماریهای مهم بخصوص بیماریهای قلبی است را کاهش دهند.
بدن شما سلولهایی را با خاصیت کشندگی طبیعی (سلولهای NK) تولید میکند که به عملکرد صحیح سیستم ایمنی بدن برای از بین بردن مهاجمان خارجی و سلولهای مخرب مانند رادیکالهای آزاد کمک میکند. خوردن انواع توت به این سیستم کمک میکند تا بتواند سلولهای قاتل قویتر و بیشتری را تولید کند.
درنتیجه افرادی که بهصورت منظم از انواع توت مانند توت سفید، توتفرنگی و … استفاده میکنند کمتر نشانههای مربوط به بیماریهای ناشی از التهاب مانند بیماریهای قلبی یا چاقی را تجربه خواهند کرد. در بسیاری از رژیمهای لاغری نیز مانند لاغری شکم و پهلو توصیه میشود از انواع توت در رژیم بهعنوان میان وعدهای سالم و کمکالری استفاده نمایید.
2. گوجه فرنگی
گوجهفرنگی یک منبع تغذیهای بسیار عالی بهعنوان غذای ضد التهاب است. گوجهفرنگی غنی از ویتامین C، لیکوپن و پتاسیم است که همگی این مواد دارای خواص ضد التهابی بسیار قوی میباشند. لیکوپن بهویژه میتواند برای کاهش ترکیبات ضدالتهابی مرتبط با چندین نوع سرطان مفید باشد.
نتایج یک مطالعه در این زمینه مشخص کرده است که نوشیدن آب گوجهفرنگی بهصورت روزانه و منظم بهطور قابلتوجهی پارامترهای التهابی را در زنان با وزن اضافی کاهش میدهد اما هنوز نتایج تحقیقات برای تأثیر این ماده در لاغری کافی نیست. جالب است بدانید که پختوپز گوجهفرنگی در روغن زیتون میتواند مقدار لیکوپن جذب شده در این ماده غذایی را به حداکثر برساند؛ زیرا لیکوپن یک کاروتنوئید است و با منبع چربی بهتر در بدن جذب میشود.
3. کلم بروکلی
کلم بروکلی از سبزیجات برگ سبز بسیار مغذی است که همیشه توصیه میشود در رژیم غذایی روزانه افراد برای سلامت بیشتر قرار بگیرد. تحقیقات انجام شده در مورد این سبزی نشان داده است که خوردن مقدار زیادی سبزیجات به دلیل خواص ضد التهابی قوی با کاهش خطر ابتلا به بیماریهای قلبی و سرطان همراه است. به همین دلیل کلم بروکلی نیز یکی از انواع خوراکیهای ضد التهاب خوب محسوب میشود.
دانشمندان این خواص کلم بروکلی را به آنتیاکسیدانهای قوی موجود در آن نسبت میدهند. از طرفی این سبزی سرشار از سولفورافان است، آنتیاکسیدانی که با کاهش سطح سیتوکینها و NF-kB، التهاب را بهخوبی در بدن کاهش میدهد.
4. آووکادو
آووکادو یکی از میوههای بسیار مفید و سرشار از پتاسیم، منیزیم، فیبر و چربیهای اشباعنشده است که برای سلامت قلب بسیار مناسب میباشد. آووکادو همچنین حاوی ترکیباتی به نام کاروتنوئیدها و توکوفرولها است که بهعنوان غذای ضد التهاب با کاهش خطر سرطان مرتبط میباشد.
در یک مطالعه انجام شده در مورد اثرات ضدالتهابی آووکادو، بعد از انجام آزمایشات مربوطه مشخص شد افرادی که یک تکه از آووکادو را با همبرگر مصرف میکردند، در مقایسه با شرکتکنندگانی که همبرگر را بهتنهایی میخورند، سطح پایینتری از نشانگرهای التهابی NF-kB و IL-6 را در بدن داشتند.
5. فلفل دلمهای
فلفل دلمهای از بهترین منابع طبیعی ویتامین C و دارای آنتیاکسیدانهایی است که اثرات ضدالتهابی بسیار قدرتمندی برای بدن ما دارد. فلفلهای دلمهای، دارای کوئرستین هستند. این ماده آنتیاکسیدانی را تأمین میکند که کاهش آن میتواند منجر به آسیب اکسیداتیو در افراد مبتلا به سارکوئیدوز شود. سارکوئیدوز نیز یک بیماری التهابی است که باید با استفاده از انواع غذای ضد التهاب و تحت نظر متخصص کاهش پیدا کند.
فلفلهای چیلی نیز از انواع فلفلهای بسیار خوبی هستند که سرشار از اسید سیناپیک و اسید فریکلیک میباشند که میتوانند التهاب را کاهش و برای جوان ماندن پوست نیز بسیار مفید باشد.
6. روغن زیتون ارگانیک
روغن زیتون ارگانیک یکی از سالمترین چربیهایی است که میتوانید در رژیم غذایی خود بهعنوان یک غذای ضد التهاب استفاده کنید. این روغن غنی از چربیهای اشباع نشده است و یک ماده اصلی در برنامه رژیم مدیترانهای و سایر رژیمهای سالم و متعادل است که فواید سلامتی زیادی را به همراه دارد.
در یک تحقیق در مورد برنامه رژیم مدیترانهای، CRP و چند مورد از نشانگرهای التهابی دیگر در افرادی که در روز 1.7 اونس (50 میلیلیتر) روغن زیتون مصرف کرده بودند، بهطور قابلتوجهی کاهش یافت. به خاطر داشته باشید که روغن زیتون ارگانیک مزایای ضدالتهابی بیشتری نسبت به روغنهای زیتون تصفیهشده دارد.
7. ماهی چرب
یکی دیگر از انواع غذای ضد التهاب بسیار مناسب که باید در رژیم غذایی شما وجود داشته باشد، ماهی چرب است. ماهیهای چرب منبع بسیار خوبی از پروتئین و اسیدهای چرب امگا3 با زنجیره طولانی EPA و DHA هستند. اگرچه همه انواع ماهیهای مختلف حاوی مقداری اسید چرب امگا3 هستند و میتوانند برای بدن ما بهعنوان غذای ضد التهاب مفید باشند، اما ماهیهای چرب زیر از بهترین و غنیترین انواع ماهیها بهعنوان غذای ضد التهاب هستند:
- ماهی سالمون
- ماهی ساردین
- شاهماهی
- ماهی خالمخالی
EPA و DHA موجود در این ماهیها التهاب را کاهش میدهند که میتواند منجر به سندرم متابولیک، بیماری قلبی، دیابت و بیماری کلیوی شود. بدن شما این اسیدهای چرب را به ترکیباتی به شکل پروتئینهای خاص تبدیل میکند که دارای اثرات ضدالتهابی بسیار خوبی برای ما هستند و میتوانند بهعنوان مواد غذایی ضد التهاب مورد استفاده قرار بگیرند.
8. قارچ
درحالیکه هزاران نوع قارچ در سراسر جهان وجود دارد، فقط تعداد معدودی از آنها خوراکی و تجاری میباشند. قارچها از نظر کالری، کالری بسیار کمی دارند و سرشار از سلنیم، مس و همه ویتامینهای گروه B هستند. آنها همچنین حاوی فنل و سایر آنتیاکسیدانهایی هستند که برای بدن ما خواص ضدالتهابی دارند.
بااینحال، تحقیقات نشان میدهد که پختن قارچ، ترکیبات ضدالتهابی آنها را به میزان قابلتوجهی کاهش میدهد، بنابراین اگر قرار است قارچ بهعنوان یک غذای ضد التهاب در رژیم شما قرار بگیرد، بهتر است که آنها را بهصورت خام یا حداقل بخارپز استفاده کنید.
9. چای سبز
احتمالاً شنیدهاید که چای سبز یکی از سالمترین دمنوشهایی است که میتوانید در سرتاسر دنیا بنوشید. این دمنوش خطر ابتلا به بیماریهای مختلف مانند بیماریهای قلبی، سرطان، بیماری آلزایمر، چاقی و سایر شرایط را تا حد بسیار خوبی کاهش میدهد. یکی از فواید چای سبز بهعنوان مواد غذایی ضد التهاب خاصیت آنتیاکسیدانی آن است، بهویژه مادهای به نام اپی گالوکاتچین -3-گالات (EGCG) در خود دارد که با كاهش تولید سیتوكین، التهاب را کاهش داده و به سلامت بدن کمک خواهد کرد.
10. انگور
یکی دیگر از میوههای ضد التهاب بسیار محبوب انگور است. حتی شاید در مورد رژیم انگور برای لاغری، مطالبی را خوانده باشید. انگور حاوی آنتوسیانین است که التهاب بدن را کاهش میدهد. علاوه بر این، خواص ترکیبات موجود در انگور میتواند خطر ابتلا به چندین بیماری ازجمله بیماریهای قلبی، دیابت، چاقی، آلزایمر و اختلالات چشم را کاهش دهد.
انگور همچنین یکی از بهترین منابع مادهای به نام رسوراترول است، ترکیب دیگری که دارای خواص درمانی زیادی برای بدن ما میباشد. در یک مطالعه، افراد مبتلا به بیماری قلبی که روزانه عصاره انگور را بهصورت منظم مصرف میکردند، کاهش نشانگرهای التهابی ژنتیکی ازجمله NF-kB را تجربه کردند. علاوه بر این، سطح آدیپونکتین آنها افزایش پیدا کرد. آدیپونکتین هورمونی در بدن است که سطح پایین آن منجر به افزایش وزن و افزایش خطر سرطان خواهد شد.
11. زردچوبه
زردچوبه ادویهای با طعمی قوی و خاکی است که بهعنوان یکی از بهترین انواع غذای ضد التهاب اغلب در کاریها و سایر غذاهای ایرانی و آسیایی مورد استفاده قرار میگیرد. به دلیل محتوای کورکومین در این ادویه، زردچوبه یک ماده مغذی قدرتمند ضدالتهابی است که مورد توجه بسیاری از افراد بخصوص در طب سنتی قرار گرفته است.
زردچوبه التهاب مربوط به آرتروز، دیابت و سایر بیماریها را نیز کاهش میدهد. در حقیقت، مصرف 1 گرم کورکومین بهصورت روزانه همراه با پیپرین موجود در فلفل سیاه باعث کاهش قابلتوجهی در نشانگرهای التهابی CRP در افراد مبتلا به سندرم متابولیک میشود. سندرم متابولیک مربوط به اختلالات سوختوساز در بدن است که منجر به افزایش وزن خواهد شد.
مصرف مکملهای حاوی کورکومین در این شرایط تحت نظر متخصص تغذیه بسیار مؤثر است. مکملهای کورکومین اغلب با پیپرین ترکیب میشوند که میتواند جذب کورکومین را تقویت کند. بااینحال در صورت تمایل به استفاده از این مکمل حتماً با پزشک مشورت کنید و خودسرانه از مکملها استفاده نکنید؛ زیرا ترکیبات موجود در مکملها نسبت به انواع غذای ضد التهاب با غلظت بیشتری است که اگر به آن نیاز نداشته باشید ممکن است منجر به عوارض مختلفی برای بدن شود.
12. گیلاس
یکی از میوههای ضد التهاب بسیار پرطرفدار بهعنوان غذای ضد التهاب گیلاس است. گیلاسها سرشار از آنتیاکسیدانهایی مانند آنتوسیانینها و کاتچینها هستند که با التهاب در بدن مبارزه میکنند. اگرچه خواص تقویتکننده سلامتی گیلاس ترش یعنی آلبالو بیش از سایر انواع گیلاسهای شیرین مورد مطالعه قرار گرفته است، اما گیلاسهای شیرین نیز میتوانند بهعنوان غذای ضد التهاب مورد استفاده قرار بگیرند.
13. شکلات تلخ و کاکائو
شکلات تلخ بسیار لذیذ و خوشمزه و غنی از مواد غذایی مورد نیاز برای بدن است. همچنین سرشار از انواع آنتیاکسیدانها است که التهاب را در بدن کاهش میدهد. حتی ترکیبات آن ممکن است خطر ابتلا به برخی از انواع بیماری را کاهش داده و منجر به سلامت کلی بیشتر میشود. فلاوانولها ترکیباتی در شکلات هستند که اثرات ضدالتهابی آن را ایجاد نمودهاند و سلولهای اندوتلیال که شریانهای شما را سالم نگه میدارند را نیز تقویت میکنند.
کدام غذاها باعث التهاب در بدن میشوند؟
علاوه بر استفاده از انواع غذای ضد التهاب در یک رژیم غذایی سالم، محدود کردن مصرف غذاهایی که میتوانند باعث التهاب شوند نیز بسیار مهم است. بهعنوانمثال، غذاهای فراوریشده از جمله غذاهای فوری، گوشتهای فراوریشده و غذاهای یخزده دارای مقادیر بالاتری از نشانگرهای التهابی مانند CRP هستند. بهعلاوه مصرف بیشازحد غذاهای سرخشده و روغنهای هیدروژنه به دلیل غنی بودن از چربیهای ترانس که نوعی اسید چرب غیراشباع است باعث افزایش سطح التهاب در بدن میشود.
غذاهای دیگر مانند نوشیدنیهای شیرین دارای قند و بخصوص قند مصنوعی و کربوهیدراتهای تصفیه شده نیز به همین ترتیب التهاب بدن را افزایش میدهند و مصرف مداوم و بیشازحد آنها میتواند منجر به التهاب مزمن در بدن شود. چند نمونه از غذاهایی که با افزایش سطح التهاب در بدن مرتبط هستند در زیر آورده شده است:
- غذای فوری مانند فست فودها، غذاهای نیمه آماده بازاری، چیپس سیبزمینی، پرتقال و …
- کربوهیدراتهای تصفیه شده مانند نان سفید، ماکارونی، برنج سفید، کراکر، تورتیلای آرد، بیسکویتهای مختلف و …
- غذاهای سرخشده مانند سیبزمینی سرخشده، دونات، مرغ سرخشده، پنیر موزارلا، تخممرغ با روغن زیاد
- نوشیدنیهای شیرین شده با قند مصنوعی مانند انواع نوشابه، دلستر، چای شیرین، نوشیدنیهای انرژیزا، نوشیدنیهای ورزشی
- گوشتهای فراوریشده مانند بیکن، گوشت گاو فراوریشده، انواع کنسرو، سالامی، هاتداگ، گوشت دودی
- چربیهای ترانس مانند روغن گیاهی تا حدی هیدروژنه و مارگارین
سخن پایانی…
غذای ضدالتهابی میتواند به شخص در کنترل التهابات بدن کمک شایانی کند. حتی سطح پایین التهاب بهصورت مزمن میتواند منجر به بیماریهای مختلفی در بدن اعم از چاقی، بیماریهای قلبی و … شود. بنابراین باید سعی کنید تا با انتخاب طیف گستردهای از غذاهای خوشمزه و ضد التهاب و همچنین استفاده کمتر از غذاهای ایجاد کننده التهاب، میزان التهاب بدن را در سطحی مناسب کنترل کنید.