رازیانه ترکیبی عجیب از طعم و خواص درمانی
رازیانه یکی از گیاهان دارویی بسیار پرکاربرد است که طعمی شبیه شیرین‌بیان دارد. از این گیاه و بیشتر از دانه آن، برای رفع برخی از مشکلات در طب سنتی استفاده می‌شود. از ترکیبات مهم آن نیز می‌توان به پتاسیم، منیزیم و سایر مواد مغذی با اثر آنتی‌اکسیدانی قوی اشاره کرد.
در این مقاله از سفیر زیبایی قصد داریم شما را با مهم‌ترین خواص رازیانه برای سلامتی آشنا کنیم تا بتوانید با آگاهی بیشتر از این گیاهِ در دسترس و بسیار پرخاصیت استفاده نمایید. پس در ادامه با ما همراه باشید.
مهم‌ترین خواص رازیانه برای سلامتی بدن
رازیانه کالری بسیار کمی دارد اما با این کالری پایین، سرشار از مواد مغذی و ضروری برای بدن است. در نتیجه در هر رژیم متعادل قابل استفاده است. پیاز اصلی رازیانه یک منبع گیاهی عالی از پتاسیم، سدیم، فسفر و کلسیم است.
همچنین این گیاه سرشار از اسیدهای چرب ضروری و منیزیم است. شما می‌توانید از هر قسمت رازیانه مانند دانه‌ها، برگ‌ها و حتی گل‌های آن به‌صورت تازه یا به‌صورت پودر رازیانه یا دانه‌های آن به روش‌های مختلف استفاده نمایید.
طبق تحقیقات انجام شده، دانه‌های این گیاه دارویی دارای اثرات آنتی‌اکسیدانی، ضدالتهابی، ضدقارچی و ضدویروسی است. حتی در یک بررسی سیستماتیک در سال 2020 مشخص شد که هضم این دانه‌ها می‌تواند پرولاکتین که هورمون مربوط به شیردهی است را برای کمک به مادران جهت تولید طبیعی شیر مادر تحریک کند. به طور کلی اگر بخواهیم خواص رازیانه برای سلامتی را دقیق‌تر بررسی کنیم، عبارتند از:
سلامت استخوان
محتوای ویتامین و مواد معدنی موجود در رازیانه به شکل‌های مختلفی می‌تواند به ساخت و حفظ ساختار و استحکام استخوان کمک کند. اول اینکه حاوی مقادیر خوبی از فسفات و کلسیم است که هردو در رشد و حفظ استخوان‌های قوی نقش مهمی دارند.
از طرفی دارای روی و آهن است که به ساخت کلاژن کمک می‌کند. کلاژن پروتئینی است که هم در ساختار پوست و هم در ساختار استخوان وجود دارد و به استحکام آن کمک می‌کند.
منگنز نیز در پودر رازیانه وجود دارد که برای تشکیل ماتریکس استخوان ضروری است. همچنین ویتامین K موجود در این گیاه دارویی خطر شکستگی استخوان را کاهش می‌دهد.
کمک به کنترل فشار خون
متأسفانه دریافت ناکافی پتاسیم، خطر ابتلا به فشار خون بالا را در افراد افزایش می‌دهد. در رازیانه علاوه بر پتاسیم، کلسیم و منیزیم نیز وجود دارند که در کاهش و تنظیم فشار خون بالا مؤثر هستند. از طرفی نیترات‌های غذایی موجود در این گیاه دارویی دارای خواص گشادکنندگی عروق و محافظت از عروق هستند. به همین دلیل، علاوه بر کاهش فشار خون، می‌توانند به حفظ سلامت قلب نیز کمک کنند.
یک روش پیشگیری از سرطان
سلنیوم نیز یکی از انواع مواد معدنی است که در این گیاه وجود دارد. این در حالی است که این ماده در بسیاری از میوه‌ها و سبزیجات دیگر وجود ندارد. این ماده معدنی به عملکرد بهتر آنزیم‌های کبدی کمک می‌کند و منجر به سم‌زدایی برخی از ترکیبات سرطان‌زا در بدن خواهد شد. به‌علاوه می‌تواند از التهاب و استرس اکسیداتیو جلوگیری کرده و نرخ رشد تومور را کاهش دهد.
گیاه رازیانه بخصوص در جلوگیری از سرطان روده بزرگ مؤثر است. علاوه بر سلنیوم، ویتامین C، ویتامین A و بتاکاروتن آنتی‌اکسیدان‌های قوی موجود در این گیاه هستند که می‌توانند به محافظت از سلول‌ها در برابر آسیب‌های ناشی از رادیکال‌های آزاد به‌خوبی کمک کنند.
تقویت سیستم ایمنی بدن
به نظر می‌رسد سلنیوم موجود در رازیانه تولید سلول‌های T کشنده را تحریک می‌کند و سیستم ایمنی را به روش‌های دیگری تعدیل خواهد کرد. مطالعات نشان داده‌اند که مصرف سلنیوم در رژیم غذایی می‌تواند پاسخ ایمنی را به‌ویژه در برابر عوامل ویروسی بهبود بخشد.
بهبود متابولیسم یا سوخت‌وساز در بدن
یکی از مشکلاتی که به دلیل رژیم‌های نامناسب و کاهش تحرک در زندگی امروزی بسیار رایج شده است، اختلال در متابولیسم بدن است. شاید افرادی را دیده باشید یا خودتان تجربه کرده باشید که حتی با گرفتن رژیم و ورزش آن‌قدر که انتظار دارید، وزن کم نمی‌کنید.
یکی از مشکلات عمده در این شرایط اختلال در متابولیسم بدن است و سوخت‌وساز ضعیف باعث می‌شود حتی در کنار ورزش و رژیم لاغری مناسب، نتوانید آن‌قدر که انتظار دارید وزن کم کنید.
رازیانه منبع ویتامین B-6 است که با تجزیه کربوهیدرات‌ها و پروتئین‌ها به گلوکز و اسیدهای آمینه نقش حیاتی در متابولیسم و انرژی بدن دارد.
کمک به هضم بهتر غذا
محتوای فیبر موجود در رازیانه اجازه نمی‌دهد شما دچار یبوست شوید و نظم را برای یک دستگاه گوارش سالم تقویت می‌کند.
کنترل وزن و افزایش سیری
فیبر غذایی عامل مهمی در مدیریت وزن است و به‌عنوان یک عامل حجیم کننده در سیستم گوارش عمل می‌کند. این ترکیبات، به سیر ماندن طولانی‌تر کمک کرده و اشتها را کم می‌کند. در نهایت باعث می‌شود فرد برای مدت طولانی‌تری احساس سیری کند و کالری دریافتی کلی را کاهش دهد. در نتیجه با مصرف دمنوش رازیانه فرد می‌تواند بهتر وزن خود را کنترل کند.
مطالعه‌ای در سال 2015 نشان داد که زنانی که قبل از غذا چای رازیانه می‌نوشیدند نسبت به زنانی که دارونما دریافت کرده بودند، احساس سیری بیشتری داشتند و این نشان می‌دهد که رازیانه ممکن است به سرکوب اشتها کمک کند.
افزایش جذب آهن
یکی از مشکلات شایع بخصوص در زنان، کمبود آهن در بدن است که علت اصلی آن کم‌خونی است و در زنان به دلیل خونریزی‌های قاعدگی و بعد از زایمان بیشتر اتفاق می‌افتد. استفاده از غذاهای حاوی ویتامین C مثل رازیانه با غذاهای غنی از آهن میزان توانایی بدن در جذب آهن را افزایش می‌دهد.
افزایش هورمون استروژن در بدن
استروژن به طور طبیعی در رازیانه وجود دارد. نقش اصلی این ماده تنظیم چرخه تولید مثل زنان است و همچنین می‌تواند باروری را تعیین کند. تغییرات در سطح استروژن یک فرد می‌تواند منجر به تغییر وزن شود.
با خوردن دمنوش رازیانه می‌توان این هورمون را متعادل کرد. البته در زمان بارداری توصیه نمی‌شود و اگر در این زمان خواستید از رازیانه استفاده کنید، حتماً باید با مشورت متخصص زنانتان باشد.
کاهش سندرم دوران یائسگی
یک مطالعه در سال 2020 نشان داد که مصرف پودر رازیانه علائم یائسگی را در زنان یائسه طی 8 هفته کاهش می‌دهد.
بهبود کیفیت پوست
رازیانه خام یکی از منابع عالی از ویتامین C است. ویتامین C برای سنتز کلاژن به‌عنوان بافت و سیستم حمایتی پوست، ضروری است. همچنین به‌عنوان آنتی‌اکسیدانی قوی برای کمک به جلوگیری از آسیب‌های ناشی از آفتاب، آلودگی و دود عمل می‌کند.
خطرات و عوارض احتمالی مصرف رازیانه
معمولاً گیاهان دارویی اگر در شرایط خاص مانند بارداری، بیماری زمینه‌ای یا بیش از حد طبیعی استفاده نشوند، خطر قابل‌توجهی ایجاد نمی‌کنند. اما به‌طورکلی برخی از ادویه‌ها، از جمله گشنیز، رازیانه و زیره سیاه ممکن است باعث واکنش‌های آلرژیک شدید در برخی افراد شوند؛ بنابراین اگر متوجه حساسیت مانند التهاب در گلو، خارش پوست، قرمزی پوست و… شدید، نمی‌توانید از خواص رازیانه بهره‌مند شوید و باید مصرف آن را قطع کنید.
همچنین اگر بیماری خاصی مانند بیماری قلبی، دیابت و… دارید، ممکن است مصرف رازیانه با مصرف برخی از داروها تداخل ایجاد کند که باید در این رابطه با متخصص خود مشورت نمایید.
در دوران بارداری نیز گفته شده است بهتر است دمنوش رازیانه مصرف نشود، زیرا با خطر سقط جنین همراه است. اما در مقادیر کم می‌تواند به رفع مشکلات بارداری مانند نفخ و تهوع کمک کند. با توجه به خطرات و فواید این گیاه برای بارداری بهترین کار این است که در مورد مصرف و میزان اندازه مصرف آن، حتماً با متخصص زنان خود مشورت کنید و بعد این کار را انجام دهید.
نکته آخر اینکه سطوح بالای پتاسیم در بدن می‌تواند خطری جدی برای افراد مبتلا به آسیب‌های کلیوی یا کلیه‌هایی که به طور کامل کار نمی‌کنند، باشد. کلیه‌های آسیب‌دیده ممکن است نتوانند پتاسیم اضافی خون ناشی از مصرف رازیانه را تصفیه کنند که برای سلامتی خطرناک است و حتی می‌تواند کشنده باشد.
سخن پایانی…
رازیانه یک گیاه دارویی با خواص بسیار زیاد است که می‌تواند بخشی از یک رژیم غذایی متعادل و سالم باشد. مردم می‌توانند از گل‌ها، دانه‌ها، برگ‌ها و پیازهای گیاه رازیانه به روش‌های مختلف از چاشنی غذا گرفته تا تهیه دمنوش رازیانه استفاده کنند.
مهم است به یاد داشته باشید که یک غذا نمی‌تواند از بیماری جلوگیری کند و سلامت کلی را بهبود بخشد، اما یک رژیم غذایی متنوع و مغذی می‌تواند در این زمینه به شما کمک کند. همچنین دقت داشته باشید اگرچه گیاهان دارویی مانند رازیانه خواص بی‌نظیری برای سلامتی دارند ولی نباید بیش از حد طبیعی استفاده شوند و مصرف نامتعادل آنها می‌تواند آسیب‌زننده باشد.