خواص دارویی شیرین بیان برای درمان بیماری ها
امروزه مصرف گیاهان دارویی به‌شدت در سراسر جهان رو به افزایش است و در ایران از سالیان دور تا کنون از بسیاری از این گیاهان در طب سنتی استفاده می‌شود. شیرین بیان نیز یکی از انواع گیاهان دارویی است. این گیاه به شکل‌های مختلف مانند دمنوش و یا عرق شیرین بیان به‌صورت سنتی و در برخی مکمل‌ها و مواد خوراکی به‌صورت صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در این مقاله از سفیر زیبایی قصد داریم خواص دارویی گیاه شیرین بیان و مضرات شیرین بیان درصورتی‌که بیش‌ازحد استفاده شود را برایتان بگوییم. پس تا پایان با ما همراه باشید.
گیاه شیرین بیان چه نوع گیاهی است؟
شیرین بیان گیاهی است که بیشتر در زمینه‌ای اروپا و آسیا می‌روید. خواص ریشه این گیاه حاوی ماده‌ای به نام گلیسیریزین است که در صورت مصرف متعادل، خواص ریشه شیرین بیان را به شما هدیه می‌دهد؛ اما درصورتی‌که بیش‌ازحد از آن استفاده کنید، عوارض جانبی مختلفی را ایجاد خواهد کرد. در طب سنتی طبق نتایج تجربی اعتقاد بر این است که مواد شیمیایی موجود در باعث کاهش تورم، کاهش سرفه و افزایش مواد شیمیایی مفید در بدن ما می‌شود که زخم را بهبود می‌بخشد. توجه داشته باشید که گیاه و خواص ریشه شیرین بیان را از فروشگاه‌های معتبر تهیه کنید؛ زیرا بسیاری از محصولاتی که ادعا می‌کنند بر پایه خواص شیرین بیان تهیه شده‌اند، در اصل حاوی روغن انیسون هستند که طعم و بوی شیرین بیان سیاه را دارند.
فواید صنعتی گیاه شیرین بیان
از این گیاه به دلیل طعم شیرینش به‌عنوان شیرین‌کننده در آب‌نبات‌ها نیز استفاده می‌شود و ازاین‌جهت بسیار محبوب است. تولیدکنندگان گاهی از آن برای پوشاندن طعم داروها نیز استفاده می‌کنند. این گیاه به اشکال مختلفی ازجمله دم‌نوش‌های گیاهی، آب‌نبات، کپسول‌های گیاهی خشک و عصاره مایع یا به عبارتی عرق شیرین بیان در بازار جهت مصرف موجود است.
مهم‌ترین فواید سلامتی شیرین بیان
بیش از 300 ترکیب مختلف در این گیاه دارویی وجود دارد که انواع خاصیت شیرین بیان را ایجاد می‌کنند. نتایج برخی از مطالعات بالینی که مزایای بالقوه شیرین بیان را بررسی می‌کنند، به‌ویژه در زمینه‌های زیر امیدوارکننده هستند:
کاهش التهاب و عفونت پوست
خواص ریشه شیرین بیان می‌تواند به درمان برخی از بیماری‌های التهابی و عفونی پوستی مانند اگزما کمک کند. اگزما به‌طورکلی اصطلاحی است برای گروهی از بیماری‌های پوستی که بر اساس گزارش انجمن ملی اگزما، بسیاری از افراد در سراسر دنیا را تحت تأثیر خود قرار داده است. اگزما می‌تواند باعث عوارضی مانند خارش، قرمزی، پوسته‌پوسته شدن و التهاب شود.
در مطالعه‌ای که در مجله تحقیقات دارویی ایران در زمینه فعالیت ضد میکروبی علیه استافیلوکوکوس اورئوس انجام شد که می‌تواند باعث عفونت‌های پوستی مانند زرد زخم، سلولیت و فولیکولیت شود، مشخص شد که عصاره برگ و ریشه گیاه شیرین بیان می‌تواند به‌عنوان درمان مفید باشد.
درمان ناراحتی و زخم معده
طبق تحقیقات انجام شده موادی به نام گلابرین که فلاونوئیدهای موجود در ریشه این گیاه هستند، می‌توانند ناراحتی معده را کاهش دهند. این عصاره حالت تهوع، درد معده و سوزش سر دل را نیز می‌تواند کمتر کند. عفونت‌های ایجاد شده در معده که ناشی از نوعی باکتری به نام هلیکوباکتر پیلوری هستند نیز می‌توانند باعث ایجاد زخم معده در برخی افراد شوند. تحقیقات نشان می‌دهد که عصاره شیرین بیان یا عرق شیرین بیان می‌تواند به کشتن باکتری هلیکوباکتر پیلوری کمک کند. یک کار آزمایی بالینی روی 120 نفر نیز نشان داد که افزودن عصاره این گیاه به درمان‌های استاندارد به‌طور قابل‌توجهی می‌تواند عفونت ناشی از این باکتری را بهبود بخشد.
کمک به درمان هپاتیت C
گلیسیریزین موجود در شیرین بیان می‌تواند به درمان هپاتیت C، ویروسی که کبد را آلوده می‌کند، کمک کند. بدون درمان هپاتیت C، التهاب و آسیب طولانی کبد شما را مبتلا می‌کند؛ اما طبق تحقیقات انجام شده گلیسیریزین موجود در این گیاه دارویی، باعث فعالیت ضد میکروبی در برابر هپاتیت C می‌شود و حتی ممکن است در آینده به‌عنوان یک درمان برای این ویروس در نظر گرفته شود. همچنین پزشکان در ژاپن، از شکل تزریقی گلیسیریزین برای درمان افرادی که هپاتیت C مزمن دارند و بدن آن‌ها به درمان‌های دیگر پاسخ نمی‌دهد، استفاده می‌کنند. نتایج مطالعات آزمایشگاهی در ژاپن نشان می‌دهد که این درمان مفید بوده است.
کاهش پوسیدگی دندان
یکی از معضلاتی که امروزه با توجه به افزایش استفاده از غذاهای نامناسب و عدم رعایت بهداشت فردی گریبان گیر افراد شده است، پوسیدگی دندان‌ها و مشکلات ناشی از آن می‌باشد. برخی تحقیقات نشان می‌دهد که شیرین بیان می‌تواند به کشتن باکتری‌های موجود در دهان که باعث پوسیدگی دندان می‌شوند، کمک کند. البته این بدین معنی نیست که حفره‌های ایجاد شده را می‌تواند درمان کند، بلکه می‌تواند از ایجاد حفرهای جدید در آینده جلوگیری نماید.
بهبود گلو درد
بسیاری از مردم از گیاه شیرین بیان به‌عنوان یک داروی بهبوددهنده گلو درد استفاده می‌کنند؛ زیرا این گیاه دارویی ضدالتهاب است و می‌تواند التهاب ایجاد شده در گلو را به‌خوبی کاهش دهد.
دوز مناسب مصرف شیرین بیان
توجه داشته باشید که هر گیاه دارویی با اینکه فواید بسیار زیادی برای شما دارد، اگر بیش‌ازحد مصرف شود، می‌تواند مضراتی را نیز برایتان ایجاد کند؛ بنابراین کاملاً توجه داشته باشید که در حد متعادل این گیاهان را مصرف کنید. دوز مناسب گیاه شیرین بیان برای شما بستگی به شرایطی دارد که نیاز به درمان دارند. به همین دلیل ما توصیه می‌کنیم قبل از مصرف آن، مشکل خود را با یک متخصص طب سنتی در میان بگذارید و طبق دستور ایشان شیرین بیان را مصرف کنید. به‌عنوان‌مثال افرادی که فشارخون بالا یا سطح پتاسیم پایین دارند، باید از مصرف آب‌نبات شیرین بیان و مکمل‌های گلیسیریزین به‌طور کامل اجتناب کنند.
این گیاه در انواع مختلفی از محصولات ازجمله آب‌نبات، قرص، چای، تنباکوی جویدنی، کرم، ژل، اسپری، دهان شویه و غیره موجود است. عصاره شیرین بیان اغلب توسط بزرگ‌سالان در دوزهای 100-990 میلی‌گرم خوراکی روزانه به مدت 2 الی 24 هفته استفاده می‌شود.
این گیاه به‌طور طبیعی حاوی ماده شیمیایی به نام گلیسیریزین است. مقدار گلیسیریزین آن نیز معمولاً از 1٪ تا 12٪ متغیر است. بیشتر عوارض جانبی این گیاه ناشی از این ماده شیمیایی است. به همین دلیل در برخی از محصولات صنعتی بر پایه شیرین بیان ماده گلیسیریزین حذف شده است که به آن شیرین بیان دگلیسیریزین شده (DGL) می‌گویند و می‌تواند عوارض جانبی آن را کاهش دهد.
عوارض احتمالی مصرف زیاد شیرین بیان
مصرف مقادیر بیش‌ازحد طبیعی گلیسیریزین موجود در این گیاه سنتی می‌تواند منجر به عوارض جانبی زیر شود:
- سطح پتاسیم بدن را کاهش می‌دهد. کاهش پتاسیم نیز مشکلاتی مانند ریتم غیرطبیعی قلب، فشارخون بالا، ورم، بی‌حالی، نارسایی احتقانی قلب و موارد دیگری ازاین‌دست را برایتان ایجاد خواهد کرد.
- در افراد باردار نیز می‌تواند عوارضی را ایجاد کند. به همین دلیل زنان باردار نباید مقدار زیادی شیرین بیان مصرف کنند یا از خواص ریشه شیرین بیان به‌عنوان مکمل استفاده کنند؛ زیرا می‌تواند مغز جنین شما را تحت تأثیر قرار داده و به آن آسیب بزند. همچنین می‌تواند منجر به زایمان زودرس شود که خطرات خاص خودش را دارد.
مصرف شیرین بیان با چه داروهایی تداخل دارد؟
این گیاه مانند برخی از گیاهان دارویی ازجمله بابونه و یا نعناع نیست که بتوانید به‌دلخواه خود آن را مصرف کنید و اگر از هر نوع دارویی استفاده می‌کنید، حتماً باید قبل از مصرف شیرین بیان با پزشک مربوطه مشورت نمایید؛ زیرا این گیاه با برخی از داروها تداخل دارد و می‌تواند به شما آسیب بزند. برخی از مهم‌ترین این تداخل‌ها عبارت‌اند از:
استروژن با شیرین بیان تداخل دارد
به نظر می‌رسد این گیاه سطوح هورمونی را در بدن تغییر می‌دهد؛ بنابراین مصرف شیرین بیان همراه با داروهای استروژن در زنان که ممکن است جهت تعادل هورمونی تجویز شده باشد تداخل داشته و ممکن است اثرات استروژن را کاهش دهد.
قرص‌های ادرارآور با شیرین بیان تداخل دارند
با توجه به اینکه این گیاه دارویی می‌تواند سطح پتاسیم را کاهش دهد و دیورتیک‌های ادرارآور نیز می‌توانند سطح پتاسیم را کاهش دهند، مصرف این دو در کنار هم سطح پتاسیم بدن را بیش‌ازحد کاهش می‌دهند.
داروهای کبدی با شیرین بیان تداخل دارند
برخی از داروها توسط کبد تغییر یافته و تجزیه می‌شوند. این گیاه دارویی نیز ممکن است سرعت تجزیه این داروها توسط کبد را تغییر دهد. درنتیجه ممکن است اثرات و عوارض جانبی داروها تغییر کند.
داروهای فشارخون بالا (داروهای ضد فشارخون) با شیرین بیان تداخل دارند
این گیاه می‌تواند فشارخون را تا حدی افزایش دهد. به همین دلیل مصرف شیرین بیان همراه با داروهای کاهش فشارخون می‌تواند اثرات داروهای فشارخون را کاهش دهد.
داروهای ضدالتهاب (کورتیکواستروئیدها) با شیرین بیان تداخل دارند
با اینکه این گیاه دارویی خود یکی از ضدالتهاب‌های قوی محسوب می‌شود ولی می‌تواند سرعت تجزیه کورتیکواستروئیدها را در بدن کاهش دهد. درنتیجه می‌تواند اثرات و عوارض جانبی کورتیکواستروئیدها را بیشتر کند.
وارفارین (کومادین) با شیرین بیان تداخل دارد
وارفارین برای کند کردن لخته شدن خون و جلوگیری از خطراتی مانند سکته تجویز می‌شود؛ اما مصرف این گیاه همراه با داروی وارفارین می‌تواند اثرات وارفارین را کاهش دهد. درنتیجه احتمال لخته شدن خون و خطراتی مانند سکته افزایش پیدا می‌کند.
سیس پلاتین (Platinol-AQ) با شیرین بیان تداخل دارد
سیس پلاتین دارویی است که عموماً برای درمان سرطان استفاده می‌شود. مصرف بدون مشورت این گیاه می‌تواند عملکرد سیس پلاتین را کاهش دهد.
میدازولام (Versed) با خواص ریشه شیرین بیان تداخل دارد
مصرف این گیاه ممکن است سرعت تجزیه میدازولام توسط بدن را افزایش دهد و درنتیجه اثرات آن کاهش پیدا خواهند کرد.
پاکلیتاکسل (Abraxane، Onxol) با شیرین بیان تداخل دارد.
این گیاه می‌تواند سرعت تجزیه پاکلی تاکسل را در بدن افزایش دهد. درنتیجه اثرات پاکلی تاکسل کاهش پیدا می‌کنند.
سخن آخر
این گیاه یکی از بهترین گیاهان دارویی است که اگر طبق نظر پزشک طب سنتی و به‌اندازه مورد نیاز مصرف شود، می‌تواند فواید بسیار زیادی برای سلامتی شما و بهبود برخی از مشکلات داشته باشد؛ اما درصورتی‌که آن را همراه با برخی از داروها و یا بیش‌ازحد طبیعی استفاده کنید، ممکن است مضرات شیرین بیان خود را نشان داده و استفاده از آن به نفع شما نباشد. از این گیاه به شکل‌های مختلف مانند عرق شیرین بیان، دمنوش، کپسول و … استفاده می‌شود که به نظر پزشکتان بستگی دارد. شما نیز اگر تجربه‌ای در مورد استفاده از این گیاه دارویی دارید، با دوستان خود در سفیر زیبایی در پایین همین صفحه به اشتراک بگذارید.