12 جادوی خواص نخود فرنگی برای سلامتی و عوارض نخود سبز
یکی از سبزیجاتی که در سرتاسر دنیا بسیار محبوب است و کنار بسیاری از غذاها بخصوص غذاهای پروتئینی و انواع سالادها قرار میگیرد نخودفرنگی است. خواص نخود فرنگی برای سلامتی بسیار زیاد است و شاید بتوان گفت مهمترین خاصیت آن ضد سرطان بودنش و کمک به کاهش وزن میباشد. این سبزی خوشطعم دارای مقادیر فراوانی فیبر و آنتیاکسیدان است که به سلامت کلی بدن نیز کمک میکند و نباید از قرار دادن آن در رژیم غذایی روزانه غافل شد!
در این مقاله از سفیر زیبایی میخواهیم بهطور کامل خواص نخود فرنگی برای سلامتی و پوست را برایتان توضیح دهیم. پس تا پایان با ما همراه باشید.
نخود فرنگی چیست؟
نخود سبز نوعی سبزیجات است. نخود سبز معمولاً بهعنوان نخود باغی نیز شناخته میشود و نام علمی آن Pisum sativum است. صدها سال است که از خواص نخود فرنگی در رژیم غذایی مدیترانهای و رژیم متعادل در سرتاسر دنیا استفاده میشود. میتوان نخود فرنگی را یکی از حبوبات پرطرفدار نیز به شمار آورد؛ زیرا مانند لوبیا، نخود و عدس از غلافهای گیاهی خارج میشود.
این سبزی دارای نشاسته زیادی است که به همین دلیل بهعنوان یک سبزی کربوهیدراتی مانند سیبزمینی، ذرت و کدوسبز در نظر گرفته میشود. البته کربوهیدرات آن بسیار سالم است و با توجه به فیبری که دارد برای استفاده در انواع خوراکها و سالادها یک انتخاب عالی محسوب میشود.
کالری نخود فرنگی چقدر است؟
جالب است بدانید که بااینکه نخود فرنگی از سبزیجات کربوهیدراتی است اما کالری کمی دارد. بهطوریکه 1 فنجان 170 گرمی نخود فرنگی پخته تنها 62 کالری دارد که 70 درصد آن کربوهیدرات است و مابقی شامل پروتئین و مقدار کمی چربی میباشد. بهعلاوه این گیاه حاوی انواع ویتامینها و مواد معدنی مانند ویتامین A، K، C، فولات، منگنز، آهن و فسفر نیز هست که همگی از مواد ضروری مورد نیاز بدن هستند. همچنین پروتئین موجود در نخود فرنگی آن را به یکی از منابع پروتئین گیاهی اصلی برای افراد گیاهخوار تبدیل کرده است.
اهمیت استفاده از خواص نخود فرنگی در رژیم غذایی
بیایید اعتراف کنیم، ما اغلب ارزش نخود سبز را با این همه ترکیبات مفیدی که برای سلامتی ما دارد، دست کم میگیریم. نخود سبز معروف به نخود فرنگی از مغذیترین غذاهایی است که میتوان در جهان یافت که برای یک رژیم غذایی سالم مناسب است. حبوباتِ بهطور طبیعی شیرین مانند نخود سبز سرشار از ویتامینهای ضروری و آنتیاکسیدانهایی مانند ویتامین K، C و فولات است. همچنین سرشار از منگنز و فیبر است. بنابراین نباید از اهمیت استفاده از خواص نخود فرنگی در یک رژیم غذایی سالم غافل ماند!
خواص نخود فرنگی برای سلامتی
نخود سبز از سبزیجات بسیار خوشمزهای است که خواص زیادی برای سلامتی دارد و شما میتوانید با هزینه کم و راحت از خاصیت نخود فرنگی در رژیم روزانه خود برخوردار شوید. مهمترین فواید نخود فرنگی برای سلامتی عبارتاند از:
1. به پیشگیری از سرطان کمک میکند
طبق تحقیقات انجام شده، نخود سبز دارای خواص ضد سرطانی است. عصاره دانه نخود فرنگی در مقابله با سلولهای بدخیم یا سرطانی بدن مؤثر است. آنها همچنین حاوی مواد شیمیایی گیاهی مفیدی هستند که به پیشگیری از سرطان سینه و سرطان روده بزرگ کمک میکند.
2. به تنظیم سطح قند خون کمک میکند
نخود سبز دارای شاخص گلیسمی پایینی است که به تنظیم سطح قند خون کمک میکند. شاخص گلیسمی سرعت تجزیه کربوهیدارت بعد از خوردن یک ماده غذایی را مشخص میکند و افراد دیابتی باید غذاهایی را برای رژیم غذایی خود انتخاب کنند که از شاخص گلیسمی پایینی برخوردار باشد. همچنین افراد سالم با گنجاندن این مواد غذایی در رژیم روزانه خود میتوانند بهخوبی از سلامت خودشان محافظت کرده و قبل از ابتلا به دیابت از آن جلوگیری نمایند. این امر بخصوص برای افرادی که دارای سابقه فامیلی دیابت در افراد درجه یک خانواده خود مانند پدر یا مادر، پدربزرگ یا مادربزرگ، بردار یا خواهر هستند، ضروری است.
3. استخوانها را قوی میکند
یکی از مشکلاتی که با افزایش سن بسیار شایع است از دست دادن تراکم استخوان و ابتلا به بیماریهایی مانند پوکی استخوان است. بخصوص افرادی که در خانواده خود با این موضوع مواجه بودهاند بیشتر احتمال دارد که به پوکی استخوان و از دست دادن تراکم استخوان در سالهای پایینتر دچار شوند. نخود سبز دارای مقادیر زیادی از انواع مواد معدنی مانند آهن و روی است که تراکم استخوانها را حفظ کرده و آنها را قوی میکند.
4. سیستم ایمنی بدن را تقویت میکند
ابتلا به بسیاری از بیماریها بخصوص بیماریهای فصلی مانند آنفولانزا یا سرماخوردگی به دلیل ضعیف بودن سیستم ایمنی بدن ماست و اگر ما بتوانیم با یک سبک زندگی سالم سیستم ایمنی بدنی خود را تقویت کنیم از شر بسیاری از بیماریها مصون خواهیم ماند.
نخود سبز حاوی مقدار زیادی ویتامین و مواد معدنی مانند منیزیم، کلسیم، آهن و روی است که باعث تقویت سیستم ایمنی بدن و تأمین انرژی مورد نیاز روزانه میشود.
5. رشد موها را تقویت میکند
بسیاری از آسیبهای موهای ما مانند نازک شدن، شکسته شدن، موخوره، ریزش مو و … به دلیل کمبودهای تغذیهای است که امروزه با روشهای مختلفی مانند مزوتراپی درمان میشود ولی هیچ درمانی نمیتواند بهتر از روشهای طبیعی و اصلاح سبک زندگی عمل کند. ازآنجاییکه نخود سبز سرشار از پروتئین، آهن و روی و سایر ویتامینها و مواد معدنی مورد نیاز مو است، مو را قوی میکند و رشد آن را تشویق خواهد کرد. از طرفی از کمبود تغذیه در فولیکولهای مو جلوگیری میکند.
6. بینایی را تقویت میکند
یکی دیگر از فواید نخود سبز این است که حاوی ترکیباتی به نام لوتئین و زآگزانتین است که از مواد مغذی ضروری برای بهبود بینایی هستند. نخود فرنگی حتی میتواند برای چشمان شما معجزه کند. لوتئین موجود در نخود سبز خواص نخود فرنگی را افزایش میدهد و برای کاهش خطر آب مروارید و دژنراسیون ماکولا یا جلوگیری از دست دادن بینایی در سنین بالا شناخته شده است.
7. سلامت قلب را افزایش میدهد
نخود سبز همچنین به کاهش کلسترول بد در بدن کمک میکند و سلامت قلب را افزایش میدهد. بسیاری از بیماریها و نارساییهای قلبی به دلیل افزایش سطح کلسترول بد در خون ایجاد میشوند و هر مادهای که بتواند به کاهش و تنظیم کلسترول بد خون کمک کند میتواند به جلوگیری از بسیاری از بیماریهای قلبی نیز کمک نماید. محتوای فیبر نامحلول موجود در خواص نخود فرنگی نیز به کاهش خطر بیماریهای قلبی و سکته کمک میکند.
8. به درمان برونشیت کمک میکند
التهاب ناشی از مخاط اضافی در بدن میتواند باعث برونشیت شود. ازآنجاییکه یکی از خواص نخود فرنگی وجود آنتیاکسیدانهای بسیاری قوی در آن و خاصیت ضدالتهابی این دانه خوشمزه است، برای درمان برونشیت مفید است.
9. به هضم بهتر غذا کمک میکند
نخود فرنگی سرشار از فیبر است که به عملکرد بهتر دستگاه گوارش کمک بزرگی میکند. این فیبرها باکتریهای خوب روده را تغذیه میکنند و از وجود باکتریهای ناسالم نیز جلوگیری خواهند کرد. درنتیجه میتواند خطر ابتلا به برخی بیماریها مانند سندروم روده تحریکپذیر و سرطان روده بزرگ را کاهش دهد. بهعلاوه فیبر موجود در نخود فرنگی بهصورت نامحلول است؛ یعنی با آب مخلوط نمیشود و حجم مدفوع را افزایش میدهد. این امر از یبوست جلوگیری کرده و حرکات رودهای را آسان میکند.
10. از بدن در برابر بیماریهای مزمن محافظت میکند
از دیگر خواص نخود فرنگی که میتوان به آن اشاره کرد قدرت محافظتی آن در برابر بیماریهای مزمن است. ترکیبات موجود در نخود فرنگی باعث جلوگیری از برخی بیماریهای مزمن مانند بیماریهای قلبی به دلیل وجود منیزیم، پتاسیم و کلسیم و انواع سرطان به دلیل وجود آنتیاکسیدانهای قوی مانند ویتامین c میشود. بهعلاوه مصرف دائمی نخودفرنگی میتواند از دیابت و آرتریت نیز جلوگیری کند. درواقع فیبر و پروتئین موجود در نخودفرنگی از افزایش سریع قند خون جلوگیری کرده و به کنترل قند خون کمک میکند. مواد معدنی آن نیز به تراکم استخوان و جلوگیری از تخریب مفاصل کمک خواهد کرد.
11. منبع خوب آهن است
نخود فرنگی منبع خوبی از آهن است و کمبود آهن در بدن عامل اصلی کمخونی است. اگر آهن کافی نداشته باشید، بدن شما نمیتواند گلبولهای قرمز سالم حامل اکسیژن را به اندازه کافی بسازد و درنتیجه باعث کمبود هموگلوبین میشود. آهن با کمک به ساخت هموگلوبین خون بیشتر به مبارزه با خستگی کمک میکند و به شما قدرت بیشتری میدهد.
کمبود آهن بخصوص در خانمها به دلایلی مانند خونریزیهای قاعدگی و زایمان شایع است و به همین دلیل نخود سبز میتواند برای خانمها بسیار مفید باشد. از طرفی کمخونی در دوران بارداری میتواند عوارض شدیدی مانند نقص سیستم عصبی نوزاد در هنگام تولد، وزن کم نوزاد هنگام تولد و زایمان زودرس را به دنبال داشته باشد. اگرچه معمولاً متخصصان در این دوران و قبل از بارداری مصرف مکملها را توصیه میکنند ولی استفاده از غذاهای سرشار از آهن در حد تعادل نیز بسیار کمک کننده است.
12. برای سلامت جنسی مردان مفید است
از خواص نخود فرنگی همچنین میتوان به افزایش تعداد و تحرک اسپرمها اشاره کرد که قدرت بارورکردن مردان را افزاش میدهد. گلیکودلین مادهای در نخود فرنگی است که میتواند به تقویت اسپرمها کمک کند و توانایی آنها را برای بارورکردن تخمک بهبود بخشد. میتوانید از آنها در انواع سوپ، خورش، سس یا ساندویچ خود استفاده کنید و از فواید نخود فرنگی برای سلامتی خود لذت ببرید.
فواید نخود فرنگی برای پوست
بهطورکلی برای داشتن پوستی سالم، استفاده از مواد غذایی که تولید کلاژن را افزایش میدهند ضروری است. از طرفی نخودفرنگی به دلیل آنتیاکسیدانهای بسیار قوی که دارد برای پوست مفید است. نخود فرنگی منبع عالی ویتامین C است که نقش مهمی در تولید کلاژن دارد. کلاژن نوعی پروتئین در پوست میباشد که به سفت شدن و درخشندگی پوست و همچنین درمان جای جوش کمک میکند.
ویتامین C و سایر آنتیاکسیدانهای موجود در این دانه سبز و خوشمزه همچنین از سلولها در برابر آسیبهای ناشی از رادیکالهای آزاد و استرس اکسیداتیو که عامل اصلی پیری زودرس و بسیاری از بیماریهای قلبی هستند، محافظت میکند. آنتیاکسیدانهای موجود در آن مانند فلاونوئیدها، کاتچین، اپی کاتچین، کاروتنوئید و آلفا کاروتن پوست شما را جوان و شاداب نگه میدارند.
وقتی کلاژن بیشتری در پوست تولید میشود همچنین به جلوگیری از افتادگی پوست کمک میکند و آن را نرم و لطیف میکند.
خواص نخود فرنگی برای کاهش وزن
نخود سبز میتواند هم به کاهش وزن و هم به افزایش وزن کمک کند. ازآنجاییکه کالری نخود فرنگی و چربی آن بسیار پایین است و این ماده غذایی سرشار از پروتئین، ویتامین و فیبر رژیمی است، میتواند باعث کاهش وزن شود. فیبر مادهای است که به شما کمک میکند تا زمان طولانیتری احساس سیری داشته باشید و بخصوص از پرخوریهای عصبی و میل به شیرینیجات جلوگیری میکند. از طرفی وجود فیبر در نخود سبز حرکات رودهای را آسان کرده و از نفخ و یبوست جلوگیری خواهد کرد. در نتیجه بهطورکلی التهابات بدن که میتواند منجر به ورم و چاق نشان دادن شما شود را کاهش میدهد.
بااینحال جالب است بدانید که مصرف منظم و در حد تعادل نخود فرنگی باعث کاهش وزن میشود ولی مصرف بیشازحد نخود سبز حتی میتواند باعث افزایش وزن شود. طبق یک مطالعه در دانشگاه هاروارد، مصرف بیشازحد سبزیجات غنی از نشاسته مانند نخود فرنگی میتواند در طول زمان منجر به افزایش وزن شود. بنابراین اگر قصد دارید از خواص نخود فرنگی برای لاغری بهرهمند شوید، توجه داشته باشید که در حد اعتدال از آن استفاده کنید و زیادهروی نکنید.
خواص نخود فرنگی در دوران بارداری
طبق یک مطالعه بهداشتی کودک در استانفورد، نخودفرنگی بخش مهمی از رژیم غذایی قبل از بارداری را تشکیل میدهد. ازآنجاییکه زنان باردار نیاز به مصرف 300 کالری اضافی در روز دارند، داشتن مواد غذایی که ویتامینها و مواد معدنی مختلف را تأمین میکند ولی کالری کمتری دارد برای آنها ضروری است تا هم کالری مورد نیاز و مواد مغذی برای مادر و جنین تأمین شده و هم از اضافه کردن وزن بیشازحد مادر جلوگیری شود.
متأسفانه بسیاری از مادران باردار با این باور غلط که باید بهاندازه دو نفر غذا بخورند و خوردن خوراکیهای پرکالری دچار وزن زیاد و دیابت بارداری میشوند که عوارض زیادی برایشان دارد و حتی تا مدتها بعد از بارداری با آنها دستوپنجه نرم میکنند. بهعلاوه بعد از زایمان کل وزن اضافه شده به یکباره کاهش پیدا نمیکند و اگر در دوران بارداری به دلیل تغذیه نامناسب، مادر بیشازحد وزن اضافه کرده باشد بعد از بارداری بهسختی میتواند وزن خود را کاهش دهد.
از طرفی گرفتن رژیم غذایی بعد از بارداری ممکن است به دلیل شیردهی امکانپذیر نباشد. پس بهتر است از همان ابتدا با انتخاب مواد مغذی مناسب مانند نخودفرنگی در رژیم بارداری از این عوارض جلوگیری کنیم. ازآنجاییکه نخود سبز منبع خوبی از پروتئین، آهن و کلسیم است، برای زنان باردار مفید است و از کمخونی در این دوران نیز جلوگیری میکند. زیرا نخود سبز علاوه بر آهن سرشار از فولات است.
زنان باردار باید به اندازه کافی فولات یا مواد غذایی غنی از ویتامین B را نیز مصرف کنند تا از ناتوانیهای مادرزادی در کودکان جلوگیری کند. زیرا ما دو نوع کمخونی داریم که یکی مربوط به کمبود آهن و دیگری مربوط به کمبود ویتامین B در بدن میباشد و کمبود ویتامین B در دوران بارداری خطرناک است.
انواع نخود فرنگی
بهطور عمده سه نوع نخود فرنگی وجود دارد که شامل نخود انگلیسی، نخود برفی و نخود فرنگی قندی میباشند. نخود انگلیسی نخودی نارس است که قبل از رسیدن میریزد و غلاف آنها خوراکی نیست. درحالیکه نخود برفی دارای غلافهای خوراکی مسطح است و به آنها نخود چینی نیز میگویند. نخودهای شکری یا قندی شبیه نخودهای باغی با شکل استوانهای است. آنها دارای غلافهای ضخیم و ترد هستند که برای خوردن باید از نخودها جدا شوند.
عوارض جانبی نخود سبز
حتی با وجود اینکه نخود سبز سرشار از مواد مغذی است، مصرف آن به مقدار زیاد و خوردن نخود خام یا نپخته میتواند عوارض جانبی زیر را به همراه داشته باشد:
1. ممکن است بر سلامت کلیهها تأثیر بگذارد
نخود سبز دارای پروتئین بالایی است که اگر بیشازحد تعادل مصرف شود، میتواند بر عملکرد کلیهها تأثیر منفی بگذارد. همچنین میتواند سطح اسید اوریک را در بدن افزایش دهد که ممکن است باعث درد مفاصل شود.
2. میتواند باعث نفخ شود
طبق نتایج یک مطالعه در دانشکده بهداشت عمومی هاروارد، نخود سبز خام حاوی مادهای به نام لکتین است که میتواند باعث نفخ و تورم در بدن شود.
3. جذب کمتر مواد مغذی
نخود سبز همچنین حاوی اسید فیتیک است که در بسیاری از حبوبات مانند عدس وجود دارد و باعث کاهش جذب آهن، کلسیم و روی در بدن میشود. خیساندن نخودها میتواند این اثر را کاهش دهد.
برای رفع نفخ نخود فرنگی چه کاری میتوانیم انجام دهیم؟
نخود فرنگی بهطورکلی عارضهای ایجاد نمیکند و همه افراد میتوانند از خواص نخود فرنگی بهرهمند شوند. عوارضی هم که در قسمت قبل گفته شد بیشتر در اثر استفاده بیشازحد از این ماده مغذی است. اما مسئلهای که بسیاری از افراد را از خوردن این سبزی مقوی باز میدارد ایجاد نفخ بعد از مصرف نخود فرنگی است. نخود فرنگی مانند حبوبات دیگر میتواند باعث نفخ، تورم و ناراحتی گوارشی در افراد شود. علت ایجاد این نفخ هم ترکیبات موجود در نخود فرنگی مانند مونوا ساکاریدها و پلیول های قابل تخمیر میباشد.
این مواد هضم نمیشوند و در روده توسط باکتریها تخمیر خواهند شد که به گاز و نفخ تبدیل میشود. برای رفع نفخ نخود فرنگی چند کار میتوانید انجام دهید. اولین راهحل این است که حجم مصرفی را در هر وعده کاهش داده و تعداد وعدهها را افزایش دهید. مواردی مانند خیساندن، تخمیر و جوانهزنی نیز میتواند لکتین موجود در نخود فرنگی را کاهش داده و هضم آن را آسان کند.
یکی از راههای عالی نیز این است که نخود فرنگی را بهعنوان قسمتی روتین از رژیم غذایی خود قرار دهید. اغلب افرادی بیشتر دچار نفخ ناشی از نخود فرنگی میشوند که تنها هر چند وقت یک بار از آن استفاده میکنند؛ اما درصورتیکه هفتهای چند بار به مقدار کم استفاده کنید بدن به هضم آن عادت میکند.
طبق تحقیقات انجام شده عارضه دیگر نخود فرنگی احتمال اختلال در جذب برخی مواد مغذی و علائم گوارشی است. اگر شیوههای صحیح آمادهسازی نخود فرنگی و استفاده از خواص نخود فرنگی را یاد بگیرید این مسئله تا حد زیادی حل میشود.
چگونه نخود سبز را نگهداری کنیم؟
متأسفانه فصل نخود فرنگی که بتوانید بهصورت تازه آن را تهیه کنید کوتاه است و اغلب افرادی که دوست دارند از این ماده در رژیم غذایی روتین خود استفاده کنند باید در فصل آن، نخودهای تازه را خریداری کرده و با روشهای مختلف مانند فریز کردن یا کنسرو کردن آنها را نگهداری کنند. در غیر این صورت میانگین ماندگاری نخود سبز تازه تنها 3 الی 4 روز است. آنها بیشتر در زمستان به مدت حدود پنج ماه رشد میکنند.
سخن پایانی …
خواص نخود فرنگی برای سلامتی بسیار زیاد است و ما در این مقاله مهمترین آنها را برای شما توضیح دادیم. وجود آنتیاکسیدانهای قوی در نخود فرنگی علاوه بر سلامتی بدن حتی به درمان چینوچروکهای صورت شما و تقویت موهایتان نیز کمک میکند و به دلیل کالری کم میتواند یکی از بهترین غذاها برای افراد دارای رژیم لاغری باشد؛ اما بهطورکلی مصرف متعادل آن برای سلامت همه افراد مفید است و به روشهای مختلف میتوانید آن را در رژیم غذایی خود بگنجانید.