اصلی ترین خواص اکالیپتوس و عوارض مرگبار آن برای سلامتی!
اکالیپتوس درختی همیشه سبز است که از نظر دارویی بسیار غنی می‌باشد. از خواص اکالیپتوس در طب سنتی برای درمان بیماری‌های مختلفی بخصوص سرماخوردگی استفاده می‌شود و مزایای بسیاری برای سلامتی دارد.
در این مقاله از سفیر زیبایی قصد داریم در مورد خواص اکالیپتوس برای سلامتی با شما عزیزان صحبت کنیم. لطفاً تا پایان این مقاله ما را همراهی بفرمایید.
اکالیپتوس چیست؟
اکالیپتوس یکی از گیاهان دارویی است که از درخت اکالیپتوس گرفته می‌شود. برگ‌های این درخت در تمام فصول سال سبز است. این درخت محبوب اگرچه بومی استرالیا است، اما اکنون به دلیل خواص اکالیپتوس که بسیار فوق‌العاده هست در بسیاری از مناطق جهان به خصوص کشور ایران رشد می‌کند.
اکالیپتوس درختی بلند و همیشه سبز با رشد سریع است. برگ‌های آن به‌راحتی پژمرده نمی‌شود و به‌طورکلی درختی برای تحمل گرمای بالا به دنیا می‌آید و به همین دلیل در مناطق گرم‌تر بیشتر پرورش می‌یابد. یکی دیگر از ویژگی‌هایی که به این درخت کمک می‌کند در آب‌وهوای گرم و خشک زنده بماند این است که پس از آتش‌سوزی یا خشک‌سالی به‌راحتی جوانه می‌زند.
درخت اکالیپتوس دارای پوستی آغشته به صمغ، ساقه‌های بلند و برگ‌های مدور است که معمولاً به‌صورت مستقیم خورده نمی‌شوند، زیرا هضمشان بسیار سخت است. بااین‌حال، می‌توانید برای بهره بردن راحت از خواص اکالیپتوس از برگ‌های این گیاه چای درست کنید که برای مصرف بی‌خطر است. همچنین امروزه در صنایع مختلف از عصاره یا روغن اکالیپتوس جهت رایحه‌درمانی و بسیاری از محصولات مراقبتی مانند مراقبت از پوست و مو استفاده می‌شود.
خواص برگ‌های اکالیپتوس
خاصیت اکالیپتوس تنها به چوب و صمغ آن محدود نشد و امروزه از برگ‌های آن نیز به‌وفور استفاده می‌شود. برگ‌های اکالیپتوس زیبا و دل‌چسب هستند و بوی فوق‌العاده‌ای دارند و خود برگ‌ها را می‌توان همان‌طورکه هستند استفاده کرد. می‌توانید از بخور گرم دارای برگ‌های اکالیپتوس برای پوستتان جهت پاکسازی صورت و جوانسازی آن یا باز شدن راه تنفسی بخصوص هنگام سرماخوردگی استفاده کنید.
همچنین می‌توانید از دمنوش اکالیپتوس مانند دم کردن چای سیاه استفاده کنید. به این صورت که باید برگ‌های خشک شده آن را آسیاب کنید و بعد مانند چای سبز دم کنید. بااین‌حال، چای تهیه شده از برگ‌های خشک شده اکالیپتوس را نباید با روغن اکالیپتوس اشتباه گرفت. درحالی‌که نوشیدن چای می‌تواند خواص اکالیپتوس را به‌صورت فوق‌العاده برای بدن شما ایجاد کند، اگر بیش‌ازحد از آن مصرف کنید می‌تواند خطرناک باشد.
روغن اکالیپتوس
روغن اکالیپتوس نیز از برگ‌های درخت تهیه می‌شود که روش دیگری برای بهره بردن از خواص اکالیپتوس است. یکی از منابع اصلی این روغن، نوع خاصی از درخت اکالیپتوس به نام Eucalyptus globulus است. برگ‌های این گونه برای تهیه اسانس اکالیپتوس تقطیر می‌شود.
این روغن دارویی را می‌توان به روش‌های مختلفی استفاده کرد؛ مثلاً می‌توانید آن را استنشاق کنید.
این روغن از روغن‌های ضروری محسوب می‌شود که باید قبل از استفاده موضعی آن را با روغن حامل یا سبک مانند روغن‌زیتون یا روغن نارگیل و یا جوجوبا مخلوط کنید تا مشکلی برایتان ایجاد نکند و نباید به‌تنهایی استفاده شود. شما می‌توانید از خواص اکالیپتوس به‌صورت روغن برای موارد مختلفی مانند دفع حشرات خانگی، پاک کننده و … استفاده کنید. ازاین‌روغن همچنین به‌عنوان یک ماده تشکیل دهنده در محصولاتی مانند دهان‌شویه و لوسیون‌های آبرسان برای پوست استفاده می‌شود.
بهترین خواص اکالیپتوس که شما را شگفت‌زده می‌کند
همان‌طورکه در بخش‌های قبلی گفتیم خواص اکالیپتوس برای سلامتی بسیار زیاد است که مهم‌ترین و بهترین آن‌ها عبارت‌اند از:
1. خواص اکالیپتوس آنتی‌اکسیدان بالایی دارد
اگرچه نمی‌توانید برگ‌های تازه و کامل اکالیپتوس را بخورید، اما از برگ‌های خشک شده طبق دستوری که قبلاً گفتیم می‌توان چای درست کرد. چای اکالیپتوس مانند چای سبز دارای آنتی‌اکسیدان‌های بسیار قوی است که با سلول‌های مخرب رادیکال‌های آزاد مبارزه کرده و با جلوگیری از شرایط استرس اکسیداتیو از بسیاری بیماری‌ها بخصوص بیماری‌های قلبی جلوگیری خواهد کرد.
همچنین مهم‌ترین عامل پیری پوست، وجود رادیکال‌های آزاد در پوست است که با مصرف مواد دارای آنتی‌اکسیدان می‌توان جلوی پیری زودرس و افتادگی یا آسیب‌های ناشی از آفتاب مانند لکه‌های پوستی را گرفت.
برگ‌های اکالیپتوس منبع عالی آنتی‌اکسیدان‌ها، به‌ویژه فلاونوئیدها هستند که از بدن شما در برابر استرس اکسیداتیو و آسیب رادیکال‌های آزاد گفته شده در بالا به‌خوبی محافظت می‌کنند.
فلاونوئیدهای اصلی موجود در اکالیپتوس شامل ایزورامنتین، کامپفرول، کاتچین، فلورتین، لوتئولین، و کورستین است. رژیم‌های غذایی غنی از این ترکیبات می‌تواند از شما در برابر برخی سرطان‌ها، بیماری‌های قلبی و زوال عقل محافظت کند.
به‌عنوان‌مثال، در یکی از تحقیقات انجام شده شامل 38.180 مرد و 60.289 زن مشخص شد که رژیم غذایی سرشار از فلاونوئیدها با کاهش 18 درصدی خطر بیماری قلبی کشنده مرتبط است.
چای اکالیپتوس منبع خوبی از این آنتی‌اکسیدان‌ها است و به‌طورکلی برای بزرگسالان بی‌خطر شناخته می‌شود. بااین‌حال، کودکان در معرض خطر بالای قرار گیری در برابر سمیت اکالیپتوس هستند و باید قبل از نوشیدن این چای از یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی تأییدیه دریافت کنند.
2. خواص اکالیپتوس علائم سرماخوردگی را تسکین می‌دهد
یکی از مهم‌ترین و شایع‌ترین مصارف خواص اکالیپتوس استفاده از آن برای بهبود سرماخوردگی است. اکالیپتوس به‌طور گسترده‌ای به‌عنوان یک درمان طبیعی سرماخوردگی در دنیا استفاده می‌شود و یک عنصر رایج در محصولات دارویی درمان سرماخوردگی و سرفه است.
تحقیقات نشان داده است که خواص اکالیپتوس می‌تواند مخاط را کاهش دهد و عملکرد ریه را بهبود بخشد. همچنین یک عامل ضدالتهابی طبیعی بسیار عالی محسوب می‌شود.
ماده اصلی مسئول این خواص اکالیپتول است که به‌عنوان سینئول نیز شناخته می‌شود و در روغن اکالیپتوس غلظت بالاتری دارد. بعضی از مطالعات نشان داده‌اند که اکالیپتول با تجمع مخاط و کاهش التهاب ، علائم سرماخوردگی مانند دفعات سرفه، احتقان بینی و سردرد را به‌خوبی تسکین می‌دهد.
علاوه بر این، اکالیپتول می‌تواند به بهبود علائم آسم نیز کمک کند. به‌عنوان‌مثال یک مطالعه 12 هفته‌ای به 32 فرد مبتلا به آسم که به دو گروه تقسیم شده بودند، 600 میلی‌گرم اکالیپتول و دارو در روز داده شد. آن‌هایی که در گروه اکالیپتول بودند، در مقایسه با گروه کنترل که دارو مصرف کرده بودند، وضعیت بهتری داشتند.
روغن اکالیپتوس را می‌توان از طریق بینی استنشاق کرد تا علائم سرماخوردگی را کاهش دهد. همچنین در بسیاری از داروهای ضد احتقان موضعی یافت می‌شود. بااین‌حال، ازآنجاکه حتی دوزهای کوچک این روغن اساسی می‌تواند سمی باشد، باید از مصرف آن به‌صورت مستقیم و بدون رقیق کردن با روغن‌هایی مانند روغن نارگیل خودداری کنید.
3. خواص اکالیپتوس می‌تواند خشکی پوست را درمان کند
استفاده از اکالیپتوس می‌تواند با افزایش محتوای سرامید پوست خشک را بهبود بخشد. سرامیدها نوعی اسید چرب در پوست شما هستند که مسئول حفظ رطوبت در پوست می‌باشند. کسانی که خشکی پوست، شوره سر، یا اختلالات پوستی مانند درماتیت و پسوریازیس را تجربه می‌کنند، معمولاً سطح سرامید کمتری در پوستشان دارند. به این معنی که سد محافظتی پوست ضعیف است و به‌راحتی رطوبت خود را ازدست‌داده و خشک می‌شود.
استفاده صحیح از عصاره برگ اکالیپتوس موضعی یا محصولاتی که بر پایه اکالیپتوس هستند باعث بالارفتن میزان تولید سرامید پوست، گنجایش نگهداری آب و محافظت از سد پوست می‌شود. این گیاه شامل ترکیبی به نام ماکروکارپال A است که تولید سرامید را تحریک کرده و به این شکل به مرطوب ماندن طولانی‌تر پوست کمک می‌کند.
در یک مطالعه انجام شده روی 34 نفر، استفاده از لوسیون پوست سر حاوی عصاره برگ اکالیپتوس و سرامید مصنوعی به‌صورت قابل توجهی قرمزی، پوسته‌پوسته شدن، خارش و خشکی پوست سر را کاهش داد. ازاین‌رو، بسیاری از محصولات مو و پوست حاوی عصاره برگ اکالیپتوس می‌توانند برای مراقبت از پوست و مو مورد استفاده قرار بگیرند.
4. خواص اکالیپتوس می‌تواند درد را کاهش دهد
استنشاق اسانس اکالیپتوس برخی از دردها را کاهش می‌دهد و به‌عنوان یک مسکن طبیعی عمل خواهد کرد؛ زیرا اکالیپتوس حاوی بسیاری از ترکیبات ضدالتهابی مانند سینئول و لیمونن است که عملکردی شبیه مسکن دارند.
به‌عنوان‌مثال یک مطالعه 3 روزه در 52 نفر که تحت عمل جراحی تعویض مفصل زانو قرار گرفته بودند، مشخص کرد که استشمام روغن اکالیپتوس حل شده در روغن بادام به مدت‌زمان 30 دقیقه در روز به‌طور قابل توجهی سطح درد و فشارخون بیمار را در مقایسه با استنشاق روغن بادام خالص کاهش می‌دهد.
5. خواص اکالیپتوس به شما آرامش می‌دهد
اعتقاد بر این است که خواص اکالیپتوس علائم استرس را کم خواهد کرد. همان‌طورکه می‌دانید استرس عامل بسیاری از بیماری‌های روحی و جسمی است و کنترل آن می‌تواند کیفیت زندگی شما را تا حد زیادی بهبود دهد.
در یک مطالعه، 62 فرد پس از استنشاق روغن اکالیپتوس، کاهش قابل توجهی را در اضطراب قبل از جراحی تجربه کردند. اکالیپتوس حاوی ماده اکالیپتول است که دارای خواص ضد اضطرابی برای بدن می‌باشد.
محققان بر این باورند که خواص اکالیپتوس فعالیت سیستم عصبی سمپاتیک شما (سیستم پاسخ استرس شما) را کاهش داده و فعالیت سیستم عصبی پاراسمپاتیک شما را افزایش می‌دهد که باعث آرامش می‌شود.
6. خواص اکالیپتوس می‌تواند به سلامت دندان‌های شما کمک کند
عصاره برگ اکالیپتوس، معروف به اکالیپتول که در قسمت‌های قبلی به‌طور مفصل راجع به آن صحبت کردیم، می‌تواند سلامت دندان را بهبود بخشد. برگ‌های این گیاه شامل مقادیر زیادی از مواد ماکروکارپال C (نوعی پلی فنل) و اتانول است. این ترکیبات باکتری‌های مخرب داخل دهان که می‌توانند باعث ایجاد حفره و بیماری لثه شوند را کاهش می‌دهند.
مطالعه‌ای بر روی 97 نفر نشان داد، افرادی که 5 بار در روز به مدت حداقل 5 دقیقه آدامس اکالیپتوس میجویدند، تجمع پلاک، خونریزی لثه و التهاب لثه کمتری را تجربه کردند. به همین دلیل، از خواص اکالیپتوس معمولاً برای تولید انواع دهان‌شویه نیز استفاده می‌شود.
7. خواص اکالیپتوس برای دفع حشرات بسیار عالی است
روغن اکالیپتوس یک دافع حشرات کاملاً طبیعی است که این فواید اکالیپتوس به دلیل محتوای اکالیپتول آن است. تحقیقات نشان داده است که استفاده از محصولات موضعی بر پایه اکالیپتوس در دفع پشه‌ها و سایر حشرات گزنده تا هشت ساعت پس از مصرف موضعی مؤثر است. هر چه مقدار اکالیپتول روغن اکالیپتوس بیشتر باشد، ماندگاری نتایج آن برای دفع حشرات، طولانی‌تر و مؤثرتر خواهد بود.
درواقع، مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری، روغن اکالیپتوس لیمو را که مشتق شده از درخت اکالیپتوس لیمو است به‌عنوان یک دافع حشرات تأیید شده و قدرتمند اعلام کرده است. علاوه بر این، روغن اکالیپتوس می‌تواند برای درمان شپش سر مؤثر باشد.
8. اکالیپتوس را می‌توان برای نظافت منزل استفاده کرد
اگر به محصولات پاک کننده شیمایی حساسیت دارید یا بوی آن‌ها اذیتتان می‌کند می‌توانید از خواص اکالیپتوس برای این کار بهره‌مند شوید. این گیاه یک ضدعفونی‌کننده واقعی است، به این معنی که می‌توان از آن به‌عنوان یک پاک کننده و ضدعفونی‌کننده در تمیز کردن سراسر خانه استفاده کرد.
بسته به چیزی که می‌خواهید تمیز کنید، با افزودن روغن اکالیپتوس به آب، سرکه یا مواد شوینده دیگر می‌توانید محصولات پاک کننده طبیعی خود را بسازید. در اینجا روش ساخت یک پاک کننده چند‌منظوره سالم را به شما آموزش می‌دهیم.
برای ساختن یک پاک کننده عمومی و چند‌منظوره، به مواد زیر نیاز دارید:
- ½ فنجان سرکه
- 1 فنجان آب
- ⅛ قاشق چای‌خوری مایع ظرف‌شویی
- 6 قطره اسانس اکالیپتوس
- طرز تهیه این پاک کننده
- هر چهار ماده را باهم مخلوط کنید.
- برای استفاده آسان، مخلوط را در یک بطری اسپری بریزید.
- می‌توانید از این محلول برای تمیز کردن میزهای آشپزخانه، یخچال، سطوح حمام و موارد مشابه استفاده کنید.
همچنین می‌توانید به‌سادگی چند قطره روغن اکالیپتوس را به یک بطری اسپری آب برای تمیز کردن روزانه اضافه کنید. کافیست به ازای هر 113 میلی‌گرم آب یک قطره روغن اکالیپتوس اضافه کنید. استفاده از این پاک کننده نه‌تنها سطوح را تمیز می‌کند بلکه عطر بسیار سالم و خوبی را در فضا ایجاد خواهد کرد.
نحوه استفاده از خواص اکالیپتوس
برگ‌های اکالیپتوس را می‌توانید خودتان در برخی از استان‌های مختلف کشور به‌صورت تازه پیدا کنید یا از عطاری‌ها تهیه نمایید. روش‌های مختلف استفاده از خواص اکالیپتوس را در قسمت‌های قبل به‌صورت پراکنده بیان کردیم و در اینجا به‌طور کامل‌تر آن‌ها را برمی‌شماریم:
- می‌توانید از چای‌های کیسه‌ای تولید شده از اکالیپتوس برای دمنوش اکالیپتوس استفاده کنید.
- می‌توانید خودتان با خشک کردن برگ‌های این گیاه و تهیه دمنوش از خواص اکالیپتوس بهره‌مند شوید.
- می‌توانید برای استفاده از خواص اکالیپتوس چند قطره اسانس اکالیپتوس را به یک دیفیوزر یا کاسه بخار اضافه کنید.
- می‌توانید برگ‌های کامل اکالیپتوس را زیر دوش آویزان کنید یا به آب وان حمام خود اضافه کنید تا یک تجربه آرامش‌بخش را داشته باشید.
- می‌توانید چند قطره روغن اکالیپتوس را با یک روغن حامل مانند روغن نارگیل ترکیب کنید و آن را روی سینه خود بمالید تا احتقان را کاهش دهید.
بسیاری از محصولات بدون نسخه نیز مانند دهان‌شویه و آدامس‌های مختلف، محصولات مراقبت پوستی و … دارای اسانس اکالیپتوس هستند که می‌توانند در بهره‌وری بیشتر از خواص اکالیپتوس به شما کمک کنند.
اقدامات احتیاطی برای استفاده از خواص اکالیپتوس
درحالی‌که برگ‌های اکالیپتوس به‌طورکلی ایمن شناخته می‌شوند، مصرف روغن اکالیپتوس به‌صورت تنها و بدون رقیق کردن با روغن‌های سبک با خطرات جدی سلامتی همراه است، زیرا می‌تواند منجر به مسمومیت شما شود. همان‌طورکه قبلاً هم گفتیم بخصوص برای کودکان باید قبل از استفاده حتماً با پزشک مشورت شود و به‌صورت خالص نیز استفاده نگردد.
تشنج، مشکل در تنفس، کاهش سطح هوشیاری و حتی مرگ ناشی از استفاده اکالیپتوس توسط کودکان گزارش شده است و به همین دلیل برای استفاده از آن توسط کودکان بسیار احتیاط کنید.
علاوه بر این، شواهد کافی برای تعیین اینکه آیا روغن اکالیپتوس برای زنان باردار یا شیرده ایمن است وجود ندارد؛ بنابراین، باید در این شرایط نیز استفاده از آن را کنار بگذارید. از طرفی برخی از افراد با استفاده از روغن اکالیپتوس روی پوست خود، درماتیت تماسی را تجربه می‌کنند.
در این صورت نباید استفاده از این روغن را ادامه دهید. همچنین قبل از استفاده از روغن، تست پچ را انجام دهید تا مطمئن شوید که واکنشی برای پوستتان ایجاد نمی‌شود. به این صورت که مقدار کمی از روغن رقیق شده اکالیپتوس را بر روی بخش کوچکی از پوست خود می‌زنید و بعد از 24 ساعت اگر واکنشی مانند قرمزی، خارش و … ایجاد نشد می‌توانید از آن برای قسمت‌های دیگر پوست نیز استفاده کنید.
درنهایت، روغن اکالیپتوس ممکن است با داروهای خاصی مانند داروهای دیابت، کلسترول بالا، رفلاکس اسید و اختلالات روانی تداخل داشته باشد؛ بنابراین اگر از داروی خاصی استفاده می‌کنید حتماً قبل از استفاده با متخصص خود مشورت کنید و از او اجازه بگیرید.
سخن پایانی…
خواص اکالیپتوس برای سلامتی بسیار فوق‌العاده است و شما می‌توانید با روش‌های آسان گفته شده در این مقاله به‌راحتی از این خواص بهره‌مند شوید. اگرچه این گیاه در کل ایمن است ولی موارد منع مصرف آن را نیز با دقت مطالعه کنید تا مشکلی برایتان ایجاد نکند و بتوانید بهترین نتایج را تجربه کنید.