خواص شیرین بیان برای سلامتی و تندرستی

خواص شیرین بیان برای سلامتی بسیار زیاد است. می‌توان گفت ریشه شیرین بیان یکی از قدیمی‌ترین داروهای گیاهی جهان است که در طب سنتی برای درمان بسیاری از مسائل سلامتی استفاده می‌شود. شاید شما نیز آوازه این گیاه را شنیده‌اید و حال می‌خواهید بدانید آیا واقعاً خواص شیرین بیان همان‌طورکه می‌گویند هست یا خیر؟

پس با سفیر زیبایی در این مقاله همراه باشید تا خواص شیرین بیان برای سلامتی را به شما عزیزان معرفی کنیم.

شیرین بیان چیست؟

شیرین بیان یکی از گیاهان بومی آسیای غربی و اروپای جنوبی است و سالیان سال است که برای درمان بیماری‌های مختلف و طعم دادن به انواع آبنبات، نوشیدنی‌ها و داروهای طبیعی استفاده می‌شود. البته تنها برخی از فواید آن ازنظر علمی مستند است و بیشتر خواص شیرین بیان به‌صورت تجربی به‌دست‌آمده است. سابقه استفاده از ریشه شیرین بیان به مصر باستان برمی‌گردد و از آن برای ساخت نوشیدنی فراعنه استفاده می‌شده است. همچنین در داروهای سنتی چینی، خاورمیانه و یونانی جهت تسکین ناراحتی معده، کاهش التهاب و درمان مشکلات تنفسی فوقانی مورداستفاده قرار می‌گیرد.

امروزه نیز بسیاری از مردم از خواص شیرین بیان برای معده جهت درمان بیماری‌هایی مانند سوزش سر دل، رفلکس اسید و همچنین درمان گرگرفتگی، سرفه و عفونت‌های باکتریایی و ویروسی استفاده می‌کنند. به همین دلیل این گیاه دارویی به‌صورت کپسول یا مکمل مایع نیز در بازار عرضه می‌شود.

علاوه بر این، گفته می‌شود که چای یا دمنوش شیرین بیان گلو درد را تسکین می‌دهد. همچنین ادعا می‌شود استفاده از ژل موضعی آن می‌تواند برخی از بیماری‌های پوستی مانند آکنه یا اگزما مفید باشد. البته دقت داشته باشید که این گیاه یک ماده طبیعی است و ممکن است واکنش پوست‌های مختلف به آن متفاوت باشد؛

بنابراین اگر خواستید برای پوستتان از خواص شیرین بیان استفاده کنید، حتماً ابتدا کمی از ژل آن را روی بخش کوچکی از پوست امتحان کنید و بعد از چند ساعت اگر پوست واکنش‌های آلرژیک مانند قرمزی، سوزش، التهاب و… را از خود نشان نداد برای کل پوست استفاده نمایید. در کنار تمام این خواص دارویی شیرین بیان به دلیل طعم خوبی که دارد برای بسیاری از غذاها و نوشیدنی‌ها استفاده می‌شود.

ترکیبات گیاهی موجود در ریشه شیرین بیان

شیرین بیان حاوی صدها ترکیب گیاهی است که ترکیب فعال اصلی ریشه شیرین بیان ماده‌ای به نام گلیسیریزین است. وظیفه این ماده ایجاد طعم شیرین این گیاه و همچنین خواص آنتی‌اکسیدانی، ضدالتهابی و ضد میکروبی آن است که بیشترین فواید شیرین بیان را ایجاد می‌نماید.

البته برخی از عوارض گیاه شیرین بیان که برای بعضی افراد ایجاد می‌شود نیز به دلیل وجود همین ماده است. به همین دلیل در برخی از محصولات ساخته‌شده بر پایه این گیاه دارویی، این ماده را حذف می‌کنند تا افرادی که به این ماده حساسیت دارند بتوانند از سایر خواص شیرین بیان بهره‌مند شوند.

خواص شیرین بیان برای سلامتی چیست؟

از خواص شیرین بیان برای درمان بسیاری از بیماری‌ها و بهبود سلامت کلی بدن استفاده می‌شود و مزایای زیادی دارد. در اینجا می‌خواهیم مهم‌تریم فواید شیرین بیان که باعث شهرت آن شده است را برایتان شرح دهیم:

می‌تواند برخی از بیماری‌های پوستی را بهبود دهد!

ریشه شیرین بیان دارای بیش از 300 نوع ترکیب است که برخی از آن‌ها اثرات ضدالتهابی، ضد باکتریایی و ضدویروسی بسیار خوبی از خود نشان داده‌اند و می‌توانند برای بهبود و سلامت پوست مورداستفاده قرار بگیرند. معمولاً در طب سنتی از شیره شیرین بیان یا عصاره شیرین بیان برای کمک به درمان اگزما و آکنه استفاده می‌شود؛ اما باید برای استفاده از آن نکاتی که در بالا گفتیم را در نظر داشته باشید و احتیاط کنید.

در یکی از مطالعات که دو هفته طول کشید، برای 60 نفر بیمار مبتلا به اگزما از ژل موضعی حاوی عصاره ریشه شیرین بیان استفاده شد که بهبودی قابل‌توجهی در پوست خود تجربه کردند. اگرچه از ژل شیرین بیان موضعی برای درمان آکنه نیز استفاده‌شده است، اما مطالعات علمی در مورد اثربخشی آن برای آکنه هنوز کامل نشده است و محدود می‌باشد.

خواص شیرین بیان رفلکس اسید و سوءهاضمه را کاهش می‌دهد

یکی از مهم‌ترین خواص شیرین بیان استفاده از آن برای بیماری‌های گوارشی است. عصاره ریشه شیرین بیان معمولاً برای تسکین علائم سوءهاضمه ازجمله رفلکس اسید معده، ناراحتی معده و سوزش سر دل استفاده می‌شود.

در یک مطالعه 30 روزه که بر روی 50 فرد مبتلا به سوءهاضمه انجام شد، مشخص شد که بیماران با مصرف کپسول شیرین بیان 75 میلی‌گرم به‌صورت دو بار در روز بهبودی قابل‌توجهی را تجربه کردند. عصاره ریشه شیرین بیان همچنین می‌تواند علائم بیماری رفلکس معده (GERD)، ازجمله رفلکس اسید و سوزش سر دل را کاهش دهد.

شیرین بیان می‌تواند به درمان زخم معده کمک کند

زخم معده یکی از مشکلات و زخم‌های دردناکی است که در معده، مری پایین یا روده کوچک ایجاد می‌شود. این زخم‌ها اغلب در اثر التهاب ناشی از باکتری H.pylori ایجاد می‌گردد. شما می‌توانید از خواص شیرین بیان به‌صورت عصاره برای درمان زخم معده استفاده نمایید. البته توصیه می‌کنیم به‌صورت خودسرانه این کار را انجام ندهید و حتماً برای استفاده درمانی با یک متخصص طب سنتی صحبت کنید.

درحالی‌که مطالعات بیشتری در مورد انسان موردنیاز است، یک مطالعه 2 هفته‌ای روی 120 بزرگ‌سال نشان داده است که مصرف عصاره شیرین بیان علاوه بر یک درمان استاندارد، حضور هلیکوباکتر پیلوری را که عامل اصلی زخم معده است، به میزان قابل‌توجهی کاهش می‌دهد.

خواص شیرین بیان دارای خواص ضد سرطانی است

با توجه به محتوای ترکیبات گیاهی متعدد در این گیاه دارویی با اثرات آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی که دارد، می‌توان از خواص آن به‌عنوان یک ماده طبیعی ضد سرطان بهره برد. به‌طور خاص، عصاره شیرین بیان و ترکیبات آن با کاهش یا جلوگیری از رشد سلولی در سرطان‌های پوست، سینه، روده بزرگ و پروستات ارتباط دارد. البته ازآنجاکه تحقیقات در این زمینه محدود به آزمایشگاه و حیوانات است، اثرات آن بر سرطان انسان هنوز ناشناخته می‌باشد.

بااین‌حال، خواص شیرین بیان می‌تواند به درمان مخاط دهان کمک کند و زخم‌های بسیار دردناک دهان که افراد مبتلا به سرطان گاهی اوقات به‌عنوان یک عارضه جانبی شیمی‌درمانی و پرتودرمانی تجربه می‌کنند را بهبود دهد. یک مطالعه دو هفته‌ای روی 60 فرد بزرگ‌سال مبتلا به سرطان نشان داد که این ماده تا حد زیادی برای این زخم‌ها مفید بوده است.

می‌تواند اختلالات تنفسی فوقانی را تسکین دهد

می‌توان از دمنوش شیرین بیان به دلیل اثرات ضدالتهابی و ضد میکروبی که دارد جهت بهبود شرایط تنفسی فوقانی کمک گرفت. به‌طور خاص، مطالعات روی حیوانات مشخص کرده است که عصاره گلیسیریزین موجود در ریشه شیرین بیان به تسکین آسم کمک می‌کند و حتی می‌تواند به‌عنوان درمانی مکمل در کنار داروهای پزشکی استفاده شود. البته در صورت ابتلا به آسم و استفاده از داروهای خاص قبل از استفاده از هر نوع گیاه دارویی حتماً باید با متخصص خود مشورت نمایید.

علاوه بر این، نتایج برخی مطالعات آزمایشگاهی و انسانی محدود نشان می‌دهد که چای و عصاره ریشه شیرین بیان می‌تواند در برابر گلودرد استرپتوکوکی از شما محافظت کرده و از گلودرد بعد از عمل جلوگیری کند. بااین‌حال، هنوز مطالعات بیشتری موردنیاز است.

سایر خواص شیرین بیان به‌صورت بالقوه

عصاره ریشه شیرین بیان مزایای بالقوه دیگری نیز دارد که عبارت‌اند از:

• به کنترل دیابت کمک کند.
• علائم یائسگی ازجمله گرگرفتگی را کاهش می‌دهد.
• می‌تواند در کاهش وزن بیشتر به شما کمک کند و شاخص توده بدنی (BMI) را کاهش دهد.
• به درمان هپاتیت C کمک می‌کند.

عوارض جانبی احتمالی و اقدامات احتیاطی

سازمان غذا و دارو (FDA) ریشه شیرین بیان را برای استفاده در غذاها بی‌خطر می‌داند. بااین‌حال، FDA در حال حاضر مکمل‌ها را ازنظر خلوص، اثربخشی یا صحت موارد درمانی ترکیبات آن ارزیابی یا تأیید نکرده است و آنچه ما گفتیم همگی اثراتی هستند که بیشتر با تجربه به‌دست‌آمده‌اند. علاوه بر این، استفاده کوتاه‌مدت از مکمل‌های ریشه شیرین بیان و چای به‌طور گسترده‌ای بی‌خطر تلقی می‌شود.

بااین‌حال، مصرف دوزهای زیاد مکمل‌های این گیاه ممکن است عوارض جانبی ایجاد کند و افراد با شرایط خاص سلامتی باید قبل از استفاده حتماً با پزشک خود مشورت کنند. مصرف زیاد این گیاه ممکن است منجر به تجمع گلیسیریزین در بدن شما شود. افزایش سطح گلیسیریزین در بدن باعث افزایش غیرطبیعی هورمون استرس کورتیزول خواهد شد که می‌تواند باعث عدم تعادل در سطح مایع و الکترولیت شما شود و برای سلامتی خطرناک است.

سایر عوارض مصرف بیش‌ازحد از خواص شیرین بیان عبارت‌اند از:

• کاهش سطح پتاسیم
• بالا رفتن فشارخون
• ضعف عضلانی
• ریتم غیرطبیعی قلب
• مسمومیت با شیرین بیان که ممکن است منجر به نارسایی کلیه، نارسایی احتقانی قلب یا تجمع مایع اضافی در ریه‌ها (ادم ریوی) شود که البته این عارضه بسیار نادر است.

بنابراین، با توجه به این عوارض افرادی که دارای فشارخون بالا، نارسایی احتقانی قلب، بیماری کلیوی یا سطح پتاسیم پایین هستند، باید از مصرف محصولات شیرین بیان حاوی گلیسیریزین به‌طور کامل اجتناب کنند. همچنین مصرف زیاد شیرین بیان و به‌ویژه گلیسیریزین در دوران بارداری ممکن است بر رشد مغز نوزاد شما تأثیر منفی بگذارد.

در نتایج یک مطالعه مشخص‌شده است که کودکان متولدشده از مادرانی که در دوران بارداری مقدار زیادی شیرین بیان حاوی گلیسیریزین مصرف می‌کردند، در مراحل بعدی زندگی بیشتر دچار اختلالات مغزی می‌شدند؛ بنابراین، زنان باردار باید از خواص شیرین بیان چشم‌پوشی کرده و مصرف شیرین بیان را حتی در غذاها و نوشیدنی‌ها محدود کنند. همچنین به دلیل عدم وجود مستندات علمی بهتر است در دوران شیردهی نیز از آن استفاده نشود.

تداخلات دارویی ریشه شیرین بیان

ریشه شیرین بیان به دلیل ترکیباتی که دارد می‌تواند برخی از تداخلات دارویی را ایجاد کند. این گیاه معمولاً با موارد زیر تداخل دارد:

• داروهای فشارخون
• رقیق‌کننده‌های خون
• داروهای کاهش کلسترول، ازجمله استاتین‌ها
• دیورتیک‌ها
• داروهای ضدبارداری مبتنی بر استروژن
• داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs)

بنابراین افرادی که از هر یک از این داروها استفاده می‌کنند باید از محصولات و خواص شیرین بیان اجتناب کنند، مگر اینکه پزشک آن‌ها صلاح بداند که این گیاه مصرف شود.

موارد مختلف مصرف شیرین بیان

به‌عنوان مکمل، عصاره ریشه شیرین بیان در اشکال مختلفی ازجمله کپسول، پودر، ژل موضعی و چای موجود است. همچنین ریشه این گیاه را می‌توان به‌صورت تازه یا خشک خریداری و استفاده کرد.

در حال حاضر هیچ توصیه دوز استانداردی برای بهره بردن از خواص شیرین بیان وجود ندارد. بااین‌حال، سازمان بهداشت جهانی (WHO) و کمیته علمی غذایی اروپا (SCF) هر دو توصیه می‌کنند که بیش از 100 میلی‌گرم در روز گلیسیریزین مصرف نکنید؛ بنابراین افرادی که بیش‌ازحد از شیرین بیان استفاده می‌کنند، ممکن است دوزهای بالاتری از گلیسیریزین دریافت کنند که می‌تواند عوارضی را به دنبال داشته باشد.

علاوه بر این، ازآنجاکه محصولات موجود در بازار بر پایه این گیاه، همیشه میزان گلیسیریزین را نشان نمی‌دهند، تشخیص مقدار ایمن ممکن است دشوار باشد. درنتیجه، مهم است که در مورد دوز ایمن و مؤثر استفاده از این گیاه دارویی با یک متخصص طب سنتی مشورت نمایید. همچنین برخی از مکمل‌های موجود این گیاه فاقد گلیسیریزین هستند که مسئول اکثر عوارض جانبی شیرین بیان است.

سخن پایانی …

ریشه شیرین بیان هزاران سال است که برای درمان انواع بیماری‌ها ازجمله بیماری‌های تنفسی و ناراحتی‌های گوارشی مورداستفاده قرارگرفته است؛ بنابراین خواص شیرین بیان امروزه نیز می‌تواند برای درمان بسیاری از این بیماری‌ها مفید باشد و پزشکان طب سنتی از آن برای درمان این بیماری‌ها استفاده می‌کنند. اگر شما نیز تجربه‌ای در مورداستفاده از این گیاه دارویی عالی دارید برای ما در پایین همین صفحه بنویسید.