دلیل ایجاد لکه های سفید روی پوست به همراه روش‌های درمان

لکه های سفید روی پوست عارضه‌ای هستند که ممکن است به دلایل مختلف ایجاد شوند که اثر نازیبایی بر روی پوست دارند. اگرچه نگرانی خاصی وجود ندارد و معمولاً این عارضه با برخی درمان‌های ساده برطرف می‌شود ولی ازآنجایی‌که این لکه‌ها گاهی علامت یک بیماری جدی هستند باید تحت نظر متخصص پوست بررسی و درمان شوند.

در این مقاله از سفیر زیبایی می‌خواهیم به‌طور کامل علت ایجاد لکه های سفید روی پوست و نحوه پیگیری درمان آن‌ها را برایتان توضیح دهیم. برخی از این لکه ها اصلاً جای نگرانی ندارند و حتی ممکن است بتوان آن‌ها را در خانه نیز درمان کرد.

لکه های سفید روی پوست چیست؟

لکه های سفید روی پوست یا Tinea versicolor می‌تواند به شکل لکه‌های سفید یا حتی لکه‌هایی با سایه‌های صورتی، قهوه‌ای یا قرمز بر روی پوست ظاهر شود. معمولاً هرچه پوست تیره‌تر باشد به دلیل اختلاف رنگ ایجاد شده این لکه‌ها بیشتر قابل توجه بوده و ظاهر نازیباتری ایجاد می‌کنند. از طرفی ممکن است به‌مرورزمان با عدم توجه به پیگیری درمان، این لکه‌ها بزرگ‌تر شوند و کم‌کم کل بدن را فرا بگیرند. گاهی نیز تنها بخشی از پوست را دربر خواهند گرفت.

علائم لکه های سفید روی پوست چیست؟

علائم این لکه‌ها بسته به علت ایجاد آن‌ها می‌تواند متفاوت باشد. بااین‌حال برخی از مهم‌ترین این علائم عبارت‌اند از:

• خارش
• پوسته‌پوسته شدن
• خشکی

همه بیمارانی که دچار لکه های سفید روی پوست می‌شوند نوعی مخمر بر روی پوستشان دارند که با میکروسکوپ قابل مشاهده است.

لکه های سفید روی پوست به چه دلیل ایجاد می‌شوند؟

هنوز تحقیقات انجام شده به‌طور دقیق مشخص نکرده‌اند که واقعاً علت اصلی ایجاد این لکه‌ها چیست. بااین‌حال، محققان بر این اعتقادند که عوامل زیر بیشترین نقش در ایجاد لکه های سفید روی پوست را دارند:

• تعرق مفرط و بدون درمان
• پوست چرب و بدون مراقبت‌های روتین روزانه از پوست
• شرایط مرطوب و گرم
• ضعیف بودن سیستم ایمنی

به‌طورکلی نیز این لکه‌ها بیشتر در افرادی که در آب‌وهوای گرمسیر زندگی می‌کنند مشاهده می‌شود. همچنین نوجوانان در سنین بلوغ به دلیل اینکه پوست چرب‌تری دارند، ممکن است نسبت به سایر گروه‌های سنی برای ابتلا به لکه‌های سفید مستعدتر باشند.

لکه های سفید روی پوست کدام قسمت‌ها را بیشتر درگیر می‌کند؟

معمولاً قسمت‌هایی در پوست که بیشتر از همه مستعد این لکه‌ها هستند، عبارت‌اند از:

• صورت
• پوست سر
• دست‌ها
• پا
• آرنج‌ها
• پلک‌ها
• مچ دست
• پشت زانوها

لکه های سفید روی پوست ممکن است نشانه کدام بیماری‌ها باشد؟

گاهی لکه‌های سفید روی پوست تنها به دلیل عدم مراقبت و کاملاً موقتی است که اصلاً جای نگرانی ندارد ولی در برخی مواقع می‌تواند نشانه یک بیماری باشد. معمولاً بیماری‌های زیر می‌تواند منجر به ایجاد لکه های سفید روی پوست شود:

اگزما

بثورات ناشی از اگزما تقریباً همیشه با خارش همراه هستند. در صورت خراشیدگی برای رفع نیاز خارش، بثورات ممکن است منجر به زخم‌های باز شوند که در صورت عدم مراقبت خطر عفونت هم به این عارضه اضافه می‌شود.

با گذشت زمان، مناطقی از بدن که بیشتر تحت تأثیر این لکه‌ها قرار دارند، ممکن است ضخیم، خشک و پوسته‌پوسته شوند. اگر علت ایجاد این لکه‌ها بیماری خاصی مانند اگزما باشد، ممکن است کم‌کم بثورات شعله‌ور شوند و یا بدون الگوی واضحی فروکش کنند.

اگزما اگرچه بیشتر در کودکان شایع است اما می‌تواند افراد را در هر سنی مبتلا کند. همچنین می‌تواند برای برخی بیماران یک وضعیت مادام‌العمر باشد.

ویتیلیگو

ویتیلیگو زمانی رخ می‌دهد که سلول‌های خاصی به نام ملانوسیت در پوست تولید ملانین را متوقف کنند. ملانین درواقع رنگ‌دانه‌ای است که رنگ پوست، مو و چشم شما را مشخص می‌کند. در قسمت‌هایی که به دلیل این بیماری رنگ‌دانه‌ها از بین می‌روند شما پوست را به رنگ سفید می‌بینید و چون تنها در تکه‌هایی از پوست این اتفاق می‌افتد به شکل لکه های سفید روی پوست نمایان می‌شود.

این لکه ها ممکن است در هر جایی از بدن بیمار ظاهر شوند. ویتیلیگو معمولاً حالت متقارن دارد، اگرچه ممکن است تنها در یک طرف بدن نیز ظاهر شود. ازجمله نواحی معمولی که بیشتر تحت تأثیر ویتیلیگو قرار می‌گیرند می‌توان به زانوها، دست‌ها، اندام تناسلی و مو اشاره کرد.

همچنین ممکن است نواحی دارای غشاهای مخاطی مثل داخل دهان و بینی را نیز تحت تأثیر قرار دهد.

ویتیلیگو معمولاً در 20 سالگی ایجاد می‌شود، اما مانند اگزما می‌تواند در هر سنی رخ دهد. علت آن نیز در حال حاضر ناشناخته است. ویتیلیگو همچنین می‌تواند با ژنتیک یا برخی بیماری‌های خودایمنی مانند پرکاری تیروئید مرتبط باشد.

هیپوملانوز روده ‌ایدیوپاتیک (IGH) یا لکه‌های خورشیدی

لکه های سفید روی پوست می‌تواند نشانه‌ای از این بیماری باشد و بیشتر در بخش‌هایی مانند بازوها و پایین پاها ایجاد می‌شوند که بیشتر در معرض نور خورشید قرار می‌گیرند. این لکه‌ها معمولاً بدون علائمی مانند درد و کاملاً خوش‌خیم هستند. IGH به‌طورکلی در افراد با پوست روشن شایع‌تر است و همچنین در زنان در سنین پایین‌تر بیشتر از مردان ظاهر می‌شود. بااین‌حال، اغلب زنان بالای 40 سال را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

پیتریازیس آلبا

این بیماری معمولاً به شکل پلاک‌های صورتی و کمی پوسته‌پوسته بر روی چانه و گونه‌ها شروع به ظاهر شدن می‌کند. لکه‌های ناشی از این عارضه ممکن است گرد، بیضی‌شکل یا نامنظم باشند و معمولاً در هنگام لمس خشک و پوسته‌پوسته هستند. این لکه‌ها گاهی خودبه‌خود از بین می‌روند و گاهی به‌مرورزمان سفید می‌شوند.

میلیا

میلیا زمانی ایجاد می‌شود که یکی از مواد مهم تشکیل دهنده پوست یعنی کراتین، زیر پوست گیر کند. کراتین پروتئینی است که لایه بیرونی پوست را تشکیل می‌دهد. این بیماری باعث ایجاد کیست‌های ریز سفیدرنگ بر روی پوست می‌شود و اغلب در تمام سنین رخ می‌دهد، اما در نوزادان تازه متولد شده نیز دیده می‌شود.

هنگامی‌که لکه‌های سفید توسط کراتین به دام افتاده ایجاد می‌شوند، به آن میلیای اولیه می‌گویند. بااین‌حال، این کیست‌های کوچک سفید ممکن است درنتیجه سوختگی، آسیب نور خورشید یا پیچک سمی روی پوست نیز ایجاد شوند. کیست‌ها همچنین ممکن است پس از یک روش بازسازی پوست یا پس از استفاده از کرم‌های استروئیدی موضعی ایجاد شوند.

میلیا می‌تواند روی گونه‌ها، بینی، پیشانی و اطراف چشم نمایان گردد. برخی افراد همچنین در اطراف دهان خود دچار آن می‌شوند.

اختلالات پوستی

در کودکان و نوجوانان ممکن است برخی اختلالات پوستی منجر به ایجاد لکه های سفید روی پوست شود. همچنین در افرادی که پوست تیره دارند این اختلالات بیشتر رخ می‌دهد.

لیکن اسکلروزوس

لیکن اسکلروزوس یک بیماری نادر است که اغلب در افراد جوان و مسن دیده می‌شود. این عارضه در زنان، باعث ایجاد لکه های سفید روی پوست نازک، معمولاً در اطراف مقعد و فرج خواهد شد. در مردان، این اختلال بیشتر بر پوست ختنه‌گاه آلت تناسلی تأثیر می‌گذارد. البته این لکه‌ها می‌توانند در سایر نواحی بدن نیز دیده شوند. موارد خفیف این بیماری ممکن است علائم قابل توجه دیگری را نشان ندهند. بااین‌حال، هنگامی‌که بیماری شدید باشد، ممکن است علائم زیر نیز مشاهده شوند:

• مقاربت دردناک
• خارش شدید
• مشکل در دفع ادرار
• پوستی که به‌راحتی کبود یا زخم می‌شود
• خون‌ریزی
• تاول زدن

علت ایجاد لیکن اسکلروزوس مشخص نیست، اگرچه عدم تعادل هورمونی یا بیش‌فعال بودن سیستم ایمنی می‌تواند از عوامل مؤثر در ایجاد آن باشد.

کچلی ورسیکالر

علائم این بیماری مانند لکه های سفید روی پوست سر معمولاً در هوای سردتر از بین می‌روند، اما ممکن است با بالا رفتن دما و رطوبت مجدداً ظاهر شوند. درمان زودهنگام ممکن است به شکستن این چرخه کمک کند.

نحوه درمان لکه های سفید روی پوست چگونه است؟

درمان این لکه‌ها بیشتر به علت ایجاد آن بستگی دارد ولی اگر علائم شما خفیف باشد حتی می‌توانید آن‌ها را در خانه با محصولات ضد قارچ بدون نسخه (OTC) درمان کنید. ضد قارچ‌ها به کاهش مخمر بر روی پوست و از بین بردن یا کاهش لکه‌ها کمک می‌کنند. بهترین داروهای موضعی بدون نسخه در این شرایط عبارت‌اند از:

• میکونازول
• سولفید سلنیوم
• کتوکونازول
• کلوتریمازول

بسته به شدت علائم شما، ممکن است چند هفته یا چند ماه طول بکشد تا لکه‌ها به‌طور کامل محو شوند. اغلب، بعد از درمان پوست می‌تواند ظاهر سابق خود را به دست آورد. اگر درمان‌های خانگی نتواند نتایج مطلوبی ایجاد کند، متخصص پوست می‌تواند کرم‌های موضعی قوی‌تر یا برخی داروهای خوراکی مورد نیاز را تجویز کند. ممکن است لازم باشد این درمان‌ها را به‌صورت دوره‌ای نیز تکرار کنید. در زیر مراحل کلی درمان هرکدام از بیماری‌های ایجاد کننده لکه های سفید روی پوست را برایتان شرح خواهیم داد:

درمان اگزما

درمان اگزما بیشتر بر مدیریت علائم تمرکز دارد. ممکن است بتوانید نشانه‌های اگزما را با رفتارهای پیشگیرانه‌ای که پوست شما را سالم و نرم نگه می‌دارد، کاهش دهید. برخی از این عادت‌های درمانی عبارت‌اند از:

• به‌جای صابون‌های نامناسب با ترکیبات شیمیایی مضر از پاک‌کننده‌های ملایم استفاده کنید.
• جوش‌های پوستی را با کرم‌های دارویی درمان کنید.
• پوست خود را حتی اگر چرب است به‌صورت دائمی مرطوب نگه دارید. منتها برای پوست چرب از مرطوب‌کننده‌های بر پایه آب استفاده کنید.
• از دوش گرفتن یا حمام‌های بیش‌ازحد طولانی و با آب بیش‌ازحد گرم خودداری کنید.
• هنگام استفاده از حلال‌های پاک‌کننده مثلاً برای نظافت خانه حتماً از دستکش استفاده کنید.
• به‌جای مواد شیمیایی بهتر است از حلال‌های کاملاً طبیعی مانند سرکه استفاده کنید.
• استفاده از کرم‌های ضد خارش یا داروهای خوراکی درمان آلرژی، مانند آنتی‌هیستامین، گاهی می‌تواند به کاهش خارش کمک کند.

اگر این راه‌حل‌ها برای بهبود علائم اگزما کافی نبودند، پزشک ممکن است کورتیکواستروئیدهای موضعی را برایتان تجویز نماید.

درمان ویتیلیگو

درمان ویتیلیگو بیشتر با روش‌های درمانی زیبایی انجام می‌شود و هدف آن بازگرداندن رنگ قبلی به پوست آسیب‌دیده است. ممکن است نیاز باشد چندین روش را به‌صورت آزمون‌وخطا امتحان کنید تا بهترین درمان صورت پذیرد. متخصصان معمولاً یک یا چند مورد از روش‌های زیر را پیشنهاد می‌کنند:

• استروئیدها
• تعدیل‌کننده‌های ایمنی
• درمان با اشعه ماوراءبنفش
• استفاده از کرم‌های آرایشی با کاور مناسب

در موارد شدید، درمان‌های جراحی نیز ممکن است توصیه شود. پزشک تمامی معایب و مزایای این نوع جراحی را با شما درمیان می‌گذارد تا بتوانید بهترین تصمیم را در مورد آن بگیرید.

درمان هیپوملانوز روده‌ ایدیوپاتیک (لکه های خورشیدی)

برای درمان این لکه‌ها استفاده از کرم ضدآفتاب و اجتناب از قرار گرفتن در معرض نور خورشید می‌تواند اولین قدم خوب برای کاهش آسیب بیشتر بر روی پوست باشد. گزینه‌های محدودی برای درمان لکه های خورشیدی پس از ظاهر شدن وجود دارد. اگر می‌خواهید ظاهر این لکههای سفید را کاهش دهید، با متخصص خود در مورد مهارکننده‌های کلسینئورین یا درمان‌های لیزری صحبت کنید. همچنین روش‌هایی مانند میکرودرم ابریژن، میکرونیدلینگ و … ممکن است تا حدودی بر روی کاهش این لکه‌ها تأثیر مثبت داشته باشند.

درمان پیتریازیس آلبا

پیتریازیس اغلب خودبه‌خود برطرف می‌شود، اما ممکن است گاهی نیز عود کند. ازجمله اولین درمان‌های آن می‌توان به استفاده از کرم‌های مرطوب‌کننده، استروئیدهای موضعی یا کرم‌های غیراستروئیدی اشاره کرد.

درمان لیکن اسکلروزوس

درمان‌های این بیماری بیشتر بر کاهش خارش و جای زخم تمرکز دارد و هدف این است که از نازک‌تر شدن پوست جلوگیری شود. پزشک معمولاً برخی لوسیون‌ها یا کرم‌های کورتیکواستروئیدی موضعی را برای درمان این بیماری تجویز می‌کند.

درمان میلیا

برجستگی‌های ناشی از میلیا معمولاً دردناک یا خارش‌دار نیستند و این وضعیت اغلب بدون درمان در عرض چند هفته برطرف می‌شود. بااین‌حال، اگر وضعیت شما بعد از چند ماه بهبود نیافت، پزشک ممکن است یک کرم رتینوئید موضعی برایتان تجویز کند یا روش‌هایی مانند میکرودرم ابریژن یا لایه‌برداری اسیدی را جهت ترمیم پوست آسیب‌دیده توصیه کند. پزشک شما همچنین می‌تواند از ابزار خاصی برای بیرون آوردن برجستگی‌های ایجاد شده استفاده کند.

آیا باید نگران لکه های سفید روی پوست خود باشم؟

لکه های سفید معمولاً با کمی مراقبت‌های روتین روزانه از پوست به‌صورت خودبه‌خود از بین می‌روند. بااین‌حال، اگر بیش از چند هفته طول کشید یا ظاهر آن‌ها باعث ناراحتی شما شده است، به متخصص پوست مراجعه کنید. یک پزشک می‌تواند در ابتدا علت ایجاد این لکه‌ها را مشخص کرده و بعد هم در درمان و پیشگیری از بدتر شدن آن‌ها به شما کمک کند. گاهی نیز ممکن است برای تشخیص دقیق علت ایجاد این لکه‌ها از بیوپسی یعنی نمونه‌برداری از پوست آسیب‌دیده استفاده کند تا بتواند درمان بهتری برایتان انجام دهد. بیوپسی اصلاً دردناک نیست و خیلی سریع با بی‌حسی موضعی انجام می‌شود.

اگر لکه های شما با درد یا خارش شدید همراه است، طوری که زندگی روزمره شما را نیز مختل می‌کند، فوراً به پزشک مراجعه کنید؛ زیرا معمولاً این شرایط نشان‌دهنده یک بیماری پوستی است که هرچه زودتر تشخیص داده شود، راحت‌تر درمان خواهد شد.

چه زمانی باید برای درمان لکه های سفید روی پوست به پزشک مراجعه کنید؟

همان‌طورکه در قسمت‌های پیش به آن اشاره کردیم، لکه های سفید روی پوست می‌توانند نشانه‌ای از یک بیماری باشند. بنابراین اگر بعد از چند هفته و با روش‌های درمان خانگی بهبود پیدا نکردند یا با علائمی مانند خارش همراه بودند و همچنین درصورتی‌که دائماً اندازه لکه‌ها بزرگ‌تر می‌شود حتماً باید به متخصص پوست مراجعه کنید. با مداخله و تشخیص زودهنگام، پزشک می‌تواند درمان‌های آسان‌تری را به شما ارائه دهد؛ اما در صورت عدم پیگیری درمان ممکن است نیاز به درمان‌های سخت‌تر و طولانی‌تر باشد و حتی ممکن است لکه‌ها به‌صورت دائمی بمانند که اثر نازیبایی بر پوست شما خواهند داشت.

سخن آخر

لکه های سفید روی پوست اگرچه در بسیاری از موارد اصلاً جای نگرانی ندارند و با روش‌های درمان خانگی و استفاده از داروهای موضعی بدون نسخه درمان می‌شود، اما گاهی می‌توانند نشانه یک بیماری جدی باشند که باید تحت نظر پزشک درمان شود. هرچه علت ایجاد این لکه‌ها زودتر مشخص شود درمان بهتر و آسان‌تری نیز برایشان انجام خواهد شد.