فواید و خواص شگفت انگیز روغن کلزا

روغن کلزا به دلیل چربی‌های سالمی که دارد، فواید سلامتی بسیار زیادی برای ما ایجاد می‌کند. روغن کلزا در دو نوع فراوری می‌شود که یک نوع دارای مصارف صنعتی و دیگری دارای مصارف آشپزی است و می‌توانید به طور گسترده از مزایای آن در دستورالعمل‌های مختلف غذایی بهره‌مند شوید.

در این مقاله از سفیر زیبایی قصد داریم شما را با مهم‌ترین فواید روغن کلزا برای سلامتی آشنا کنیم تا با توجه بیشتر از این روغن مقرون‌به‌صرفه در آشپزی‌های روزانه خود استفاده نمایید. پس در ادامه با ما همراه باشید.

آیا روغن کلزا همان روغن کانولا است؟

به‌طورکلی باید بدانید که دو نوع اصلی روغن کلزا شامل روغن کلزای صنعتی و روغن کلزای آشپزی یا خوراکی است. روغن کانولا درواقع همان روغن کلزای خوراکی است و اگر به این اسم نبود، نباید برای آشپزی استفاده شود.

زیرا روغن‌های صنعتی مانند روغن صنعتی کلزا که بیشتر در صنایع شیمیایی و خودروسازی استفاده می‌شوند، قابل خوردن نیستند و دارای ترکیبی متفاوت از روغن کلزای خوراکی هستند که برای سلامتی مضر است.

معمولاً روغن‌های کلزای خوراکی در فروشگاه‌های مواد غذایی با نام کانولا یافت می‌شوند و نگرانی در مورد اشتباه در مصرف روغن کلزای صنعتی و خوراکی وجود ندارد.

ارزش غذایی روغن کلزا چقدر است؟

روغن کلزا یکی از روغن‌های خالص است که پروتئین یا کربوهیدرات آن صفر است؛ ولی یک منبع عالی از ویتامین‌های محلول در چربی و همچنین چربی‌های سالم است. اگر بخواهیم ارزش غذایی این روغن را بهتر بررسی کنیم، باید بگوییم یک قاشق غذاخوری (15 میلی لیتر) روغن کانولا موارد زیر را برای بدن ما تأمین می‌کند:

این روغن همچنین منبعی سرشار از ویتامین E است که یک آنتی‌اکسیدان قوی برای محافظت از سلامت پوست و چشم محسوب می‌شود. به‌علاوه چربی اشباع شده درون آن به طور طبیعی کم است ولی چربی اشباع نشده آن بالاست که برای حفظ سلامت قلب بسیار مهم است.

روغن کلزا یکی از منابع بسیار خوب آلفا لینولنیک اسید (ALA)، نوعی چربی امگا 3 نیز محسوب می‌شود. ALA یکی از انواع چربی‌های ضروری است که در بدن به دو اسید ایکوزاپنتانوئیک (EPA) و دوکوزاهگزانوئیک (DHA) تبدیل می‌شود و باز هم برای بهبود عملکرد قلب بسیار مفید است.

چربی‌های امگا 6 نوع دیگر چربی است که در این روغن وجود دارد و اگر به طور متوسط در یک رژیم متعادل مصرف شود از سلامت کلی بدن حمایت خواهد کرد. میزان مصرف این چربی باید متعادل باشد و مصرف بیش از حد، می‌تواند منجر به التهاب در بدن شود.

مهم‌ترین فواید روغن کلزا برای ما

روغن کلزا می‌تواند یک انتخاب مناسب برای آشپزی‌های روزانه شما به جای روغن آفتابگردان باشد. از جمله بهترین خواص روغن کلزا می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

نقطه دود بالا

نقطه دود یا دمای دود، همان دمایی است که اگر روغن تا آن دما گرم شود، شروع به دود کردن می‌کند. هرچه نقطه دود روغن بالاتر باشد و دیرتر دود کند، برای سرخ‌کردن مواد غذایی و سلامتی بهتر است. روغن کلزا نیز نقطه دودی برای با 204 درجه سانتیگراد دارد که نسبت به بسیاری از روغن‌های خوراکی بالاتر است و تا زمانی که به این دما نرسد، شروع به دود کردن نخواهد کرد.

وقتی روغن شروع به سوختن می‌کند، مولکول‌های چربی آن می‌شکنند و ترکیبات مضری را برای بدن ایجاد خواهند کرد. به همین دلیل روغن‌هایی مانند روغن زیتون که نقطه دود پایینی دارند، برای سرخ کردن مناسب نیستند و اغلب به صورت سرد و خام استفاده می‌شوند.

بنابراین اگر به دنبال یک سبک زندگی سالم هستید، باید به دنبال روغنی با نقطه دود بالاتر باشید. جالب است بدانید هرچه پالایش یا تصفیه یک روغن بالاتر باشد، نقطه دود آن نیز بیشتر خواهد بود.

ازآنجایی‌که روغن کلزا در حد بالایی تصفیه می‌شود، به این معنی که بسیاری از ناخالصی‌ها و اسیدهای چرب آزاد آن حذف می‌شوند، نقطه دود بالاتری نسبت به سایر روغن‌ها مانند روغن کنجد دارد.

هنگام انتخاب روغن برای پخت و پز، شما باید میزان پایداری آن را نیز در نظر بگیرید. روغن کانولا یکی از روغن‌های با پایداری مناسب است که گزینه بسیار خوبی برای تفت دادن مواد غذایی، سرخ کردن در ماهیتابه، سرخ‌کردن عمیق مثلاً برای تهیه سوخاری و سایر روش‌هایی که نیاز به حرارت بالا و مستقیم گاز دارند، محسوب می‌شود.

یک روغن بی‌طعم اما همه‌کاره

طعم روغن کلزا بسیار ملایم است و به همین دلیل کاربرد آن در آشپزی برای تهیه غذاهای مختلف جهان بسیار متنوع و گسترده است. شما می‌توانید در انواع دیپ‌ها، سالادها، خوراک‌ها و… از این روغن بدون ایجاد طعم اضافی استفاده کنید.

یک روغن مقرون‌به‌صرفه

روغن کلزا با اینکه فواید سلامتی بسیار زیادی دارد، برعکس روغن‌هایی مانند کنجد و زیتون بسیار مقرون‌به‌صرفه و در دسترس هم هست. در نتیجه می‌توانید به‌راحتی با انتخاب این روغن، سبک آشپزی خود را به یک سبک سالم‌تر هدایت کنید.

کمک به کاهش کلسترول بد

همان‌طور که قبلاً هم گفتیم، روغن کانولا منبع خوبی از چربی‌های سالم است و به طور طبیعی چربی اشباع کمی دارد. همچنین میزان اسیدهای چرب تک غیراشباع و امگا 3 آن که برای سلامتی بسیار مهم است، بالاست . از طرفی این روغن حاوی فیتواسترول‌هایی مثل بتا سیتوسترول است که میزان جذب کلسترول از روده را کاهش می‌دهد و به کاهش کلسترول بد خون کمک می‌کند.

افزایش سلامت قلب

اسیدهای چرب امگا 3 و ویتامین E که در روغن کانولا فراوان است به محافظت از قلب در برابر آسیب‌های اکسیداتیو کمک کرده و از بسیاری بیماری‌ها مانند فشار خون و نارسایی‌های قلبی جلوگیری می‌کند.

به همین دلیل، افرادی که از کانولا به عنوان منبع اصلی چربی استفاده می‌کنند، کمتر دچار بیماری‌های قلبی می‌شوند. البته باز هم کالری آن بالاست و نباید بیش از حد تعادل مصرف شود.

کمک به سلامت پوست و مو

آنتی‌اکسیدان‌های قوی و چربی‌های سالم موجود در این روغن، به آبرسانی پوست و مو، جوان‌سازی و بهبود کیفیت آنها کمک بزرگی می‌کند. همچنین آسیب‌های رادیکال‌های آزاد که باعث پیری زودرس می‌شوند را مهار خواهد کرد.

روغن کلزا در چه مواردی استفاده می‌شود؟

روغن کلزا بسته به اینکه از نوع صنعتی یا خوراکی باشد، مصارف متفاوت و متنوعی دارد. از جمله پرکاربردترین مصارف این روغن، عبارت‌اند از:

کاربردهای آشپزی

روغن کانولا که روغن خوراکی کلزا محسوب می‌شود با توجه به نقطه دود بالایی که دارد، برای سرخ کردن عمیق، کباب کردن، پخت و سایر روش‌های پخت‌وپز که به حرارت بالا و روغن نیاز دارند، مناسب است.

همچنین برای تهیه انواع دیپ، مرینیت انواع گوشت، سس سالاد و… استفاده می‌شود. این روغن طعم لطیفی دارد و می‌توان از آن برای غذاهای شیرین و خوش‌طعم نیز به‌راحتی استفاده کرد.

مصارف آرایشی

روغن کلزا همچنین در صنایع آرایشی و بهداشتی برای تولید محصولات متنوع مراقبت از پوست استفاده می‌شود. از جمله این محصولات می‌توان به نرم‌کننده‌ها، کرم‌های ضد پیری و محصولات ضد آکنه اشاره کرد.

مصارف صنعتی

روغن غیرخوراکی کلزا کاربردهای صنعتی مختلفی از جمله استفاده در ماشین‌آلات و سایر تجهیزات صنعتی دارد. از این روغن اغلب برای ساخت روان‌کننده‌ها، هیدرولیک‌ها و پلاستیک‌ها استفاده می‌گردد.

اسید اروسیک بالا در این روغن باعث شده است در برابر حرارت مقاوم باشد و به همین دلیل اغلب در صنایع مختلف در مواقعی که به پایداری حرارتی بالا نیاز است، از همین روغن استفاده می‌شود.

عوارض و خطرات استفاده از روغن کلزا

این روغن در کنار تمامی فواید سلامتی که دارد، یک سری جنبه‌های منفی هم دارد که باید در نظر گرفته شود و در مصرف آن زیاده‌روی نگردد. از جمله این موارد عبارت‌اند از:

پردازش بالا

روغن کانولا قبل از رسیدن به دست شما برای آشپزی مانند روغن‌های سویا، نخل و ذرت بسیار فراوری شده است. این فرایند شامل تصفیه، سفید کردن و گرفتن بوی بد (RBD) است. این عوامل فیزیکی و شیمیایی می‌توانند برخی از مشخصات غذایی روغن را تغییر دهند.

به‌عنوان‌مثال، این نگرانی وجود دارد که هگزان شیمیایی که در فراوری روغن کانولا استفاده می‌شود، برای سلامتی ما مضر باشد. بااین‌حال، طبق مطالعات، هنوز هیچ‌گونه سمیت یا عوارض جانبی برای این ماده در فرایند روغن کلزا به‌صورت علمی و قطعی تأیید نشده است.

برای اینکه کمتر در مورد این مسائل نگران شوید، می‌توانید روغن کانولای به دست آمده از طریق پرس سرد یا روغن کانولای بکر را خریداری کنید. اما باید از برند معتبری باشد، زیرا برخی از شرکت‌ها برای کاهش هزینه ممکن است روغن‌های غیر بکر را به جای بکر، به فروش برسانند.

دارای چربی‌های ترانس

نگرانی دیگر برای استفاده مداوم از روغن کانولا وجود چربی‌های ترانس است. تمام روغن‌های گیاهی تصفیه‌شده تا حدی این چربی را دارند که به دلیل فرایند بو‌زدایی تولید می‌شوند. این فرایند به حذف هرگونه بویی از روغن کمک می‌کند تا برای آشپزی ملایم و لطیف شود.

در روغن کانولا نیز این میزان کم است؛ ولی باید در حد اعتدال از این روغن استفاده کنید تا دچار عوارض چربی‌های ترانس نشوید.

دارای اصلاح ژنتیکی

اکثر روغن‌های کانولایی که در فروشگاه‌ها به فروش می‌رسند، دارای اصلاح ژنتیکی هستند که برای سلامت بدن مضر است و می‌تواند در آینده و نسل شما برخی تأثیرات منفی را ایجاد کند.

سخن پایانی…

روغن کلزا به طور گسترده‌ای در سراسر جهان استفاده می‌شود. این روغن به دلیل قیمت مناسب و قابلیت استفاده به‌عنوان روغن سرخ‌کردنی با دمای دود بالا محبوب است و معمولاً در انواع سس سالاد، غذاهای پخته شده و سرخ شده یافت می‌شود. این روغن منبع خوبی از چربی‌های سالم است؛ اما به دلیل فراوری بالایی که دارد نباید بیش از اندازه استفاده شود تا سلامت شما را به خطر نیندازد.