خواص ریحان برای سلامتی
ریحان یکی از سبزیجات پربرگ و خوش‌طعم است که از آسیا و آفریقا نشاءت گرفته است. این سبزی یکی از عضوهای خانواده نعناع است و انواع مختلفی وجود دارد. از این گیاه معطر که به‌عنوان یک چاشنی غذا معروف است، در چای‌ها و مکمل‌ها نیز استفاده می‌شود که می‌تواند طیف وسیعی از فواید سلامتی را فراهم کند. به علاوه در تمام سال یافت می‌شود. بنابراین می‌توانید بصورت روزانه از خواص ریحان بهره مند شوید.
در این مقاله تمام مواردی که باید در مورد خواص ریحان، فواید و کاربردهای آن بدانید را برایتان توضیح می‌دهیم. با ما همراه باشید.
انواع متداول ریحان
نام علمی ریحان که معمولاً برای پخت‌وپز خریداری می‌شود Ocimum basilicum (به‌اختصار O. basilicum ) است. انواع مختلفی از ریحان وجود دارد، ازجمله:
ریحان شیرین: پرطرفدارترین نوع ریحان است که به دلیل استفاده در غذاهای ایتالیایی مشهور است. این نوع ریحان به‌طورمعمول در سوپرمارکت‌ها به‌صورت خشک فروخته می‌شود که دارای عطروطعم شیرینی است.
ریحان بوش یا یونانی: رایحه‌ای قوی اما طعمی ملایم دارد، بنابراین می‌تواند جایگزین ریحان شیرین شود. بوته‌ای جمع‌وجور با برگ‌های کوچک تشکیل می‌دهد و به‌خوبی در گلدان رشد می‌کند.
ریحان تایلندی: دارای طعم شیرین‌بیان است و معمولاً در غذاهای تایلندی و آسیای جنوب شرقی استفاده می‌شود.
ریحان دارچینی: بومی مکزیک است. دارای طعم و رایحه‌ای مانند دارچین است؛ که معمولاً با حبوبات یا سبزیجات تند و سرخ‌شده سرو می‌شود.
ریحان کاهو: دارای برگ‌های بزرگ، دارای چین‌وچروک و نرم با طعم شیرین‌بیان است. در سالادها بسیار خوشمزه است یا می‌توان آن را تنها با گوجه‌فرنگی و روغن زیتون استفاده کرد.
ریحان که معمولاً در مکمل‌ها و چای‌های گیاهی استفاده می‌شود، ریحان مقدس است که گاهی اوقات تولیس نیز نامیده می‌شود که از گونه O. tenuiflorum است. به دلیل طعم خاصی که دارد به برخی غذاهای تایلندی اضافه می‌شود.
مواد مغذی و ترکیبات گیاهی موجود در ریحان
ازآنجاکه دستورالعمل‌های غذایی مقادیر نسبتاً کمی ریحان را می‌طلبند، این گیاه ویتامین‌ها و مواد معدنی کمی در رژیم‌های غذایی معمولی دارد؛ اما اگر به‌صورت چاشنی استفاده شود می‌تواند بسیاری از ویتامین‌ها و مواد معدنی موردنیاز را تا حدودی تأمین کند. این سبزی سرشار از ویتامین‌های A و K می‌باشد و دارای مواد معدنی مانند کلسیم، آهن و منگنز می‌باشد.
ریحان همچنین ترکیبات گیاهی مفیدی را فراهم می‌کند که دارای آنتی‌اکسیدان، ترکیبات ضدالتهاب و سایر خواص سلامتی هستند. به‌علاوه روغنی که از عصاره ریحان گرفته می‌شود به دلیل عطر زیادی که دارد جزء روغن‌های اساسی محسوب می‌شود.
فواید سلامتی ریحان برای بدن
ریحان نه تنها یک داروی محبوب مردمی برای بیماری‌هایی مانند حالت تهوع و گزش است بلکه به‌طور گسترده‌ای در طب سنتی چینی و سایر سیستم‌های پزشکی جامع مورد استفاده قرار می‌گیرد. امروزه دانشمندان مزایای بالقوه دارویی ریحان را موردمطالعه قرار می‌دهند. عصاره‌ها یا روغن‌های اساسی ریحان که مقادیر غلیظی از ترکیبات گیاهی را فراهم می‌کنند، به‌جای برگ‌های کامل موردبررسی قرار می‌گیرند.
فواید بالقوه ریحان شیرین
در زیر خلاصه‌ای از مزایای بالقوه عصاره‌های ریحان شیرین، اساساً بر اساس مطالعات موش و آزمایشگاهی، آورده شده است.
مطالعات اولیه نشان می‌دهد ریحان شیرین می‌تواند تأثیرات زیر را در سلامتی انسان ایجاد کند:
- خواص ریحان برای بهبود کاهش حافظه مرتبط با استرس و افزایش سن
- کاهش افسردگی مربوط به استرس مزمن
- کاهش آسیب سکته مغزی و بهبودی سریع‌تر آن، هم قبل از سکته و هم بلافاصله بعد از سکته مغزی
- قند خون ناشتا، کلسترول و تری گلیسیرید را تنظیم می‌کند.
- باعث کاهش فشارخون در افراد مبتلابه فشارخون بالا می‌شود.
- مانند آسپیرین رگ‌های خونی را آرام می‌کند.
- از آسیب آسپرین به روده بخصوص ایجاد زخم جلوگیری می‌کند.
- از سرطان‌های خاص ازجمله پستان، روده بزرگ و پانکراس جلوگیری می‌کند.
- هوشیاری ذهنی را هنگام استنشاق به‌عنوان رایحه‌درمانی افزایش می‌دهد.
- مانع رشد باکتری‌هایی می‌شود که باعث پوسیدگی دندان خواهد شد.
- ایمنی مواد غذایی را بهبود می‌بخشد.
- جایگزینی برای آنتی‌بیوتیک‌ها برای درمان بیماری‌های عفونی، ازجمله مبارزه با سویه‌های باکتری مقاوم در برابر آنتی‌بیوتیک است.
- باعث دفع حشرات، مانند پشه‌ها و کنه‌ها و دور کردن آن‌ها از بدن می‌شود.
خواص ریحان مقدس
ریحان مقدس در استفاده برای درمان بسیاری از بیماری‌ها ازجمله بسیاری از موارد ذکرشده در بالا سابقه طولانی دارد. اگرچه مطالعات انسانی کمی در مورد آن در دسترس است، اما نتایج آن‌ها دلگرم‌کننده است.
وقتی 60 نفر مبتلا به دیابت نوع 2 هرروز قبل از صبحانه و شام به مدت سه ماه 250 میلی‌گرم عصاره ریحان مقدس را به همراه داروی دیابت مصرف می‌کردند، در مقایسه با افرادی كه فقط این دارو را مصرف می‌کنند، 18 درصد كاهش قند خون بیشتری داشتند.
علاوه بر این، در یک مطالعه بر روی 158 نفر با حداقل سه علائم استرس، مصرف 1200 میلی‌گرم عصاره ریحان مقدس به مدت شش هفته روزانه 39٪ در بهبود علائم استرس بهتر از داروهای ضد استرس عمل کرد.
نحوه رشد و نگه‌داری ریحان
اگرچه ریحان تازه طعم قوی‌تری می‌بخشد، ریحان خشک ارزان‌تر و نگه‌داری و مصرف آن راحت‌تر است. شما همچنین می‌توانید ریحان را به‌صورت مکعب‌های آماده‌شده در قسمت فریزر فروشگاه‌ها به‌صورت منجمد خریداری کنید.
ریحان شیرین بسیار فراوان است، اما ممکن است انواع دیگر را تنها در بازارهای کشاورزان یا بازارهای قومی مانند فروشگاه‌های مواد غذایی آسیایی پیدا کنید. همچنین می‌توانید آن‌ها را در خانه خود رشد دهید.
شما می‌توانید ریحان را در هرجایی با دمای شب بیش از 60 ℉ (15.5 ℃) حداقل به مدت دو ماه پرورش دهید. ریحان به سرما حساس است و قرار گرفتن در معرض آفتاب را در تمام روز دوست دارد.
برگ ریحان را همان‌طور که نیاز دارید برداشت کنید، اما به‌راحتی آن‌ها را از گیاهان خود جدا نکنید. برای تشویق رشد مناسب، ساقه را به سمت پایین ببرید تا فقط دو تا چهار برگ روی گیاه بماند.
ساقه‌های ریحان تازه را در ظرفی با آب شیر بریزید تا برگ‌ها برای چند روز تازه بمانند. اینکه آیا باید ریحان تازه را در یخچال نگه دارید، بحث‌برانگیز است، زیرا درجه حرارت سرد می‌تواند باعث تغییر رنگ برگ‌ها شود.
اگر ریحان تازه زیادی دارید، می‌توانید برگ‌ها را خشک کرده و در شیشه‌ای با درپوش محکم ذخیره کنید. تا زمانی که به برگ‌ها احتیاج ندارید از خرد شدن آن‌ها خودداری کنید، زیرا این امر به حفظ روغن‌های اساسی، عطروطعم آن‌ها کمک می‌کند.
استفاده از خواص ریحان در آشپزی
ریحان همراه با مواد غذایی مختلف مانند گوجه‌فرنگی، سالاد، کدوسبز، بادمجان، ادویه گوشت، قیمه، سوپ، سس و غیره طعم دلپذیری ایجاد می‌کند. همچنین در انواع سس پاستا به‌عنوان یک طعم‌دهنده بی‌نظیر استفاده می‌شود. در این سس‌ها معمولاً از ریحان خردشده، سیر، پنیر پارمزان، روغن زیتون و آجیل کاج استفاده می‌شود.
ریحان مکمل گیاهان و ادویه‌های دیگر مانند سیر، مرزنجوش، خردل، پونه کوهی، فلفل قرمز، جعفری، فلفل، رزماری و مریم‌گلی است.
اگر ریحان تازه دارید، فقط برگ‌ها را بگیرید. به‌طورکلی بهتر است در مرحله آخر پخت‌وپز، ریحان تازه اضافه کنید زیرا گرما می‌تواند طعم و رنگ سبز روشن را کاهش دهد.
ایمنی و عوارض جانبی ریحان
ریحان به‌طورکلی در صورت مصرف متعادل بی‌خطر است، اما رعایت چند احتیاط لازم است. برگ‌های ریحان سرشار از ویتامین K است که به لخته شدن خون کمک می‌کند. مصرف زیاد می‌تواند در داروهای رقیق‌کننده خون مانند وارفارین تداخل ایجاد کند.
اگر از داروی رقیق‌کننده خون استفاده می‌کنید، هدف آن است که روزانه مقادیر مداوم ویتامین K مصرف کنید تا پزشک بتواند داروهای شما را تنظیم کند. خوردن غذاهای ساخته‌شده با مقدار زیادی ریحان مانند پاستا می‌تواند این مشکل را ایجاد کند.
علاوه بر این، افرادی که از داروهای کاهش فشارخون یا داروهای دیابت استفاده می‌کنند باید در مورداستفاده از مکمل‌های ریحان احتیاط کنند زیرا ممکن است فشارخون و قند خون را بیش‌ازحد کاهش دهد.
اگر باردار هستید یا سعی در بارداری دارید از ریحان مقدس پرهیز کنید. مطالعات حیوانی نشان می‌دهد که مکمل‌های ریحان مقدس ممکن است بر اسپرم تأثیر منفی بگذارد و باعث انقباضات بارداری شود.
سخن پایانی …
ریحان انواع مختلفی دارد. این گیاه هم می‌تواند برخی از مواد غذایی موردنیاز بدن اعم از ویتامین‌ها و مواد معدنی را برایتان فراهم کند و هم یک چاشنی عالی محسوب می‌شود. در ایران نیز مصرف ریحان شیرین طرفداران زیادی دارد و بخصوص با انواع غذاهای گوشتی مانند کباب و آبگوشت سرو می‌شود.