تخصصی ترین خواص سدر برای سلامتی و درمان بیماری ها
سدر را معمولاً به‌عنوان پودری سبزرنگ می‌شناسند که سازگاری بسیار خوبی با حنا دارد. در قدیم از این دو گیاه در کنار هم برای درمان بسیاری از بیماری‌ها و بخصوص بیماری‌های پوست و مو در ایران استفاده می‌شده است. در حال حاضر نیز از پودر سدر و همچنین عصاره غلیظ آن که به روغن سدر هم معروف است، در بسیاری از ماسک‌های صنعتی و سنتی و درمان‌های متعددی استفاده می‌شود.
در این مقاله از سفیر زیبایی قصد داریم شما را بیشتر با خواص سدر برای سلامتی آشنا کنیم تا توجه بیشتری نسبت به این ماده ارزان ولی بسیار غنی داشته باشید و بتوانید از مزایای آن بهره‌مند شوید. پس تا انتهای این مقاله ما را همراهی بفرمایید.
درخت سدر چه نوع درختی است؟
به‌طورکلی سدر از تیره مخروطیان است و به همین دلیل یکی از انواع درخت سدر شباهت بسیار زیادی با درخت کاج دارد. بااین‌حال سدر از کاج بلندتر و همچنین قوی‌تر است. جالب است بدانید عمر یک درخت سدر بیش از 3000 سال می‌باشد. شاخه‌های این درخت کاملاً کشیده و تقریباً دور از یکدیگر هستند و می‌توان گفت این درخت بومی هیمالیای غربی و منطقه مدیترانه است. چوب این درخت نیز سفید و ضخیم است.
از برگ‌ها و میوه‌های این درخت برای مصارف درمانی طب سنتی و از چوب آن در صنعت چوب برای ساخت انواع وسایل چوبی مانند مبل و صندلی استفاده می‌شود. انواع سدر نیز شامل موارد زیر می‌باشند:
- سدر لبنانی
- سدر مقدس
- سدر اطلسی
تاریخچه استفاده از اسانس یا روغن سدر
روغن سدر درواقع یک روغن چسبنده زردرنگ مانند صمغ درخت است که صدها سال است برای مصارف طب سنتی مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. این روغن در قدیم توسط مصریان باستان برای ساخت انواع لوازم‌آرایشی و همچنین عطر استفاده می‌شده است. علاوه بر این، یکی از مواد تشکیل دهنده «میتریدات» است که پادزهری برای سم است که قرن‌ها پیش توسط خانواده سلطنتی استفاده می‌شد.
امروزه، این روغن خاص برای جلوگیری از مشکلات متعدد سلامتی مانند اختلالات کلیوی، آرتریت، عارضه‌های پوستی و همچنین مشکلات تنفسی به‌طور تخصصی‌تر مورد استفاده قرار می‌گیرد و موارد استفاده از این اسانس بسیار متعدد است. همچنین به دلیل ارزش‌های درمانی آن و قیمت مناسبی که دارد به‌وفور در آروماتراپی استفاده می‌شود. رایحه قوی آن باعث می‌شود که برای لوازم‌آرایشی و همچنین عطر بسیار ایده‌آل باشد.
مهم‌ترین فواید سدر برای سلامتی
روغن سدر از شاخ و برگ و همچنین چوب یا ریشه انواع مختلف درختان مخروطی متعلق به خانواده‌های سرو استخراج می‌شود. اسانس چوب سدر به دلیل خواص ضدعفونی‌کننده، ضد باکتری، ضدالتهابی، آفت‌کش و معطر آن کاملاً مشهور است. اگر بخواهیم به‌طور دقیق‌تر فواید سدر را بررسی کنیم، بسیار زیاد هستند ولی مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:
1. سدر برای اگزما مفید است
اگزما یک بیماری پوستی بسیار شایع است که باعث خشکی، قرمزی و خارش پوست می‌شود که ممکن است با علائمی مانند تاول یا حتی ترک در پوست همراه باشد. اسانس سدر، التهابی را که منجر به مشکل پوستی تحریک‌کننده می‌شود درمان می‌کند و پوسته‌پوسته شدن پوست را کاهش می‌دهد. همچنین عفونت را با استفاده از خواص ضد قارچی خود درمان می‌کند.
برای بهبود یا جلوگیری از اگزما می‌توانید مقداری روغن سدر به لوسیون پوست یا حتی صابون خود اضافه کنید، فوراً آن را در اطراف ناحیه عفونی یا حتی خارش‌دار بمالید یا در وان حمام 5 قطره روغن سدر به همراه چند قطره روغن نارگیل بریزید و چنددقیقه‌ای در آن بنشینید. توجه داشته باشید که اگزما بیماری بسیار حساسی است و اگر شما در حال درمان این بیماری هستید بهتر است از روش‌های سنتی استفاده نکنید مگر اینکه با پزشکتان مشورت نمایید.
همچنین اگر برای بار اول است که می‌خواهید از آن استفاده کنید حتماً ابتدا آزمایش پچ را انجام دهید؛ یعنی روی بخش کوچکی از پوست آن را امتحان کنید و بعد از 24 ساعت اگر واکنش آلرژیکی از خود نشان نداد برای قسمت‌های دیگر پوست هم می‌توانید استفاده کنید.
2. ضد سبوره است
سبوره یا حتی اگزمای سبورئیک واقعاً یک بیماری وحشتناک است که در اثر عملکرد نادرست غدد چربی در پوست ایجاد می‌شود. این خاصیت منجر به افزایش تولید سبوم یا چربی همراه با عفونت بعدی سلول‌های اپیدرمی (لایه سطحی پوست) می‌شود. علائم ظاهری این بیماری بسیار ناخوشایند است، زیرا پوست، به رنگ سفید یا حتی زرد کم‌رنگ در آمده، شروع به لایه‌لایه شدن یا پوست‌پوست شدن می‌کند.
این بیماری به‌خصوص در پوست سر، ابروها، گوش داخلی و همچنین هر جای دیگری همراه با فولیکول‌های مو دیده می‌شود. روغن سدر می‌تواند در درمان این وضعیت التهابی خاص مفید باشد و پوسته‌پوسته شدن پوست را کاهش دهد. همچنین ماسک‌های حاوی سدر تولید سبوم را منظم می‌کنند و عفونت ایجاد شده را کاهش می‌دهند. این گیاه همچنین قرمزی زشت و علائم و نشانه‌های ظاهری این بیماری را در طول درمان کاهش می‌دهد.
3. ریزش مو را کاهش می‌دهد
ایرانیان در قدیم به‌وفور از سدر و حنا در کنار یکدیگر برای تقویت موهای سر خود استفاده می‌کردند. در حال حاضر نیز سدر پایه بسیاری از شامپوها و محصولات مراقبتی مو جهت تقویت و کنترل ریزش مو می‌باشد؛ زیرا ترکیبات موجود در این گیاه می‌تواند فولیکول‌های مو را تقویت کند و درعین‌حال گردش خون را به سمت پوست سر افزایش می‌دهد. این امر در رشد مو و همچنین کاهش نازک شدن موها نقش بسیار مهمی دارد. به همین دلیل امروزه از سدر برای جلوگیری از ریزش مو، نازک شدن مو و پیشگیری از آلوپسی استفاده می‌شود.
تحقیقات در این زمینه نشان می‌دهد استفاده از روغن سدر، همراه با اسانس‌های آویشن، رزماری و اسطوخودوس روی پوست سر، برای افرادی که دچار ریزش مو شده‌اند تا 44 درصد رشد مو را افزایش می‌دهد. برای انجام این کار، می‌توانید روغن سدر را به شامپو یا نرم‌کننده موهای خود اضافه کنید یا به‌سادگی آن را روی پوست سر خود ماساژ دهید و بعد از نیم ساعت آبکشی کنید. البته اگر پوست کف سرتان چرب است کافیست تنها ساقه‌های موهایتان را با آن ماساژ دهید.
4. ضد التهاب است
آزمایش‌های مختلف در مورد اثرات ضدالتهابی روغن سدر روی آرتریت که نوعی بیماری مفصلی است، بسیار مثبت بوده است. التهاب مفاصل و تخریب آن در اثر آرتریت می‌تواند بسیار دردناک باشد. استنشاق یا حتی استفاده موضعی از روغن سدر بر روی پوست ناحیه دردناک مانند زانو می‌تواند درد ناشی از آرتروز را کاهش دهد.
5. خشکی پوست سر را درمان می‌کند
اسانس سدر به کاهش خشکی یا پوسته‌پوسته شدن پوست سر کمک می‌کند. درنتیجه خواص سدر شوره سر ناشی از خشکی را از بین میبرد. این گیاه به پوست سر انرژی می‌دهد و همچنین گردش خون را تقویت می‌کند. برای بهره‌مندی از این مزیت خاص به روش زیر عمل کنید:
- دو قطره اسانس سدر را با روغن نارگیل ترکیب کنید تا ترکیبی همراه با خواص ضد قارچی و مرطوب‌کنندگی ایجاد کنید.
- مقداری مخلوط را به پوست سر خود بزنید و به مدت 5 دقیقه آن را ماساژ دهید.
- برای یافتن بهترین نتایج نهایی، اجازه دهید این ترکیب نیم ساعت یا کمی بیشتر روی پوست سر بماند.
- سپس آن را بشویید.
6. خاصیت ضدعفونی‌کنندگی دارد
از دیگر فواید سدر می‌توان استفاده موضعی اسانس آن بر روی زخم‌ها را نام برد؛ زیرا یک ضد میکروب عالی است. همچنین از بدن در برابر سموم دفاع می‌کند و گلبول‌های سفید خون و سیستم ایمنی را تقویت کرده و حتی عملکرد نادرست آن را کاهش می‌دهد. با ترکیب روغن ضروری سدر همراه با روغن نارگیل، یک روغن برای ماساژ تهیه کنید و پس‌ازآن، این ترکیب را روی جای زخم بزنید تا از عفونت جلوگیری شود.
7. برای بی‌خوابی مفید است
اگر دچار بی‌خوابی می‌شوید و دوست ندارید از مسکن‌های شیمیایی استفاده کنید، استفاده از خواص سدر یک راهکار طبیعی بسیار عالیست. اسانس سدر می‌تواند ترشح هورمون ملاتونین در بدن که مسئول آرامش و خواب است را افزایش داده و استنشاق آن ضمن یک خواب راحت، استرس را به‌خوبی از بین خواهد برد. همان‌طورکه می‌دانید بسیاری از بیماری‌هایی که ما در طول عمرمان تجربه می‌کنیم، به دلیل استرس زیاد است. پس هر آنچه بتواند این استرس را کاهش دهد می‌تواند برای سلامت کلی ما مفید باشد.
8. ضد اسپاسم است
کاهش اسپاسم یک خاصیت درمانی عالی در مورد سدر است. از جمله این اسپاسم‌ها می‌توان به اسپاسم‌هایی اشاره کرد که روی سیستم تنفسی، روده‌ها، ماهیچه‌ها، قلب و اعصاب تأثیر می‌گذارد. افرادی که به دلیل سندرم پای بی‌قرار، تشنج‌های تنفسی، آسم و سایر بیماری‌های اسپاسمودیک، مشکل خواب دارند، می‌توانند از خواص آرام‌بخش روغن سدر استفاده نمایند.
9. عفونت سینه را کاهش می‌دهد
روغن سدر می‌تواند به از بین بردن خلط از طریق استنشاق در ریه‌ها و همچنین مجاری تنفسی کمک کند. بیماران درگیر با آسم، برونشیت و همچنین مبتلایان به احتقان می‌توانند از استنشاق 2 تا 3 قطره بخار روغن سدر برای تسکین فوری استفاده کنند. همچنین می‌توانید قبل از رفتن به رختخواب برای تسکین، دو قطره روغن رقیق شده را در گلو و همچنین ناحیه سینه ماساژ دهند.
10. خوشبو کننده طبیعی است
اسانس چوب سدر ضمن خاصیت تسکین دهندگی، بسیار خوشبو است رایحه‌ای مطبوع مانند چوب دارد که در عطرهای گرم بیشتر استفاده می‌شود.
11. سدر عضلات را سفت می‌کند
ازآنجایی‌که اسانس سدر بدون شک یک قابض طبیعی و عالی است، ماساژ آن بر روی عضلات می‌تواند ماهیچه‌های شل را سفت کند و به ایجاد حس سفتی و همچنین جوانی در عضلات کمک کند. علاوه بر این، ماهیچه‌های دستگاه گوارش را محکم می‌کند که برخی مشکلات معده مانند اسهال را بهبود خواهد داد.
برای این اثر باید 3 تا 5 قطره اسانس چوب سرو یا سدر را در دستان خود با ماساژ گرم کنید و بعد روی ماهیچه‌ها ماساژ دهید. می‌توانید با این روغن شکم، بازوها، سینه و پاهای خود را ماساژ دهید تا خستگی شما رفع شده و احساس آرامش نمایید.
12. سدر قاعدگی را تنظیم می‌کند
درصورتی‌که قاعدگی‌های نامنظم یا دردناک دارید، می‌توانید از روغن سدر استفاده کنید، زیرا جریان خون را در نواحی لگن فعال می‌کند و ماساژ موضعی آن از دردهای اسپاسمی شکم جلوگیری خواهد کرد. همچنین حالت تهوع، خستگی و نوسانات خلقی مرتبط با قاعدگی را کاهش می‌دهد. برای این کار می‌توانید 1 تا 2 قطره اسانس ترکیب شده با یک قاشق غذاخوری روغن حامل مانند روغن نارگیل یا روغن‌زیتون را به قسمت پایین شکم یا کف پا برای متعادل کردن هورمون‌ها و همچنین تسکین درد بزنید و ماساژ دهید.
13. ادرارآور است
نقش این گیاه مانند داروهای دیورتیک است که با خاصیت ادرارآوری خود به درمان بیماری‌های متعددی ازجمله چاقی، فشارخون بالا، سطح فشارخون بالا، روماتیسم، آرتریت، نقرس، عفونت‌های دستگاه ادراری و همچنین تجمع سموم در خون کمک می‌کند. به‌عنوان یک دیورتیک، منظم بودن ادرار را بهبود می‌بخشد که به‌عنوان واسطه‌ای برای دفع چربی، آب بیش‌ازحد و همچنین سموم مانند اسید اوریک از طریق بدن عمل می‌کند.
14. تمرکز و ADHD را بهبود می‌بخشد
یک نظرسنجی که توسط دکتر تری فریدمن و دنیس اگت از دانشگاه برینگهام یانگ انجام شد، نشان داد که استفاده از روغن سدر برای کودکان می‌تواند به‌طور قابل‌توجهی تمرکز و همچنین ظرفیت یادگیری آن‌ها را افزایش دهد. در این تحقیق به 34 کودک مبتلا به ADHD (اختلال کم توجهی) روغن‌های مختلفی داده شد که شامل وتیور، چوب سدر، اسطوخودوس و مخلوطی از برخی روغن‌های دیگر بود.
کودکان باید سه بار در روز به مدت سی روز استنشاق عمیقی از این روغن‌ها انجام می‌دادند. در پایان مطالعه، نتایج نشان داد که استنشاق روغن سدر اختلال ADHD را در کودکان مبتلا تا 65 درصد بهبود داده است.
15. سدر سرفه را تسکین می‌دهد
اسانس سدر توانایی از بین بردن خلط را از طریق سیستم تنفسی و همچنین ریه‌ها دارد که احتقان ناشی از سرفه یا سرماخوردگی را کاهش می‌دهد. قبل از خواب از استنشاق اسانس سدر استفاده کنید تا خلط‌های مزاحم را از بین ببرد و همچنین سردرد را کاهش دهد. برای این کار می‌توانید دو قطره روغن را به سینه و گلو بمالید و یک دقیقه آن را ماساژ دهید.
16. حشرات را دفع می‌کند
اسانس سدر پشه‌ها، مگس‌ها و سایر حشرات را دور می‌کند. می‌توانید چند قطره روغن سدر را درون دستگاه بخور بریزید یا آن را بعد از رقیق کردن با روغن‌های حامل روی پوست بزنید. همچنین می‌توانید اسانس سدر رقیق شده را در رختخواب خود اسپری کنید تا از شر حشرات در امان بمانید.
17. عفونت‌های قارچی را از بین میبرد
روغن سدر به دلیل خواص ضدالتهابی خود عفونت‌های قارچی خارجی و داخلی را درمان می‌کند. همچنین می‌تواند شما را در برابر پاتوژن‌های قارچی و همچنین مسمومیت غذایی نیز محافظت کند. یکی از تحقیقات انجام شده در بخش پزشکی دهان و همچنین رادیولوژی در هند نشان داده است که اسانس سدر یک گزینه عالی و کاربردی به‌عنوان یک عامل ضد باکتری است و همچنین یک جزء بسیار مؤثر در مدیریت باکتری‌ها و مخمرهای مسئول عفونت‌های دهان است که بسیاری از پوسیدگی‌های دندان‌ها و بوی بد دهان را ایجاد می‌کنند. این تحقیق همچنین نشان داد که روغن دارچین، روغن علف لیمو، روغن میخک و همچنین روغن اکالیپتوس دارای خواص ضد قارچی مشابهی هستند.
18. آکنه را درمان می‌کند
اسانس سدر در بسیاری محصولات مراقبت پوستی بخصوص برای درمان آکنه استفاده می‌شود؛ زیرا از منافذ پوست در برابر نفوذ گردوغبار یا حتی هرگونه میکروارگانیسم مضر در بدن که منجر به آکنه و عفونت‌های پوستی می‌شوند، محافظت می‌کند. روغن سدر علاوه بر این برای سفت کردن پوست صورت یا لیفت پوست به‌صورت طبیعی و ایجاد ظاهری جوان‌تر بسیار مؤثر است. برای جلوگیری از آکنه به‌طور طبیعی به کمک گیاه سدر می‌توانید به روش زیر عمل کنید:
یک قطره اسانس سدر را به لوسیون یا صابون صورت خود اضافه کنید یا روغن را با روغن نارگیل ترکیب کرده و روی پوست ماساژ دهید.
همچنین می‌توانید به‌سادگی با مخلوط کردن اسانس سدر همراه با نمک اپسوم و روغن نارگیل، یک اسکراب طبیعی برای پوستتان درست کنید که کدری و تیرگی پوست را از بین میبرد. این اجزا را باهم مخلوط کنید تا بافتی زبر و همچنین تا حدودی چرب داشته باشید سپس از این ترکیب برای لایه‌برداری صورت و کمک به رفع آکنه به‌صورت منظم و هفته‌ای یک مرتبه استفاده کنید.
19. به درمان آلوپسی آره آتا کمک می‌کند
فواید سدر می‌تواند در مدیریت آلوپسی آره آتا یا ریزش موی سکه‌ای مؤثر باشد. به همین دلیل در بسیاری از محصولات مراقبتی برای این بیماران از سدر استفاده می‌شود و همچنین به‌صورت سنتی این افراد می‌توانند از ماسک سدر استفاده کنند.
موارد احتیاط در مورد استفاده از پودر سدر یا اسانس آن
اگرچه خواص سدر برای سلامتی پوست، مو و بدن بسیار زیاد است ولی در برخی شرایط نباید استفاده شود که عبارت‌اند از:
- زنان باردار باید از روغن سدر دوری کنند.
- این اسانس خاص همچنین می‌تواند برای افرادی که دارای مشکلات جدی پوستی هستند، تحریک کننده باشد. به همین دلیل توصیه می‌شود ابتدا یک پچ تست قبل از اعمال در مناطق مشکل‌دار انجام دهید.
- استفاده خوراکی این روغن می‌تواند خطرناک باشد و ازآنجایی‌که این روغن بسیار قوی است، ممکن است اثرات منفی جدی مانند استفراغ، حالت تهوع، تشنگی یا حتی آسیب به سیستم گوارشی داشته باشد.
- افرادی که دارای فشارخون بالا یا حتی بیماری قلبی خاص هستند، نیز نباید از آن استفاده کنند.
سخن پایانی …
همان‌طورکه ملاحظه کردید فواید سدر برای سلامتی بدن و همچنین بهبود کیفیت پوست و مو بسیار زیاد است. امروزه از سدر در بسیاری از محصولات مراقبتی پوست و مو و همچنین بسیاری از روش‌های درمان طب سنتی برای بیماری‌های مختلف بخصوص بیماری‌های عفونی استفاده می‌شود. این گیاه به‌صورت سنتی نیز به‌راحتی در دسترس است و ارزان‌قیمت می‌باشد. در کنار تمامی فوایدی که این گیاه می‌تواند برای ما ایجاد کند در برخی شرایط که در مقاله گفته شد استفاده از آن ممنوع می‌باشد.