علائم و دلایل ریزش مو و نحوه درمان آن
دلایل ریزش مو ممکن است موارد بسیار متعددی باشد. ریزش مو یا آلوپسی ممکن است در هر سنی جدای از جنسیت اتفاق بیفتد. این حالت گاهی فقط پوست سر و در برخی مواقع کل بدن را تحت‌تأثیر قرار خواهد داد. همچنین بسته به علت ریزش شدید مو یا ریزش معمولی، ممکن است این مشکل به‌صورت موقت یا دائم باشد. اما نکته مهم این است که شما با دانستن علت ریزش مو می‌توانید تا حد خوبی از ایجاد آن جلوگیری کرده یا به درمان این مشکل کمک کنید.
در این مقاله از سفیر زیبایی قصد داریم شما را با مهم‌ترین دلایل ریزش مو و روش‌های پیشگیری از ریزش مو آشنا کنیم. پس تا پایان این مقاله با ما همراه باشید.
مهم‌ترین دلایل ریزش مو چیست؟
افراد معمولاً به طور طبیعی روزانه 50 تا 100 تار مو از دست می دهند که این تعداد اصلا به معنی ریزش مو نیست. زیرا موهای جدید همزمان در حال رشد و جایگزین شدن هستند. ریزش مو زمانی رخ می‌دهد که تعداد موهای ریخته شده بیشتر از این مقدار باشند و موهای جدید جایگزین موهای ریخته شده نشوند.
علت ریزش شدید مو در زنان و مردان می‌تواند موارد متعددی باشد که با هم در این بخش مهم‌ترین آنها را مطالعه می‌کنیم که عبارت‌اند از:
1. عدم تعادل هورمونی
آندروژن‌های اضافی یا هورمون‌های جنسی مردانه و عدم تعادل هورمونی شایع‌ترین علت ریزش مو شدید در زنان و مردان مانند آلوپسی آندروژنتیک هستند. آندروژن‌ها در الگوی طاسی زنانه و مردانه نقش دارند.
در طاسی با الگوی زنانه، آندروژن‌ها می‌توانند باعث ضعیف شدن فولیکول‌های مو شده و همچنین منجر به ریزش بیش از حد مو می‌شوند. حساسیت به آندروژن ممکن است در طول تغییرات مربوط به استروژن، مانند استفاده از قرص‌ها و روش‌های کنترل بارداری یا یائسگی، تشدید شود. زیرا در این زمان تغییرات هورمونی شدیدتر هستند.
از سوی دیگر، طاسی با الگوی مردانه با افزایش آندروژنی به نام دی هیدروتستوسترون (DHT) مرتبط است. DHT نه‌تنها به فولیکول‌های مو متصل می‌شود و رشد مو را متوقف می‌کند، بلکه ممکن است به‌طورکلی طول عمر موها را کاهش دهد.
2. مشکلات تیروئید
مشکلات مربوط به تیروئید نیز موارد هورمونی هستند که می‌تواند از دلایل ریزش مو باشد. تیروئید کم کار یا پرکاری تیروئید (پرکاری تیروئید)، هر دو می‌تواند منجر به ریزش مو شود، زیرا هر دو باعث عدم تعادل هورمونی می‌شود.
3. بارداری
یکی از موارد علت ریزش شدید مو در زنان بارداری است که باز هم به دلیل به هم خوردن تعادل هورمون‌ها اتفاق می‌افتد. این حالت ممکن است حتی تا بعد از زایمان ادامه داشته باشد و بعد کم کم با برگشتن بدن به حالت طبیعی، ریزش مو نیز متوقف شود.
طبق تحقیقات انجام شده، ریزش مو پس از زایمان بسیار رایج است و 40 تا 50 درصد از زنانی که به تازگی زایمان کرده اند، آن را تجربه می‌کنند. زیرا سطح استروژن در دوران بارداری افزایش می یابد که می‌تواند به طور موقت چرخه رشد مو را تغییر دهد.
4. استفاده از برخی داروهای خاص
به گفته انجمن ریزش مو آمریکا، از دلایل ریزش مو می‌توان به مصرف برخی داروهای خاص اشاره کرد که ریزش مو از عوارض جانبی آنهاست. به‌عنوان‌مثال، داروهای رقیق‌کننده خون، داروهای ضدبارداری خوراکی، داروهای افسردگی، داروهای ضدالتهاب و مسدودکننده‌های کانال بتا و کلسیم همگی می‌توانند منجر به نازک شدن مو و در نتیجه ریزش مو و حتی طاسی شوند.
مصرف بیش از حد ویتامین A و داروهای مبتنی بر ویتامین A به نام رتینوئیدها نیز می‌تواند این مشکل را ایجاد نماید. برخی از داروهای شیمی‌درمانی که برای درمان انواع سرطان استفاده می‌شوند نیز ریزش مو را به وجود می‌آورند.
5. انواع آلوپسی آره آتا (AA)
آلوپسی یک اصطلاح پزشکی کلی برای ریزش مو است و آلوپسی آره آتا به‌نوعی بیماری خودایمنی اشاره دارد که در آن سیستم ایمنی بدن به‌اشتباه به فولیکول‌های مو حمله کرده و با ازبین‌بردن آنها منجر به ریزش موی شدید و حتی طاسی می‌شود.
6. سایر بیماری‌های خودایمنی
آلوپسی آره آتا تنها یکی از انواع بیماری‌های خودایمنی است که می‌تواند علت ریزش شدید مو در زنان یا مردان باشد. تیروئیدیت هاشیموتو و لوپوس نیز از بیماری‌های خودایمنی دیگر هستند که می‌توانند دلایل ریزش مو باشند. در این حالت ممکن است درمان قطعی وجود نداشته باشد ولی معمولاً استفاده از برخی داروها و جراحی‌های ترمیم مو می‌تواند کارساز باشد.
7. ضربه فیزیکی
هنگامی که بدن شما تحت استرس فیزیکی جدی مانند تصادف، سوختگی، جراحی و… قرار می‌گیرد، چرخه طبیعی رشد مو نیز می‌تواند مختل شود و در نتیجه ریزش مو، ایجاد خواهد شد.
عفونت‌ها و بیماری‌ها نیز می‌توانند منجر به ریزش مو شوند. تب بالا یا عفونت شدید همگی می‌توانند به ریزش موی موقت کمک کنند. این آسیب‌های فیزیکی ممکن است شامل عفونت‌های قارچی پوست و همچنین عفونت‌های باکتریایی مانند سیفلیس باشد که همگی می‌توانند باعث طاسی یا نازک شدن موها شوند.
خبر خوب این است که درمان عفونت زمینه‌ای می‌تواند رشد مو را بازگرداند و از ریزش مو در آینده جلوگیری کند.
8. وجود استرس
یکی از دلایل ریزش مو می‌تواند اثر استرس شدید، مانند ابتلا به بیماری یا انجام عمل جراحی که بر بدن و ذهن فشار وارد می‌کند، باشد. به‌عنوان‌مثال، بسیاری از افرادی که دچار کرونا شدند نه به‌خاطر این بیماری، بلکه به دلیل استرسی که تحمل کرده‌اند، دچار ریزش مو شدند.
9. تریکوتیلومانیا
درحالی‌که استرس اغلب یک علت کوتاه‌مدت ریزش مو است که می‌توان با راهکارهای مدیریت استرس آن را درمان کرد، استرس یا اضطراب شدید ممکن است با اختلال کشیدن مو یا تریکوتیلومانیا همراه باشد. محققان بر این باورند که این وضعیت مربوط به سلامت روان است و با اختلال وسواس فکری اجباری و انواع دیگر اختلالات اضطرابی نیز ارتباط دارد.
به‌غیراز کشیدن اجباری مو، علائم دیگر تریکوتیلومانیا شامل احساس تسکین یا لذت پس از کشیدن موها و همچنین تکه‌های قابل‌توجه ریزش مو است.
10. کمبود مواد مغذی
کمبود برخی ویتامین‌ها و مواد معدنی می‌تواند از دیگر دلایل ریزش مو و کاهش رشد موها باشد، زیرا به چرخه رشد مو آسیب میزند. نمونه‌هایی از کمبود ویتامین که می‌تواند باعث ریزش مو شود شامل پروتئین، بیوتین، روی و آهن ناکافی است.
11. مراقبت شدید از مو
زمانی که شما تلاش می‌کنید با هر روشی یک مدل موی شیک داشته باشید، می‌توانید آسیب جدی به موهایتان وارد نمایید که می‌تواند از دلایل ریزش مو باشد. به‌عنوان‌مثال، شامپو زدن یا سشوار کشیدن بیش از حد، استفاده مداوم از ابزارهای حالت‌دهنده گرم شده مانند اتو، کشیدن موها مثلاً در حین سشوار کشیدن یا حالت دادن به دم‌اسبی خیلی تنگ یا مالیدن شدید پوست سر، همگی می‌توانند از دلایل ریزش مو باشند.
12. سابقه خانوادگی (وراثت)
شایع‌ترین علت ریزش مو مشکل وراثت است که با افزایش سن اتفاق می‌افتد. این حالت که با نام آلوپسی آندروژنیک معروف است، معمولاً به‌تدریج و با الگوهای قابل‌پیش‌بینی رخ می‌دهد.
علائم ریزش مو چیست؟
بسیاری از دلایل ریزش مو اگر با توجه به علائم ایجاد شده زود تشخیص داده شوند، قابل‌درمان هستند و می‌توانند فرد را حتی از مشکلات جدی مانند طاسی نجات دهند. به‌طورکلی دو مدل الگوی ریزش موی زنانه و الگوی ریزش موی مردانه داریم. در آقایان موها معمولاً از پیشانی شروع به عقب رفتن می‌کند ولی در خانم‌ها این حالت از وسط ایجاد می‌شود. ریزش مو بسته به علت ریزش آن ممکن است با خارش و درد نیز همراه باشد.
اگر بخواهیم علائم ریزش مو را دقیق‌تر بررسی کنیم، عبارت‌اند از:
نازک شدن تدریجی بالای سر
این علامت مربوط به شایع‌ترین نوع ریزش مو است که بیشتر با روند افزایش سن رخ می‌دهد و امری طبیعی است.
نقاط طاس دایره‌ای یا تکه‌تکه‌ای
در برخی از افراد ریزش مو به‌صورت نقاط طاسی دایره‌ای یا تکه‌ای روی پوست سر، ریش یا ابرو اتفاق می‌افتد. در این حالت ممکن است پوست سر قبل از ریزش مو دچار خارش یا درد شود.
شل‌شدن ناگهانی مو
یک شوک فیزیکی یا روحی شدید می‌تواند باعث شل‌شدن ساقه‌های مو شود و خیلی راحت موها را از ریشه جدا کند و ریزش مو را به وجود آورد. در این شرایط ممکن است هنگام شانه‌کردن یا شستن موها یا حتی پس از کشیدن ملایم موها، تعداد انگشت شماری مو بیرون بیاید. این نوع ریزش مو معمولاً باعث نازک شدن کلی مو می‌شود اما قابل‌درمان و موقتی است.
ریزش موی تمام بدن
برخی از شرایط و درمان‌های پزشکی از جمله شیمی‌درمانی برای سرطان، می‌تواند دلیل ریزش موی کل بدن باشند. در این افراد اغلب بعد از فاصله‌گرفتن از درمان و تقویت بدن، موها می‌توانند مجدد رشد کنند.
تکه‌های پوسته ریزی که روی پوست سر پخش می‌شوند
این نشانه یکی از علائم بیماری کرم حلقوی است که ممکن است با موهای شکسته، قرمزی، تورم و گاهی تراوش نیز همراه باشد.
چه زمانی باید به‌خاطر دلایل ریزش مو به پزشک مراجعه کرد؟
اگر ریزش موی شما به قدری است که شما را مضطرب کرده است، بهتر است برای تشخیص علت آن به متخصص پوست و مو مراجعه نمایید. در بسیاری از مواقع یک علت زمینه‌ای منجر به این حالت شده است که اگر زودتر تشخیص و درمان شود، ریزش مو نیز به‌راحتی برطرف خواهد شد.
همچنین اگر هنگام شانه‌کردن یا شستن موهای خود یا فرزندتان متوجه ریزش موی ناگهانی یا تکه‌ای یا بیشتر از حد معمول شدید بهتر است دراسرع‌وقت برای بررسی علت ریزش شدید مو به پزشک مراجعه کنید. زیرا ریزش ناگهانی مو می‌تواند نشانه یک بیماری زمینه‌ای باشد و نیاز به درمان جدی دارد.
روش‌های جلوگیری از علت ریزش شدید مو در زنان و مردان
بیشتر طاسی‌های ناشی از ریزش مو به دلیل ژنتیک (طاسی با الگوی مردانه و طاسی با الگوی زنانه) ایجاد می‌شوند که قابل‌پیشگیری نیستند. اما در سایر موارد توجه داشتن به نکات زیر می‌تواند به پیشگیری ریزش مو و مشکلات ناشی از آن کمک کند:
- با موهایتان ملایم باشید. هنگام برس زدن و شانه‌کردن، مخصوصاً زمانی که موهایتان هنوز خیس است، از گیره گیر استفاده کنید و به‌هیچ‌وجه موهایتان را نکشید.
- بهتر است برای جلوگیری از کشیده شدن موها حتماً از یک شانه دندانه پهن و ترجیحاً چوبی استفاده کنید.
- همچنین از درمان‌های خشن مانند غلتک داغ، اتو مو، درمان با روغن داغ و مواد دائمی جدا خودداری کنید.
- سعی کنید از مدل موهایی استفاده کنید که زیاد نیاز به کشیدن موها مانند بستن حالت دم‌اسبی نداشته باشند و یک حالت متعادل را برای تارهای مو ایجاد کند.
- از پزشک خود در مورد مکمل‌ها و داروهایی که می‌توانید برای تقویت مو و جلوگیری از ریزش مو استفاده کنید، بپرسید.
- از متخصص خود در مورد داروهایی که ممکن است منجر به ریزش مو شوند و امکان تعویضشان با داروهای کم عارضه‌تر سؤال کنید.
- سعی کنید تاحدامکان موهایتان در برابر منابع نور ماورا بنفش مانند نور مستقیم خورشید قرار نگیرد.
- اگر سیگاری هستید، یک راهکاری برای جلوگیری از ریزش مو ترک سیگار است. بسیاری از طاسی‌ها در آقایان و خانم‌ها به دلیل کشیدن سیگار است.
- اگر تحت درمان با روش شیمی‌درمانی هستید، از پزشک خود در مورد کلاه خنک‌کننده بپرسید. این کلاه می‌تواند خطر ریزش مو را در طول شیمی‌درمانی کمتر کند.
سخن پایانی…
همان‌طور که ملاحظه کردید، دلایل ریزش مو موارد متعددی هستند که بسیاری از آنها با مراجعه به‌موقع به متخصص و انجام مراقبت‌های لازم به‌راحتی قابل‌درمان هستند. آگاهی داشتن از دلایل و علائم ریزش مو نیز می‌تواند کمک بزرگی به پیشگیری و درمان این مشکل نماید.