معجزه خواص اکالیپتوس و عوارض آن برای سلامتی

اکالیپتوس نوعی درخت همیشه سبز و بومی مناطق استرالیا است که رشد سریعی دارد. از برگ‌های این درخت به‌عنوان یک گیاه دارویی در طب سنتی برای کاهش علائم بسیاری از مشکلات مانند سرفه، سرماخوردگی و احتقان استفاده می‌شود. همچنین در حال حاضر در کرم‌ها و پمادهای مختلف با هدف تسکین دردهای عضلانی و مفاصل از این گیاه استفاده می‌کنند.

در این مقاله از سفیر زیبایی قصد داریم مهم‌ترین خواص اکالیپتوس برای سلامتی را بیان کنیم. پس تا پایان این مقاله ما را همراهی بفرمایید.

آشنایی با گیاه اکالیپتوس

برگ‌های این درخت هم به‌صورت مستقیم به شکل خشک یا تازه مورد استفاده قرار می‌گیرند و هم از عصاره آن به‌عنوان روغن اکالیپتوس استفاده می‌کنند. معمولاً این گیاه برای ضدعفونی کردن، استفاده در ترکیب عطرها، ترکیبی در لوازم آرایشی، به‌عنوان طعم‌دهنده مثلا در انواع آدامس، برای شست‌و‌شوی دهان و دندان و حلال‌های صنعتی استفاده دارد.

از طرفی، در بسیاری از شیوه‌های درمانی مانند طب چینی، هندی آیورودا، یونانی و سایر سبک‌های پزشکی اروپایی هزاران سال است که از این گیاه در درمان طیف وسیعی از بیماری‌ها استفاده می‌شود.

جالب است بدانید بیش از 400 گونه مختلف اکالیپتوس وجود دارد؛ اما اکالیپتوس گلوبولوس که به‌عنوان صمغ آبی شناخته می‌شود، منبع اصلی روغن اکالیپتوس است که در سطح جهان استفاده می‌شود. این عصاره از طریق تبخیر برگ‌های این گیاه با آب استخراج می‌شود که مایعی بی‌رنگ با رایحه‌ای قوی، شیرین و چوبی است.

مهم‌ترین فواید اکالیپتوس برای سلامتی

این گیاه خواص دارویی بی‌نظیری دارد، اگرچه همه آنها توسط تحقیقات تائید نشده است ولی اکثر فواید آن به‌صورت تجربی مورد تائید است. در ادامه به برخی از مزایای بالقوه این گیاه خوشبو برای سلامتی اشاره می‌کنیم:

1. خواص ضد میکروبی اکالیپتوس

در اواخر قرن نوزدهم، روغن اکالیپتوس در اکثر بیمارستان‌های انگلستان برای تمیز کردن کاتترهای ادراری مورد استفاده قرار می‌گرفته است؛ زیرا این گیاه دارای خواص ضد میکروبی قوی است.

برخی از مطالعات نیز نشان می‌دهد این گیاه احتمالاً می‌تواند اثرات ضد باکتریایی بر روی باکتری‌های بیماری‌زا در دستگاه تنفسی فوقانی، ازجمله هموفیلوس آنفولانزا (یک باکتری مسئول طیف وسیعی از عفونت‌ها) و برخی از سویه‌های استرپتوکوک داشته باشد.

2. بهبود سرماخوردگی و مشکلات تنفسی

خواص اکالیپتوس در طیف وسیعی از روش‌های درمانی طب سنتی برای تسکین علائم سرماخوردگی، به‌عنوان‌مثال، قرص‌های ضد سرفه و داروهای استنشاقی استفاده می‌شود. 

همچنین در قدیم خیلی ساده، برگ‌های این گیاه را در آب جوش ریخته و از بخور آن برای بهبود سرماخوردگی استفاده می‌کردند. این روش امروزه نیز کاربرد دارد و بسیار مؤثر است.

همچنین به‌عنوان داروهای گیاهی استفاده از آب جوشیده، صاف شده و خنک شده با برگ‌های تازه اکالیپتوس در غرغره برای تسکین گلودرد، سینوزیت و برونشیت توصیه می‌شود.

3. اکالیپتوس و مراقبت از دندان

پتانسیل ضد باکتریایی و ضد میکروبی این گیاه معطر، آن را به یک ماده طبیعی عالی برای استفاده در برخی از دهان‌شویه‌ها تبدیل کرده است.
به نظر می‌رسد اکالیپتوس در ارتقای سلامت دندان‌ها در مبارزه با باکتری‌هایی که باعث پوسیدگی دندان و پریودنتیت (عفونت شدید دندان و لثه) می‌شوند نیز مفید باشد.

4. یک دافع بدون مواد شیمیایی برای حشرات

اکالیپتوس یک دافع حشرات و حشره‌کش بسیار کاربردی بدون ایجاد آسیب‌های ناشی از حشره‌کش‌های شیمیایی است. در سال 1948 نیز ایالات‌متحده به‌طور رسمی روغن اکالیپتوس را به‌عنوان حشره‌کش و کنه‌کش ثبت کرد.

5. یک مسکن درد طبیعی برای عضلات

عصاره اکالیپتوس ترکیباتی دارد که می‌تواند به‌عنوان یک مسکن عمل کند و تحقیقات نشان می‌دهد که این روغن دارای خواص ضد درد است. اکالیپتامین، یک داروی بدون نسخه با نام عمومی متیل سالیسیلات موضعی است که امروزه از این گیاه ساخته می‌شود و برای درمان دردهای عضلانی و مفاصل مرتبط با کشیدگی و رگ به رگ شدن، آرتریت، کبودی و کمردرد استفاده می‌شود.

6. یک ماده طبیعی عالی برای نظافت منزل

همان‌طورکه میدانید اکثر مواد شوینده برای تمیز کردن قسمت‌های مختلف منزل دارای ترکیبات شیمیایی قوی هستند که می‌توانند آسیب‌های شدیدی به پوست و دستگاه تنفسی شما وارد کنند. اکالیپتوس یک ضدعفونی‌کننده طبیعی است که می‌توانید از آن به‌عنوان یک پاک‌کننده ضدعفونی‌کننده در سراسر خانه استفاده کنید.

روغن اکالیپتوس برای تمیز کردن سطوح کف خانه، توالت، لوازم استیل ضدزنگ، سینک ظرف‌شویی شما و … کاربرد دارد و نتایج استفاده از آن فوق‌العاده است. شما می‌توانید با خرید اکالیپتوس یا بهتر است بگوییم خرید عصاره این گیاه، بسته به چیزی که می‌خواهید تمیز کنید، با افزودن مقداری از اسانس به آب یا سرکه مواد پاک‌کننده طبیعی خود را بسازید.

برای ساختن یک پاک‌کننده همه‌منظوره با این مواد طبیعی، به اقلام زیر نیاز دارید:

• ½ فنجان سرکه
• 1 فنجان آب
• ⅛ قاشق چای‌خوری صابون ظرف‌شویی مایع
• 6 قطره اسانس اکالیپتوس

هر چهار ماده را با هم مخلوط کرده و برای استفاده آسان، مخلوط را در یک بطری اسپری بریزید. می‌توانید از این محلول برای تمیز کردن سطوح آشپزخانه، یخچال، سطوح حمام و موارد مشابه استفاده کنید. همچنین می‌توانید خیلی راحت تنها چند قطره اسانس اکالیپتوس را به یک بطری اسپری آب جهت تمیز کردن برای مصارف روزانه اضافه کنید.

7. تسکین بسیار خوب برای پوست خشک

پوست شما سد طبیعی خود را دارد که برای حفظ رطوبت و محافظت از خود در برابر تحریکات به ما کمک می‌کند. سرامیدها نوعی چربی طبیعی در پوست هستند و به سالم نگه‌داشتن سد پوستی کمک می‌کنند. اکالیپتوس می‌تواند سطح سرامید را در پوست شما افزایش دهد و به پوست شما کمک کند تا سالم‌تر و مرطوب‌تر بماند.

8. شاداب کننده پوست

اکالیپتوس علاوه بر تسکین پوست خشک، فواید دیگری نیز دارد که به‌ویژه در ماه‌های آفتابی تابستان مفید است. به‌عنوان‌مثال، مانند ژل آلوئه‌ورا، می‌تواند پوست شما را خنک و شاداب کند. همچنین استفاده از این ماده در محصولات مراقبتی فواید زیر را برای پوست و موی شما خواهد داشت:

• تسکین آفتاب‌ سوختگی
• تسکین سوزش
• تسریع در بهبودی مشکلات پوستی
• بهبود دهنده لکه‌های پوستی 
• مبارزه با آکنه
• به‌عنوان ژل اصلاح
• به‌عنوان ژل حالت‌دهنده مو

9. کاهش دهده اضطراب

این گیاه باورنکردنی همچنین می‌تواند اضطراب یا استرس شما را تسکین دهد. توجه داشته باشید که اسانس اکالیپتوس از روغن‌های ضروری و سنگین محسوب می‌شود که برای استفاده موضعی حتماً باید با یک روغن سبک به‌عنوان روغن حامل مانند روغن نارگیل یا زیتون رقیق شود. می‌توانید برای کاهش استرس مقداری از این ترکیب را روی پیشانی ماساژ دهید یا بخار اکالیپتوس را استنشاق کنید.

عوارض جانبی احتمالی اکالیپتوس

به گفته انجمن ملی آروماتراپی، برخی از روغن‌های ضروری می‌توانند خطرناک باشند، اما آن‌هایی که به‌صورت تجاری و از طریق منابع معتبر در دسترس هستند، در صورت استفاده مناسب و در حد تعادل، بی‌خطر هستند.

محصولات مراقبتی فرموله شده با اکالیپتوس مانند انواع شوینده‌ها و مرطوب‌کننده‌های حاوی این گیاه را به‌طورکلی می‌توان با خیال راحت روی پوست استفاده کرد؛ اما روغن یا اسانس آن حتماً باید ابتدا رقیق شود و قبل استفاده نیز باید تست حساسیت را انجام دهید.

به این شکل که مقدار کمی از روغن رقیق‌شده را روی بخش کوچکی از پوست مانند داخل آرنج می‌زنید و یک روز صبر می‌کنید. اگر واکنش‌های پوستی مانند التهاب، خارش، قرمزی و … ایجاد نشد، می‌توانید برای پوستتان از این روغن استفاده نمایید.

همچنین دقت داشته باشید اکالیپتوس می‌تواند باعث تحریک و احساس سوزش شود. پس نباید خیلی نزدیک به چشم استفاده شود. از طرفی آلرژی می‌تواند در طول زمان ایجاد شود. یعنی اگر در گذشته از روغن اکالیپتوس استفاده کرده‌اید و مشکلی نداشتید ولی اکنون به نظر می‌رسد واکنش آلرژیک به آن دارید، باید مصرف آن را قطع کنید.

به‌علاوه، مصرف خوراکی روغن اکالیپتوس به‌صورت مستقیم و بدون فرموله شدن ایمن نیست، زیرا سمی است. مورد دیگر این است که در برخی از افراد مبتلا به آسم، اکالیپتوس می‌تواند وضعیت آنها را بدتر کند و نباید از این ماده استفاده کنند.

عوارض جانبی خطرناک دیگر ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• اسهال
• حالت تهوع
• استفراغ
• ناراحتی معده

موارد احتیاطی در مورد استفاده از اکالیپتوس

علائم مسمومیت با اکالیپتوس شامل سرگیجه، احساس خفگی و کوچک شدن مردمک‌های چشم است. در صورت بروز این علائم بعد از استفاده از این گیاه باید سریعاً با اورژانس تماس بگیرید یا در صورت امکان خود را به نزدیک‌ترین اورژانس برسانید.

توجه به این نکته مهم است که این گیاه ممکن است با سایر داروها تداخل داشته باشد و بر کبد تأثیر بگذارد. به همین دلیل اگر بیماری خاصی دارید و دارو مصرف می‌کنید یا اگر مکمل استفاده می‌کنید، حتماً قبل از استفاده از اکالیپتوس با پزشک خود مشورت کنید تا مشکلی برایتان ایجاد نشود.

همچنین توجه داشته باشید که کودکان به روغن‌های ضروری مانند روغن شمعدانی، روغن اکالیپتوس و … حساس‌تر هستند؛ بنابراین هنگام استفاده از این گیاه برای کودکان باید بیشتر احتیاط کرد. در دوران بارداری نیز استفاده از این گیاه دارویی منع شده است.

سؤالات متداول در مورد اکالیپتوس

در اینجا می‌خواهیم به برخی از سؤالات متداول شما عزیزان در مورد این گیاه دارویی شگفت‌انگیز پاسخ دهیم که عبارتند از:

1. مهمترین خواص اکالیپتوس برای پوست چیست؟

در صورت عدم حساسیت به این گیاه، می‌توانید با استفاده از محصولات ساخته شده بر پایه آن یا اسانس رقیق شده اکالیپتوس، پوستی شاداب و سالم‌تر داشته باشید.

2. محدودیت‌های استفاده از اکالیپتوس چیست؟

روغن اکالیپتوس می‌تواند باعث تهوع، استفراغ و اسهال شود. مسمومیت با اکالیپتوس می‌تواند باعث درد معده، سرگیجه، ضعف عضلانی، احساس خفگی، خواب‌آلودگی، تشنج و در موارد نادر کما شود. بنابراین در صورت بروز کوچکترین آلرژی مصرف آن را قطع کنید.

3. عوارض اکالیپتوس برای پوست چیست؟

اگر پوست شما به این گیاه حساسیت داشته باشد، ممکن است منجر به سوزش، خارش، التهاب و … شود که در این صورت مصرف آن باید قطع شود.

4. قیمت اکالیپتوس چقدر است؟

این گیاه در ایران نیز به‌وفور یافت می‌شود و قیمت اکالیپتوس پایین و مقرون‌به‌صرفه است که می‌توانید از فروشگاه‌های معتبر اسانس باکیفیت این گیاه یا خود برگ‌های آن را تهیه نمایید.

سخن پایانی …

اکالیپتوس یک گیاه دارویی بسیار معطر و کاربردی است که در طب سنتی برای درمان بسیاری از بیماری‌ها، کاهش استرس، معطر کردن طبیعی محیط و همچنین برای تمیز کردن سطوح آلوده به‌عنوان یک پاک‌کننده طبیعی مورد استفاده قرار می‌گیرد. اگر شما نیز تجربه استفاده از این گیاه فوق‌العاده را دارید، لطفاً در پایین همین صفحه تجربه خود را با مخاطبان سفیر زیبایی به اشتراک بگذارید.