خواص نعناع و معجزه آن برای سلامتی و زیبایی
نعناع یکی از سبزیجات نام‌آشنا برای ما ایرانیان است که از قدیم‌الایام هم به جهت خواص دارویی و هم به دلیل طعم و مزه فوق‌العاده‌ای که دارد محبوب است. خواص نعناع برای سلامتی بسیار زیاد است و طعم و عطر دل‌نشین آن کمک می‌کند تا بتوان از این سبزیجات در بسیاری از مصارف گوناگون مانند شربت‌های مختلف، انواع غذاها و حتی به‌صورت عرق نعناع برای بهره بردن از خواص دارویی آن استفاده کرد.
در این مقاله از سفیر زیبایی ما قصد داریم مهم‌ترین خواص نعناع برای سلامتی و پوست را برایتان شرح دهیم. خوشحال می‌شویم شما هم تا پایان ما را همراهی نمایید.
نعناع چیست؟
نعناع گیاهی چندساله با برگ‌های بسیار معطر و دندانه‌دار و گل‌های ریز بنفش، صورتی یا سفید است. انواع مختلفی از نعناع وجود دارد که خواه براق یا کدر، صاف یا چروکیده، سبز روشن یا رنگارنگ همگی بسیار معطر هستند. نعناع علاوه بر کاربردهای فراوان در آشپزخانه به‌عنوان پوشش زمین، خوشبوکننده هوا و داروهای گیاهی نیز استفاده می‌شود. علاوه بر اینکه خواص نعناع برای سلامتی بسیار زیاد می‌باشد، زیبا نیز هست و بعد از کاشت بذر اولیه چه در آفتاب و چه در سایه به‌صورت خودرو رشد می‌کنند.
مهم‌ترین خواص نعناع برای سلامتی چیست؟
فواید نعناع برای سلامتی بدن ما از هر لحاظ بسیار زیاد است ولی اگر بخواهیم به‌طور جزئی‌تر این فواید را بررسی کنیم، عبارت‌اند از:
1. سرشار از مواد مغذی موردنیاز بدن است
درحالی‌که نعناع معمولاً به مقدار کم در هر وعده استفاده می‌شود، حاوی مقدار مناسبی از مواد مغذی برای بدن می‌باشد. اگر بتوانید نعناع را به‌صورت تازه در کنار غذای خود استفاده کنید، می‌توان گفت هر 14 گرم از آن که تقریباً معادل 3/1 فنجان برگ نعناع می‌باشد، شامل مواد مغذی زیر خواهد بود:
- کالری: 6
- فیبر: 1 گرم
- ویتامین A: دوازده درصد از نیاز روزانه هر فرد
- آهن: 9 درصد از نیاز روزانه هر فرد
- منگنز: 8 درصد از نیاز روزانه هر فرد
- فولات: 4 درصد از نیاز روزانه هر فرد
این سبزی به دلیل طعم تند و کمی تلخی که دارد اغلب به مقدار کم به‌عنوان چاشنی در دستورالعمل‌های غذایی استفاده می‌شود. بااین‌حال نعناع منبع خوبی از ویتامین A است. این ویتامین یک ویتامین محلول در چربی است که برای سلامت چشم و دید در شب بسیار مهم است. همچنین منبع قوی از آنتی‌اکسیدان است که به محافظت از بدن در برابر استرس اکسیداتیو، نوعی آسیب به سلول‌های ناشی از رادیکال‌های آزاد کمک می‌کنند. درنتیجه می‌تواند منجر به سلامت قلب و کیفیت پوست و مو شود.
2. می‌تواند سندرم روده تحریک‌پذیر را بهبود بخشد
سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) نوعی اختلال شایع در دستگاه گوارش برخی افراد است که دارای علائم گوارشی مانند درد معده، تغییر در عادات روده، گاز و نفخ می‌باشد. اگرچه درمان IBS معمولاً با تغییرات رژیم غذایی و مصرف داروها انجام می‌شود، اما نتایج تحقیقات نشان می‌دهد که مصرف روغن یا اسانس غلیظ نعناع نیز می‌تواند به‌عنوان یک داروی گیاهی مفید برای افراد مبتلا به این بیماری عمل کند.
البته نباید در مصرف آن زیاده‌روی کرد و اگر به این بیماری مبتلا هستید قبل از استفاده از اسانس نعناع با متخصص خود یا یک متخصص طب سنتی در این زمینه مشورت کنید.اسانس نعناع حاوی ترکیبی به نام منتول است که می‌تواند به کاهش علائم IBS از طریق اثرات آرامش‌بخش خود بر عضلات سیستم گوارش کمک کند.
3. خواص نعناع برای معده نیز مفید است!
ترکیبات نعناع علاوه بر بهبود سندرم روده تحریک‌پذیر می‌تواند به تسکین سایر مشکلات گوارشی مانند ناراحتی معده و سوءهاضمه کمک کند. سوءهاضمه ممکن است زمانی اتفاق بیفتد که غذای مصرف شده به هر دلیلی برای مدت طولانی در معده بماند و بعد وارد بقیه دستگاه گوارش شود.
نتایج مطالعات مختلفی نشان داده‌اند که وقتی افراد از نعناع یا اسانس آن همراه با وعده‌های غذایی استفاده می‌کنند، غذا سریع‌تر از معده عبور خواهد کرد که می‌تواند علائم این نوع سوءهاضمه را تسکین دهد.
4. فواید نعناع می‌تواند عملکرد مغز را بهبود بخشد
علاوه بر خوردن نعناع، استنشاق عطر روغن‌های ضروری مانند اسانس غلیظ نعناع نیز می‌تواند مزایای سلامتی ازجمله بهبود عملکرد مغز را به همراه داشته باشد. به‌عنوان‌مثال نتایج یک مطالعه شامل 144 بزرگسال جوان نشان داد که بوییدن عطر روغن نعناع به مدت پنج دقیقه قبل از آزمایش باعث بهبود قابل‌توجهی در حافظه می‌شود. همچنین استشمام عطر نعناع هنگام انجام کارهایی که نیاز به تمرکز بیشتر دارند مانند رانندگی، باعث افزایش هوشیاری و کاهش سطح ناامیدی، اضطراب و خستگی می‌شود.
5. خواص نعناع می‌تواند درد شیردهی را کاهش دهد.
مادران شیرده معمولاً در نوک سینه‌های خود دچار درد و ترک می‌شوند که به‌ویژه هنگام مکیدن توسط نوزاد می‌تواند دردناک‌تر و ناراحت‌کننده‌تر باشد. نتایج مطالعات نشان داده‌اند که استفاده از نعناع به‌صورت موضعی روی پوست می‌تواند به تسکین درد ناشی از شیردهی کمک کند. در این مطالعات، مادران شیرده پس از هر بار شیردهی، اشکال مختلفی از نعناع را در ناحیه اطراف نوک سینه استفاده کردند. به‌طورمعمول، آن‌ها از یک اسانس به‌تنهایی یا مخلوط با ژل یا آب استفاده می‌کردند.
هشدار مهم: واکنش همه پوست‌ها نسبت به انواع گیاهان مانند نعناع یکسان نیست؛ بنابراین اگر برای اولین بار است که می‌خواهید این روش را امتحان کنید ابتدا مقدار کمی از اسانس را روی بخش کوچکی از پوست امتحان کنید و بعد از 24 ساعت اگر واکنش آلرژیکی مانند قرمزی، سوزش، جوش و … ایجاد نشد می‌توانید برای سینه هم استفاده کنید. همچنین توجه داشته باشید نعناع طعم تلخ و تندی ایجاد می‌کند که ممکن است نوزاد نتواند به‌راحتی شیر بخورد؛ بنابراین این کار را بلافاصله بعد از شیردهی انجام دهید تا بتوانید قبل از شیردهی بعدی آن را به‌طور کامل بشویید و طعم بدی برای نوزاد ایجاد نکنید.
6. خواص نعناع علائم سرماخوردگی را بهبود می‌بخشد
بسیاری از درمان‌های سرماخوردگی و آنفولانزای بدون نسخه حاوی منتول است که یکی از مهم‌ترین ترکیبات در نعناع می‌باشد. منتول یک ضد احتقان بینی مؤثر است که می‌تواند احتقان را از بین ببرد و جریان هوا و تنفس را بهبود بخشد. البته نتایج تحقیقات در این زمینه نشان می‌دهد که منتول واقعاً خواص ضداحتقانی ندارد ولی این تصور مردم است و به دلیل باوری که مردم به آن دارند واقعاً همین‌طور عمل می‌کند و در صورت سرماخوردگی با استنشاق بوی نعناع می‌توانید راحت‌تر نفس بکشید.
7. شما را از شر بوی بد دهان خلاص می‌کند
بوی بد دهان دغدغه بسیاری از افراد است که می‌تواند خودشان و دیگران را ناراحت کند. در بسیاری از خوشبوکننده‌های دهان از عطروطعم نعناع برای بهبود بوی دهان استفاده می‌کنند؛ زیرا می‌تواند یک اثر پوششی بر روی بوی بد دهان داشته باشد، هرچند محصولات بر پایه نعناع مانند آدامس نعنایی قادر نیست باکتری‌هایی که عامل این بو شده‌اند یا مشکلات اصلی را برطرف کنند.
بااین‌حال، نوشیدن چای نعناع فلفلی و جویدن برگ‌های تازه آن می‌تواند به‌طور طبیعی هم بوی بد دهان را بپوشاند و هم باکتری‌ها را از بین ببرد؛ زیرا ترکیبات خود نعناع اثرات ضد باکتریایی دارد.
8. اضافه کردن آن به رژیم غذایی آسان است.
نعناع از سبزیجاتی است که در تمام فصول و با قیمت ارزان هم به‌صورت تازه و هم به‌صورت خشک شده در دسترس می‌باشد؛ بنابراین شما به‌راحتی می‌توانید نعناع را به شکل‌های مختلف به سالادهای سبز، دسرها، اسموتی‌ها و حتی آب معمولی یا آب گازدار اضافه کنید. چای نعناع نیز یکی دیگر از راه‌های محبوب برای گنجاندن آن در رژیم غذایی بخصوص برای افرادی است که از نوشیدنی‌های گرم بیشتر لذت می‌برند. در بسیاری از شربت‌های سنتی ایرانی نیز از نعناع یا عرق نعناع به‌عنوان یک طعم‌دهنده عالی استفاده می‌شده است.
روش استفاده از خواص نعناع برای رسیدن به اهداف مختلف
بسته به اینکه شما با چه هدفی می‌خواهید نعناع را استفاده کنید، روش استفاده از آن متفاوت می‌شود که در زیر مهم‌ترین آن‌ها آورده شده است:
- خوردن برگ‌های تازه یا خشک: برای درمان بوی بد دهان استفاده می‌شود.
- استنشاق روغن ضروری نعناع: می‌تواند عملکرد مغز و علائم سرماخوردگی را بهبود بخشد.
- استفاده از آن بر روی پوست: جهت کاهش درد نوک سینه ناشی از شیردهی استفاده می‌شود.
- مصرف کپسول مکمل آن با غذا: می‌تواند به درمان IBS و سوءهاضمه کمک کند. (در صورت تمایل به استفاده از مکمل نعناع حتماً قبل از استفاده با یک پزشک یا متخصص خودتان مشورت نمایید.)
خواص نعناع برای پوست و مو چیست؟
در قسمت‌های قبل بیشتر به خواص نعناع برای سلامتی اشاره کردیم. بااین‌حال به دلیل حس خنک‌کنندگی که این سبزی دارد و همچنین آنتی‌اکسیدان‌های قوی موجود در آن، از این گیاه می‌توان برای بهبود پوست نیز استفاده کرد. البته در صورت تمایل به استفاده از این گیاه معطر برای پوست حتماً ابتدا آزمایشی که در بخش خواص نعناع برای کاهش درد سینه در طول شیردهی توضیح دادیم را انجام دهید.
علاوه بر موارد گفته‌شده برگ نعنا یک ماده ضدعفونی‌کننده و ضد خارش خوب است و خواص بی‌پایانی برای پوست دارد. همچنین به‌عنوان یک پاک‌کننده طبیعی صورت عمل می‌کند. نعناع نه‌تنها می‌تواند برای سلامت پوست شما جادو کند، بلکه فواید زیبایی فوق‌العاده‌ای نیز دارد که به شما در مراقبت از پوست و مو کمک می‌کنند. همچنین به‌عنوان یک عامل ضدالتهابی عمل می‌کند و به یکنواخت کردن رنگ پوست کمک خواهد کرد.
وقتی صحبت از مو می‌شود، نعناع به‌عنوان یک ماده طبیعی برای تقویت رشد مو و کاهش شکستگی معرفی می‌شود. کیفیت درمانی نعناع آن را به عنصری عالی تبدیل می‌کند که همه ما در رژیم زیبایی خود به آن نیاز داریم. در کنار موارد گفته‌شده اگر بخواهیم به‌طور مفصل‌تر خاصیت نعناع برای پوست و مو را شرح دهیم، عبارت‌اند از:
1. به بهبود آکنه کمک می‌کند.
نعناع دارای خواص ضد باکتریایی بسیار خوبی است که به خلاص شدن از شر آکنه به شما کمک می‌کند. همچنین حاوی ماده‌ای به نام اسید سالیسیلیک است که برای مبارزه با آکنه نیز بسیار مفید می‌باشد. درواقع بسیاری از داروهای شیمیایی که توسط متخصصان پوست برای بهبود آکنه تجویز می‌شوند نیز این ترکیب وجود دارد.
البته گاهی شما واقعاً نیاز به استفاده از داروهایی دارید که برای پوست شما فرموله شده باشد و ممکن است نسبت به نعناع حساسیت داشته باشید. بااین‌حال اگر آزمایش پچ را انجام دادید و مشکلی ایجاد نشد استفاده از نعناع به‌صورت مایع روی نواحی آسیب‌دیده به پیشگیری و بهبود آکنه کمک می‌کند.
2. خواص نعناع از ایجاد چین‌وچروک جلوگیری خواهد کرد.
یکی دیگر از خواص نعناع که بسیار فوق‌العاده است، پیشگیری از چین‌وچروک پوست است. نعناع به دلیل آنتی‌اکسیدان‌های قوی که دارد و می‌تواند با رادیکال‌های آزاد که عامل اصلی پیری هستند مبارزه کند به شما کمک خواهد کرد تا پوستی بدون چین و چروک و درخشان داشته باشید. ماسک صورت نعناع بهترین راه برای افزایش خاصیت ارتجاعی پوست است.
3. شوره سر را کاهش می‌دهد.
نعناع سرشار از خواص ضد میکروبی و ضد قارچی طبیعی است که می‌تواند بسیاری از مشکلات پوست سر، به‌ویژه شوره سر را درمان کند و درنتیجه خارش ناشی از آن را کاهش دهد. همچنین استفاده از ماسک نعناع برای مو از رشد هرگونه باکتری یا عفونت ناخواسته روی پوست سر جلوگیری می‌کند.
4. خواص نعناع رشد مو را بهبود می‌دهد.
ترکیبات موجود در نعناع به کاهش ریزش مو کمک می‌کند و ازاین‌رو باعث افزایش رشد مو می‌شود. همچنین به کاهش شکستگی موها و موخوره کمک می‌کند و به موها درخشندگی طبیعی می‌بخشد.
5. یک پاک‌کننده طبیعی برای پوست است.
نعناع همچنین به دلیل خواص پاک‌کنندگی خود در طب سنتی بسیار شناخته شده است. اسانس نعناع می‌تواند چربی و کثیفی اضافی پوست را از بین برده و سلول‌های مرده پوست را کاهش دهد و به‌طور طبیعی پوستی درخشان به شما می‌بخشد.
آموزش ماسک نعناع برای پوست
با توجه به فواید بی‌نظیر نعناع برای پوست و مو شاید شما هم وسوسه شده باشید تا از این ماده طبیعی پرخاصیت ولی ارزان برای بهبود کیفیت پوست و موی خود استفاده کنید ولی نمی‌دانید چگونه این کار را انجام دهید. به همین دلیل ما در اینجا دو ماسک نعناع برای پوست و یک ماسک نعناع برای مو را به شما آموزش می‌دهید.
ماسک برگ نعناع همراه با لیمو و موز برای پوست
برای تهیه این ماسک باید یک موز رسیده، مقداری برگ نعناع و آب‌لیمو داشته باشید. اگر پوستتان خشک است از آب‌لیموی کمتری استفاده کنید یا حتی لیمو نزنید ولی اگر پوست مستعد آکنه و چربی دارید لیمو می‌تواند به کاهش چربی و آکنه کمک کند. مواد را با هم مخلوط کرده و سپس در ظرفی بریزید.
مخلوط را روی صورت خود بمالید و بگذارید حدود 20 دقیقه بماند و سپس آن را با آب ولرم بشویید. موز موجود در این ماسک نیز برای جلوگیری از علائم پیری با محافظت از پوست در برابر رادیکال‌های آزاد بسیار مفید است. این ماسک دارای خاصیت آبرسانی بسیار خوبی است که می‌تواند پوستی درخشان و زیبا به شما هدیه دهد.
ماسک برگ نعناع و گلاب برای پوست
این ماسک طبیعی نیز یک درمان فوق‌العاده آسان جهت استفاده از خواص نعناع برای پوست است و به کاهش آکنه کمک می‌کند. تنها کاری که باید انجام دهید این است که یک قاشق غذاخوری گلاب را به مقداری برگ نعنای له شده اضافه کنید و از آن خمیری درست کنید. سپس مخلوط را با انگشتانی تمیز به‌صورت خود بمالید و بگذارید حدود 20 دقیقه بماند و سپس آن را بشویید و خشک کنید.
ماسک برگ نعنا و لیمو برای مو
این ماسک نیز برای موهای چرب عالی است و اگر موهای خشک دارید باید از لیموی کمتری استفاده نمایید یا آن را حذف کنید و به‌جای آن از آب معمولی استفاده نمایید. برای تهیه آن مقداری برگ نعناع را له کنید و آب‌لیمو را به آن اضافه کنید. سپس آن را روی پوست سرتان بریزید و چند دقیقه به‌آرامی ماساژ دهید. بعد از حدود 20 دقیقه آن را با شامپو و نرم‌کننده معمولی خود بشویید.
استفاده از این ماسک بخصوص برای روتین مراقبت از مو در تابستان عالی است و اگر به‌صورت منظم مثلاً هفته‌ای یک یا دو بار از آن استفاده کنید شما را از شر چربی اضافی و کثیفی پوست سر خلاص می‌کند. ضمن اینکه رشد موها را تقویت کرده و ریزش موها را کاهش می‌دهد. همچنین روشی عالی برای کاهش احتمال موخوره است.
سخن پایانی …
نعنا یک افزودنی خوشمزه و سالم برای انواع غذاها و نوشیدنی‌ها است. شما می‌توانید به‌راحتی این سبزی را در تمامی فصول با قیمتی پایین هم به‌صورت تازه و هم به‌صورت خشک شده تهیه نمایید و از خواص بی‌نظیر آن بهره‌مند شوید. از طرفی این سبزی به‌نوعی خودرو می‌باشد و کاشت مقدار کمی از بذر آن در یک گلدان یا باغچه می‌تواند دائماً به شما نعنای تازه بدهد. تنها مورد مهمی که در پایان تأکید می‌کنیم این است که احتمال حساسیت پوستی به نعناع وجود دارد و قبل از استفاده موضعی از آن حتماً آزمایش پچ را انجام دهید.