فشار خون نرمال و طبیعی چه میزان است؟

فشار خون نرمال زمانی است که بدن در بهترین عملکرد خود باشد و جریان خون در داخل رگ‌ها با فشاری متعادل به سمت قلب و برعکس، به سمت اندام بدن حرکت داشته باشد. عوامل مختلفی مانند خستگی، استرس، بیماری‌های زمینه‌ای و … می‌توانند فشار خون شما را از حالت نرمال خارج کنند و آن را افزایش یا کاهش دهند.

در این مقاله از سفیر زیبایی قصد داریم به شما بگوییم فشار خون نرمال چه فشاری است و چطور می‌توانید آن را حفظ کنید تا بدن سالم‌تری داشته باشید. پس در ادامه این داستان با ما همراه شوید.

فشار خون نرمال چیست؟

به‌طورکلی هنگامی‌که قلب، خون را از طریق شریان‌ها پمپ می‌کند، خون به دیواره سرخرگ‌ها فشار می‌آورد که این فشار به‌عنوان فشار خون شناخته می‌شود و در حد نرمال باید وجود داشته باشد تا به حرکت خون در رگ‌ها کمک کند. وقتی این فشار در حد طبیعی و متعادل خود باشد فشار خون نرمال نام دارد.

اگر فشار به‌قدری نباشد که خون بتواند جریان یابد، فرد با افت فشار خون روبرو می‌شود و افت فشار شدید می‌تواند منجر به بیهوشی یا حتی مرگ شود و زمانی که فشار به دلیل انسداد رگ‌ها یا موارد دیگر بیش‌ازحد طبیعی باشد، فشار خون بالا نام دارد.

نگه داشتن سطح فشار خون در حد نرمال اهمیت بسیار زیادی دارد؛ زیرا بسیاری از بیماری‌های قلبی به دلیل فشار خون بالا رخ می‌دهد. متأسفانه فشار خون بالا علامت خاصی ندارد و ممکن است سال‌ها در حالت خاموش وجود داشته باشد و اثر مخرب خود را بر بخش‌های مهمی مانند قلب بگذارد.

بنابراین مهم است که بدانیم چگونه فشار خون خود را در سطح فشار خون نرمال نگه داریم و همچنین مهم است که بدانیم فشار خون نرمال چه فشاری است که در ادامه بیشتر توضیح خواهیم داد.

محدوده فشار خون نرمال و غیر نرمال

فشار خون شما به‌طورمعمول در طول روز در برخی ساعات افزایش و در برخی ساعات کاهش می‌یابد که طبیعی است. اما گاهی به دلایل مختلف ممکن است به‌صورت طولانی مدت، فشار شما بالاتر یا پایین‌تر از حد طبیعی باشد که نیاز به مراجعه به پزشک و درمان دارد.

تنها راه برای تشخیص سطح فشار خون اندازه‌گیری منظم فشار خون توسط دستگاه‌های خانگی و همچنین تحت نظر متخصص است. در جدول زیر می‌توانید سطح فشار خون نرمال طبق داده‌های انجمن قلب آمریکا را مشاهده بفرمایید:

توجه: تشخیص فشار خون بالا باید توسط پزشک متخصص انجام و تائید شود. یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی همچنین باید هرگونه فشار خون پایین غیرمعمول را ارزیابی کند.

طبق جدول بالا پنج محدوده فشار خون که توسط انجمن قلب آمریکا به رسمیت شناخته شده است، عبارت‌اند از:

فشار خون نرمال یا طبیعی

اعداد فشار خون کمتر از 80/120 میلی‌متر جیوه، در محدوده طبیعی و نرمال در نظر گرفته می‌شود. اگر نتایج اندازه‌گیری فشار خون شما مشخص کرد که در این دسته قرار می‌گیرید، عادت‌های صحیح برای سلامت قلب مانند پیروی از یک رژیم غذایی متعادل و ورزش به اندازه کافی و منظم را رعایت کنید تا بتوانید مدت بیشتری فشار خون نرمال را حفظ کنید.

زیرا به‌طور طبیعی با افزایش سن، به مرور زمان احتمال افزایش فشار خون به دلیل انسداد برخی از شریان‌ها زیاد است.

فشار خون بالا

افزایش فشار خون زمانی است که قرائت‌ها به‌طور مداوم بین 120-129 سیستولیک و کمتر از 80 میلی‌متر جیوه دیاستولیک باشد. در این صورت فرد باید تحت نظر متخصص باشد تا به کمک دستورالعمل‌های صحیح از نظر رژیم غذایی و فعالیت، بتواند فشار خون نرمال را به دست آورد و سطح فشار خون خود را کنترل کند.

مرحله 1 فشار خون بالا

مرحله 1 فشار خون بالا به شرایطی گفته می‌شود که فشار خون به‌طور متناوب بین 130 تا 139 میلی‌متر جیوه سیستولیک یا 80 تا 89 دیاستولیک تغییر می‌کند.

در این مرحله از فشار خون بالا، متخصصان احتمالاً تغییرات سبک زندگی را تجویز می‌کنند و ممکن است بر اساس خطر ابتلا به بیماری قلبی عروقی آترواسکلروتیک یا ASCVD، مانند حمله قلبی یا سکته، داروهایی مانند قرص فشار خون را به برنامه زندگی شما اضافه کنند.

مرحله 2 فشار خون بالا

مرحله 2 فشار خون بالا زمانی است که فشار خون به‌طور مداوم 90/140 میلی‌متر جیوه یا بالاتر باشد. در این مرحله از فشار خون بالا، متخصصان احتمالاً ترکیبی از داروهای فشار خون و تغییر سبک زندگی را به‌صورت دائمی تجویز می‌کنند و تعداد دفعاتی که باید تحت نظر متخصص، فشار خون شما کنترل شود، بیشتر می‌شود.

بحران فشار خون بالا

این مرحله از فشار خون بالا نیاز به مراقبت پزشکی اورژانسی دارد و خطرناک است. اگر فشار خون یک فرد به‌طور ناگهانی از 180/120 میلی‌متر جیوه بالاتر رفت، پنج دقیقه به او استراحت دهید و سپس دوباره فشار خون را اندازه‌گیری نمایید. اگر میزان قرائت شما هنوز به‌طور غیرعادی بالاست، فوراً با متخصص مربوطه یا اورژانس تماس بگیرید.

همچنین اگر فشار خون فرد، بالاتر از 180/120 میلی‌متر جیوه است یا علائم آسیب احتمالی اندامی چون قلب مانند درد قفسه سینه، تنگی نفس، کمردرد، بی‌حسی یا ضعف، تغییر در بینایی یا مشکل در صحبت کردن را مشاهده کردید، منتظر نمانید تا ببینید آیا فشار خون بیمار خودبه‌خود پایین می‌آید یا خیر و سریعاً با اورژانس تماس بگیرید.

در هنگام خواندن فشار خون کدام عدد مهم‌تر است؟

به‌طورمعمول، از طرف متخصصان، به فشار خون سیستولیک (عدد اول) به‌عنوان یک عامل خطر اصلی برای بیماری‌های قلبی عروقی برای افراد بالای 50 سال، توجه بیشتری می‌شود. در اکثر افراد، فشار خون سیستولیک به‌طور پیوسته با افزایش سن، به دلیل سفتی فزاینده شریان‌های بزرگ افزایش می‌یابد.

فشار خون نرمال بر اساس سن چقدر است؟

آنچه به‌عنوان فشار خون نرمال و طبیعی در نظر گرفته می‌شود، بر اساس سن در کودکان و نوجوانان متفاوت است. در جدول زیر فشار خون نرمال در سنین مختلف را مشاهده می‌فرمایید:

فشار خون نرمال در بزرگسالان بر اساس سن و جنسیت

در بزرگسالی، میانگین فشار خون نرمال بر اساس سن و جنسیت عبارت‌اند از:

نحوه اندازه‌گیری فشار خون نرمال در خانه

اگرچه به دلیل خاموش بودن بیماری فشار خون بالا، توصیه می‌شود همه بزرگسالان به‌صورت سالیانه چکاپ کامل انجام دهند تا در صورت وجود فشار خون از آن اطلاع یابند، شما می‌توانید فشار خون خود را به‌صورت دوره‌ای در خانه نیز اندازه‌گیری کنید تا مشخص کنید که آیا فشار خون به‌طور مداوم در محدوده قابل قبول فشار خون بر اساس سن و جنسیت قرار می‌گیرد یا خیر؟

برای این کار می‌توانید از دستگاه‌های فشار خون خانگی عرضه شده در بازار استفاده کنید و برای انتخاب بهترین نوع آن بر اساس بودجه خود، توصیه می‌شود با یک متخصص مشورت نمایید.

اما در کل، برای اندازه‌گیری فشار خون در خانه از دستگاه‌هایی استفاده کنید که برای دور بالای بازو طراحی شده‌اند؛ زیرا خوانش‌های فشار خون از روی دستگاه‌هایی که به انگشت یا مچ شما متصل می‌شوند، ممکن است دقیق نباشد.

توجه داشته باشید که برخی از دستگاه‌های اندازه‌گیری فشار خون می‌توانند برای ردیابی روند فشار خون، داده‌ها را با برنامه‌ای در تلفن شما به اشتراک بگذارند. همچنین نکته‌ای که باید در اندازه‌گیری خانگی فشار خون به آن توجه کنید این است که 30 دقیقه قبل از انجام این کار از نوشیدنی‌های حاوی کافئین یا الکل استفاده نکنید.

مراحل اندازه‌گیری فشار خون در خانه عبارت‌اند از:

• قبل از اینکه فشار خون خود را چک کنید، به مدت پنج دقیقه آرام روی یک صندلی بنشینید و پشت خود را تکیه داده و پاها را روی هم نیندازید تا فشار خون دقیق‌تری را قرائت کنید.
• هنگام اندازه‌گیری فشار، سعی کنید بازوی خود را در راستای سطح قلب خود نگه دارید.
• بهتر است کاف اندازه‌گیری فشار خون را روی پوست برهنه بگذارید تا قرائت دقیق‌تری انجام شود.
• هنگام اندازه‌گیری فشار خون، صحبت نکنید یا حرکت نکنید، زیرا کاف در حال کار است.
• یک بار قرائت کنید، کاف را بگذارید و بی‌حرکت بمانید، سپس دوباره بخوانید. اگر قرائت‌ها تقریباً مشابه هستند، میانگین آنها را به‌عنوان فشار خون خود در نظر بگیرید. اگر مشابه نیستند، مطالعه سوم را انجام دهید و سه مورد را میانگین بگیرید.
• میانگین قرائت‌ها را همراه با تاریخ روز ثبت کنید و در جدولی یادداشت فرمایید تا در ملاقات بعدی با پزشک، آنها را به متخصص خود نشان دهید.

نکات کلیدی برای حفظ فشار خون نرمال در محدوده طبیعی

برخی عوامل تأثیرگذار بر افزایش فشار خون نرمال مانند بالا رفتن سن، اجتناب‌ناپذیر هستند. همچنین مواردی مانند بیماری‌های زمینه‌ای خاص ازجمله دیابت، سابقه خانوادگی فشار خون بالا و … می‌توانند خطر این بیماری را افزایش دهند؛ اما در تمامی این موارد شما می‌توانید با توجه به نکات کلیدی زیر تا حد زیادی فشار خون خود را کنترل نمایید:

1. انجام تمرینات ورزشی مناسب

یکی از دلایلی که ورزش در کنترل فشار خون نرمال بسیار مؤثر است، این است که بدن شما را تحریک می‌کند تا ماده‌ای به نام اسید نیتریک آزاد کند. اسید نیتریک باعث باز شدن رگ‌های خونی می‌شود که کاهش فشار خون را به دنبال دارد. ورزش همچنین به تقویت عضلات قلب، کاهش استرس و کاهش وزن کمک می‌کند.

با توجه به اینکه در سنین و شرایط مختلف، تمرینات ورزشی متفاوتی می‌توان انجام داد، پیشنهاد می‌شود با یک مربی باتجربه در این زمینه مشورت نمایید تا بهترین برنامه ورزشی را بر اساس شرایط شما به شما ارائه نماید و نتایج بهتری را تجربه کنید.

2. کاهش وزن اضافی

این واقعیت وجود ندارد که فشار خون با افزایش وزن، افزایش می‌یابد؛ اما اضافه‌وزن خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و دیابت را افزایش می‌دهد که از بیماری‌های بسیار تأثیرگذار بر فشار خون هستند. به همین دلیل، از دست دادن حتی 5 کیلوگرم وزن اضافی می‌تواند به‌طور قابل‌توجهی به کنترل فشار خون شما کمک کند.

3. خوردن غذای سالم

رژیم غذایی مناسب، می‌تواند از هر لحاظ تأثیر مثبتی بر سلامت بدن داشته باشد. همچنین خطر ابتلا به فشار خون بالا را کاهش می‌دهد یا به شما کمک می‌کند به فشار خون نرمال خود بازگردید.

مطالعات بالینی در این زمینه نیز نشان می‌دهد که رژیم غذایی سرشار از میوه‌ها، سبزیجات، لبنیات کم‌چرب، غلات کامل، مرغ، ماهی و آجیل واقعاً برای کنترل فشار خون مؤثر است. همچنین باید از مصرف زیاد چربی‌ها، گوشت قرمز و قند اضافی خودداری کنید.

4. تغییر عادت در مورد مصرف نمک

بدن شما تنها به حدود 500 میلی‌گرم نمک در روز نیاز دارد، اما بسیاری از افراد ممکن است تا 9000 میلی‌گرم نمک در روز مصرف کنند. نتایج مطالعات انجام شده در این زمینه نشان می‌دهد که نمک زیاد منجر به فشار خون بالا می‌شود. توصیه‌های فعلی، محدود کردن مصرف نمک به 2400 میلی‌گرم در روز، معادل حدود یک قاشق چای‌خوری است.

5. اجتناب از کشیدن سیگار و نوشیدنی‌های الکلی

اگر می‌خواهید فشار خون نرمال یا طبیعی خود را حفظ کنید، این دو عادت بد را باید کنار بگذارید. الکل، فشار خون را بالا می‌برد و میزان کالری مصرفی شما را افزایش می‌دهد. مقدار مطمئن و ایمن نوشیدنی‌های الکلی، فقط یک نوشیدنی در روز برای زنان و دو نوشیدنی برای مردان است. از طرفی نیکوتین موجود در سیگار باعث انقباض عروق خونی و افزایش فشار خون می‌شود. ترک این دو عادت همچنین خطر ابتلا به سرطان و بیماری‌ها یا سکته‌های قلبی را کاهش می‌دهد.

فشار خون نرمال هر چند وقت یک بار باید کنترل شود؟

انجمن قلب آمریکا اندازه‌گیری فشار خون را حداقل هر دو سال یک بار توصیه می‌کند. اگر اخیراً فشار خون را اندازه‌گیری کرده‌اید و فشار خون طبیعی دارید، فکر نکنید برای همیشه همین‌طور است و چکاپ منظم، باز هم توصیه می‌شود. به یاد داشته باشید که فشار خون بالا یک قاتل رایج و اغلب خاموش است! به همین دلیل، باید به طور منظم کنترل شود.

سؤالات متداول در مورد فشار خون نرمال

در این بخش، به چند سؤال رایج شما در مورد فشار خون نرمال پاسخ می‌دهیم که عبارت‌اند از:

1. چه فشاری به‌عنوان فشار خون طبیعی در نظر گرفته می‌شود؟

به‌عنوان یک راهنمای کلی، فشار خون ایده‌آل بین 90/60mmHg و 120/80mmHg در نظر گرفته می‌شود. فشار خون بالا 140/90mmHg یا بیشتر است. فشار خون پایین زیر 90/60 میلی‌متر جیوه در نظر گرفته می‌شود.

2. مهم‌ترین عامل مؤثر بر فشار خون چیست؟

سه عامل مؤثر در فشار خون شامل مقاومت، ویسکوزیته خون و قطر رگ هستند.

3. فشار خون به چه چیزی بستگی دارد؟

فشار خون به چیزهای زیادی، ازجمله اینکه قلب چقدر خون پمپاژ می‌کند و قطر شریان‌هایی که خون در آن حرکت می‌کند، بستگی دارد. به‌طورکلی، هرچه خون بیشتر پمپاژ شود و شریان باریک‌تر باشد، فشار بیشتر می‌شود.

سخن پایانی …

فشار خون نرمال حالِ کلی بدن ما را خوب می‌کند و باعث می‌شود احساس شادابی و نشاط داشته باشیم؛ زیرا خون به اندازه کافی و در زمان مناسب، به تمام اندام‌های بدن می‌رسد؛ اما متأسفانه عادات غلط سبک زندگی منجر به افزایش و در برخی موارد کاهش فشار خون می‌شود. بیماری فشار خون بالا علامت ظاهری خاصی ندارد و تنها راه برای تشخیص فشار خون بالا یا فشار خون طبیعی این است که فشار خون را توسط یک متخصص اندازه‌گیری کنید و همچنین در خانه به‌طور دوره‌ای، طبق نظر پزشک این کار را انجام دهید تا در صورت غیرطبیعی بودن آن، در زمان مناسب برای کنترل فشار اقدام کنید.