شاخص‌ترین فواید مولتی ویتامین برای سلامت بدن

مولتی ویتامین به ترکیباتی گفته می‌شود که با مصرف آن به‌صورت قرص مولتی ویتامین یا شربت مولتی ویتامین تحت نظر پزشک می‌توانید کمبودهای انواع مواد مغذی مانند انواع ویتامین‌ها و مواد معدنی ضروری برای بدن را جبران کنید؛ اما یادتان باشد بدون توصیه پزشک این کار را انجام ندهید تا دچار عوارض ناخواسته نشوید.

در این مقاله از سفیر زیبایی می‌خواهیم تمام نکات مهم در مورد انواع مولتی ویتامین را برایتان بگوییم. پس برای گرفتن پاسخ سؤالات خود تا پایان ما را همراهی کنید.

مولتی ویتامین چیست؟

می‌توان گفت مولتی ویتامین‌ها و مولتی مینرال‌ها پرمصرف‌ترین مکمل‌ها در سراسر جهان هستند. محبوبیت آن‌ها در چند دهه گذشته حتی بیشتر از قبل افزایش یافته است. طبق نتایج تحقیقات، برخی افراد معتقدند که مولتی ویتامین‌ها می‌توانند سلامتی را بهبود بخشند، عادات غذایی نادرست را جبران کنند و حتی خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن را کاهش دهند.

این مکمل‌ها که هم به‌صورت قرص مولتی ویتامین و هم به‌صورت شربت مولتی ویتامین در بازار عرضه می‌شوند، حاوی بسیاری از ویتامین‌ها و مواد معدنی مختلف هستند. با توجه به اینکه هیچ استانداردی برای تشکیل یک مولتی ویتامین وجود ندارد، ترکیب مواد مغذی آن‌ها بر اساس برند و محصول متفاوت است و حتماً باید از مراکز معتبر تهیه شوند.

سایر اشکال مولتی ویتامین‌ها شامل کپسول، آدامس جویدنی، پاستیل و پودر هستند. بیشتر مولتی ویتامین‌ها باید یک یا دو بار در روز مصرف شوند؛ اما شما حتماً برچسب آن را بخوانید و دستورالعمل‌های دوز توصیه شده را دنبال کنید.

مولتی ویتامین‌ها شامل چه ترکیباتی هستند؟

به‌طورکلی سیزده ویتامین و حدود 15 ماده معدنی برای سلامتی شما ضروری هستند و اگر یک رژیم غذایی متعادل و سالم را دنبال کنید باید بتوانید این مواد را از رژیم خود دریافت کنید. بااین‌حال متأسفانه به دلیل عادات غذایی نادرست در بسیاری از افراد کمبود این ویتامین‌ها و مواد معدنی وجود دارد که می‌تواند عوارض بسیار مختلفی مانند تخریب پوست، آسیب به مو، انواع بیماری‌ها و غیره را ایجاد نماید؛ زیرا این مواد وظیفه دارند بسیاری از آنزیم‌ها و هورمون‌ها را تولید کنند، ایمنی شما را تقویت کنند و اعصاب و اندام‌های شما را به‌درستی به کار بیندازند. بدن شما همچنین برای تولیدمثل، نگهداری، رشد و تنظیم فرآیندهای بدن به این مواد مغذی نیاز دارد.

حال انواع مولتی ویتامین‌ها مانند قرص جوشان مولتی ویتامین می‌تواند بسیاری از این ویتامین‌ها و مواد معدنی را که بدن شما دچار کمبودشان شده است را در مقادیر متفاوت بسته به نیازتان برایتان تأمین کند. یکی از علت‌هایی که برای مشورت با پزشک جهت مصرف مولتی ویتامین تأکید می‌کنیم همین است که شما باید بسته به نیاز بدنتان از آن‌ها استفاده کنید و خودتان نمی‌توانید تشخیص دهید دقیقاً کدام یک برایتان مفید است. برخی از مولتی ویتامین‌ها همچنین ممکن است حاوی مواد دیگری مانند اسیدهای آمینه و اسیدهای چرب مورد نیاز بدن هم باشند.

ازآنجایی‌که سازمان غذا و دارو (FDA) مکمل‌های غذایی را به همان اندازه که داروهای تجویزی را تنظیم می‌کند، تنظیم نمی‌کند، برخی از این مکمل‌ها ممکن است حاوی سطوح بالاتر یا پایین‌تری از برخی مواد مغذی نسبت به موارد ذکرشده در برچسب آن باشند.

علاوه بر این، برخی از مکمل‌ها ممکن است حاوی موادی باشند که می‌توانند با داروهایی که مصرف می‌کنید تداخل داشته باشند، بنابراین قبل از شروع یک مکمل جدید حتماً با پزشک مشورت نمایید.

تأثیر انواع مولتی ویتامین بر بیماری‌های قلبی

بیماری‌ها و نارسایی‌های قلبی یکی از علل اصلی مرگ‌ومیر در سراسر جهان است. درحالی‌که برخی معتقدند مصرف مولتی ویتامین‌ها می‌تواند به پیشگیری از بیماری قلبی کمک کند، به نظر نمی‌رسد تحقیقات به‌طور قطعی از آن حمایت کند.

برخی از مطالعات نشان می‌دهد که مولتی ویتامین‌ها با کاهش خطر حملات قلبی و مرگ مرتبط هستند، درحالی‌که برخی دیگر هیچ تأثیری را نشان نداده‌اند. به‌عنوان‌مثال مطالعه سلامت پزشکان اثرات مصرف روزانه مولتی ویتامین را در بیش از 14000 پزشک مرد میان‌سال برای بیش از یک دهه بررسی کرد و هیچ کاهشی در حملات قلبی، سکته مغزی یا مرگ‌ومیر مشاهده نکرد.

بااین‌حال، یک مطالعه جدیدتر نشان داد که در بین زنان و نه مردان، مصرف مولتی ویتامین برای بیش از 3 سال احتمال مرگ ناشی از بیماری قلبی را کاهش می‌دهد.

تأثیر انواع مولتی ویتامین بر سرطان

شواهد در مورد مصرف مولتی ویتامین و خطر ابتلا به سرطان نیز متفاوت است. برخی از مطالعات هیچ تأثیری از مصرف انواع مولتی ویتامین بر خطر سرطان نشان نمی‌دهند، درحالی‌که برخی دیگر مصرف مولتی ویتامین را با کاهش خطر سرطان مرتبط می‌دانند.

آیا مولتی ویتامین‌ها فواید دیگری برای سلامتی دارند؟

مولتی ویتامین‌ها برای چندین هدف دیگر ازجمله ارتقای عملکرد مغز و سلامت چشم موردمطالعه قرار گرفته‌اند که عبارت‌اند از:

تأثیر مولتی ویتامین بر عملکرد مغز

چندین مطالعه کوچک که جمعیت‌های خاصی را موردبررسی قرار داده‌اند نشان داده‌اند که اگر مولتی ویتامین‌ها به‌درستی مصرف شوند می‌توانند حافظه را در افراد مسن بهبود بخشند.

مولتی ویتامین‌ها نیز ممکن است بر خلق‌وخوی شما تأثیر بگذارند. تعداد زیادی از تحقیقات نشان می‌دهند که بسیاری از موارد بدخلقی به دلیل کمبود برخی از ویتامین‌ها و مواد معدنی در بدن است. همچنین تأمین این مواد برای بدن میزان اضطراب و افسردگی را کاهش می‌دهد.

تأثیر مولتی ویتامین بر سلامت چشم

دژنراسیون ماکولا وابسته به سن است و یکی از علل اصلی نابینایی در افراد سالمند در سراسر جهان است. نتایج یک مطالعه در این زمینه نشان داد که مصرف ویتامین‌ها و مواد معدنی آنتی‌اکسیدان می‌تواند پیشرفت آن را کند کرده و به پیشگیری از آن کمک کند. علاوه بر این، برخی شواهد نشان می‌دهند که مولتی ویتامین‌ها می‌توانند خطر ابتلا به آب‌مروارید، یکی دیگر از بیماری‌های شایع چشمی را کاهش دهند.

آیا مصرف مولتی ویتامین‌ها می‌تواند خطرناک باشد؟

دوز مصرفی انواع قرص مولتی ویتامین یا شربت مولتی ویتامین یک فاکتور ضروری است که باید در هنگام مصرف مولتی ویتامین‌ها در نظر گرفته شود. اگرچه دوزهای بالای برخی از ویتامین‌ها و مواد معدنی برای برخی افراد قابل‌قبول است، اما مقادیر زیاد آن می‌تواند کاملاً مضر باشد و عوارض مختلفی را برایتان ایجاد نماید.

دوز مناسب می‌تواند به حلالیت یک ویتامین بستگی داشته باشد که به دو گروه زیر طبقه‌بندی می‌شود:

• مولتی ویتامین‌های محلول در آب که بدن شما مقادیر اضافی این ویتامین‌ها را از طریق ادرار دفع می‌کند.
• مولتی ویتامین‌های محلول در چربی، ازآنجایی‌که بدن شما راه آسانی برای خلاص شدن از شر آن‌ها را ندارد، ممکن است مقادیر اضافی در کبد شما جمع شود.

همچنین افراد باردار باید مراقب مصرف ویتامین A خود باشند، زیرا مصرف بیش‌ازحد آن با ناتوانی‌های مادرزادی برای کودک همراه است. سمیت ویتامین D نیز نادر است و بعید است که در اثر مصرف مولتی ویتامین ایجاد شود. درواقع، سمیت ویتامین A در اثر مصرف بیش‌ازاندازه شایع‌تر است.

اگر هم مولتی ویتامین مصرف می‌کنید و هم غذاهای غنی از مواد مغذی در رژیم غذایی خود قرار داده‌اید، ممکن است بیش از مقدار توصیه شده مورد نیاز روزانه از یک ویتامین یا ماده معدنی را دریافت کنید و دچار عوارض آن شوید. افراد سیگاری نیز باید از مصرف مولتی ویتامین با مقادیر زیاد بتاکاروتن یا ویتامین A اجتناب کنند، زیرا این مواد مغذی ممکن است خطر ابتلا به سرطان ریه را افزایش دهند.

دوزهای بالای برخی از مواد معدنی مانند آهن نیز می‌تواند منجر به ناراحتی معده، یبوست، استفراغ و غش شود. آهن اضافی همچنین می‌تواند توانایی بدن برای جذب روی را محدود کند. در زنان به دلیل اینکه بیشتر دچار کمبود آهن می‌شوند معمولاً مشکل خاصی ایجاد نخواهد شد ولی به‌ویژه، مردان باید مراقب مصرف آهن خود باشند، زیرا بدن مردان تمایل دارد بیشتر از زنان، آهن را ذخیره کنند.

این وضعیت می‌تواند منجر به تجمع سطوح سمی این ماده معدنی شود و ممکن است باعث سیروز کبدی، سرطان کبد و بیماری قلبی شود. کسانی که این بیماری را دارند نیز باید از مصرف انواع مکمل‌های ویتامین C مثل قرص جوشان مولتی ویتامین C اجتناب کنند.

خطر دیگر مصرف بیش‌ازحد برخی از مولتی ویتامین‌ها فرآیندهای تولید معیوب(تولید بیش از حد برخی از مواد مغذی برای بدن) است که ممکن است باعث شود مولتی ویتامین‌ها مقادیر بسیار بیشتری از مواد مغذی را نسبت به آنچه برای سلامت بدن شما نیاز است ذخیره کنند. هر ماده مفید اگر بیش‌ازاندازه مصرف شود می‌تواند مضر باشد.

مصرف مولتی ویتامین برای چه افرادی مناسب است؟

مولتی ویتامین‌ها برای همه مناسب نیستند و حتی ممکن است به برخی افراد آسیب بزنند. تنها برخی افراد طبق توصیه پزشکان به قرص مولتی ویتامین یا انواع دیگر آن نیاز دارند که عبارت‌اند از:

سالمندان

جذب ویتامین B12 می‌تواند با افزایش سن کاهش یابد. همچنین، افراد مسن ممکن است به کلسیم و ویتامین D بیشتری نیاز داشته باشند تا بتوانند تراکم استخوان‌های خود را حفظ کنند و از بیماری‌هایی مانند آرتروز و پوکی استخوان مصون بمانند.

وگان‌ها و گیاهخواران

ازآنجایی‌که ویتامین B12 عمدتاً در غذاهای گوشتی یافت می‌شود، افرادی که از رژیم‌های غذایی گیاهی پیروی می‌کنند بیشتر در معرض خطر کمبود این ویتامین هستند. همچنین بدن این افراد ممکن است دچار کمبود کلسیم، روی، آهن، ویتامین D و اسیدهای چرب امگا 3 شود.

سایر افرادی که ممکن است از مولتی ویتامین‌ها بهره‌مند شوند عبارت‌اند از کسانی که تحت عمل جراحی کاهش وزن قرار گرفته‌اند، افرادی که رژیم‌های کم‌کالری دارند یا به هر دلیل دیگری مواد مغذی کافی را از طریق غذا دریافت نمی‌کنند.

کدام مولتی ویتامین چاق کننده است؟

اینکه کدام مولتی ویتامین چاق کننده است قطعاً به ترکیبات موجود در آن بستگی دارد. تمام مولتی ویتامین‌هایی که شامل ویتامین‌های گروه B و عنصر روی یا زینک هستند، می‌توانند اشتهای شما را افزایش داده و منجر به چاقی شوند. البته این امر در صورتی اتفاق می‌افتد که بدن شما واقعاً دچار کمبود این مواد معدنی و ویتامین‌ها شده باشد.

بهترین قرص مولتی ویتامین برای مردان کدام است؟

بهترین قرص‌های مولتی ویتامین مینرال برای مردان که جزء پرطرفدارترین و کامل‌ترین قرص‌های مکمل ایرانی و خارجی هستند عبارت‌اند از:

1. قرص ولمن ویتابیوتیکس
2. قرص اسکای من ویت اسکای
3. قرص انرژکس گلدن لایف
4. قرص مولتی من آلفا

بهترین غذاهای جایگزین انواع مولتی ویتامین

اگرچه مولتی ویتامین‌ها می‌توانند در بسیاری از زمینه‌ها کمک‌کننده باشند و کمبودهای غذایی بدن شما را جبران کنند، اما هیچ‌کدام به پای غذاهای طبیعی حاوی این ویتامین‌ها و مواد معدنی نمی‌رسند. درواقع متخصصان توصیه می‌کنند تا جای ممکن مواد مورد نیاز بدن را از رژیم غذایی روزانه خود دریافت نمایید تا دچار عوارض برخی از مکمل‌ها نشوید. غذاهای کامل معمولاً سرشار از مواد مغذی هستند. به‌طورکلی، دریافت مواد مغذی از غذاها بهتر از دریافت آن‌ها از مکمل‌ها است. گفته می‌شود، برخی از غذاها بسیار مغذی‌تر از سایرین هستند.

در برخی موارد، حتی یک وعده ‌غذای خوب می‌تواند بیش از 100 درصد نیاز روزانه شما به یک یا چند ماده مغذی را برآورده کند. در اینجا 8 نوع از مواد غذایی سالم که حاوی مقادیر بیشتری از مواد مغذی خاص نسبت به مولتی ویتامین‌ها هستند، آورده شده است.

1. کلم پیچ

کلم یک ماده غذایی بسیار سالم است. این سبزیجات یکی از مغذی‌ترین مواد غذایی روی کره زمین است و به‌ویژه ویتامین K1 بالایی دارد. ویتامین K1 برای انعقاد خون ضروری است و در سلامت استخوان نقش دارد.

2. جلبک دریایی

کمبودیُد یکی از شایع‌ترین کمبودهای مواد مغذی در جهان است که تقریباً یک سوم جمعیت جهان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. کمبود ید باعث مشکلات تیروئید در بزرگسالان می‌شود. در طول بارداری نیز ممکن است خطر ناهنجاری‌های ذهنی و رشدی را در کودک شما افزایش دهد. جلبک دریایی یکی از مواد غذایی سرشار از این ماده معدنی ضروری برای بدن است. به‌طورکلی، جلبک‌های دریایی قهوه‌ای مانند واکامه و کامبو مقادیر بیشتری ید نسبت به جلبک‌های دریایی سبز مانند نوری دارند.

3. کبد یا جگر حیوانات

کبد یا جگر مغذی‌ترین قسمت هر حیوانی است. این ناحیه سرشار از مواد مغذی ضروری ازجمله ویتامین B12، ویتامین A، آهن، فولات و مس است. مصرف ویتامین B12 از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، زیرا بسیاری از افراد دچار کمبود آن هستند و نقش مهمی در سلامت سلول، مغز و سیستم عصبی دارد.

جگر گاو حاوی مقادیر زیادی ویتامین B12، ویتامین A و مس است. جگر گوسفند نیز بسیار مغذی است. بااین‌حال، بیشتر از یک یا دو بار در هفته جگر نخورید، زیرا ممکن است در معرض خطر سمیت مواد مغذی به دلیل افزایش این مواد در بدن باشید.

4. آجیل برزیلی

اگر کمبود سلنیوم دارید، آجیل برزیلی می‌تواند یک میان وعده عالی باشد. آجیل برزیلی نوعی بادام است که ازنظر ظاهری کمی شبیه به بادام‌زمینی می‌باشد. سلنیوم موجود در این آجیل برای عملکرد تیروئید و سیستم ایمنی و همچنین فعالیت آنتی‌اکسیدانی بدن ضروری است.

5. صدف

صدف‌ها، از مغذی‌ترین انواع غذاهای دریایی هستند که مملو از ویتامین B12 می‌باشند. درواقع، 3.5 اونس (100 گرم) از صدف بیش از 1600 درصد نیاز روزانه شما به این ویتامین را تأمین می‌کند. علاوه بر این، آن‌ها حاوی مقادیر بالایی از سایر ویتامین‌های B و همچنین پتاسیم، سلنیوم و آهن هستند.

6. ماهی ساردین

ساردین نوعی ماهی کوچک، روغنی و غنی از مواد مغذی است. اگرچه ساردین معمولاً به‌صورت کنسرو فروخته می‌شود، اما می‌توان در صورت تازه بودن آن را به‌صورت کبابی، دودی یا ماهی‌ترش نیز آماده و میل کرد. ساردین بسیار غنی از EPA و DHA است. این‌ها اسیدهای چرب ضروری امگا 3 هستند که در سلامت قلب تأثیر زیادی دارند.

7. فلفل دلمه‌ای زرد

فلفل دلمه‌ای زرد یکی از بهترین منابع غذایی ویتامین C است. ویتامین C یک ویتامین ضروری برای بدن و یک آنتی‌اکسیدان بسیاری قوی است. همچنین محلول در آب است، به این معنی که بدن شما مقادیر اضافی را ذخیره نمی‌کند و از طریق ادرار دفع می‌شود؛ بنابراین، مصرف منظم ویتامین C بسیار مهم است. علائم کمبود این ویتامین که به‌عنوان اسکوربوت شناخته می‌شود شامل خستگی، بثورات پوستی، درد عضلانی و اختلالات خونریزی است.

مصرف زیاد ویتامین C باعث افزایش عملکرد سیستم ایمنی، کاهش خطر آسیب DNA و کاهش خطر ابتلا به چندین بیماری مزمن می‌شود. یک فلفل دلمه‌ای زرد بزرگ (186 گرم) تقریباً 600 درصد از نیاز روزانه ویتامین C را تأمین می‌کند. درواقع ویتامین سی آن 3 تا 4 برابر بیشتر از پرتقال است.

8. روغن کبد ماهی کاد

کمبود ویتامین D یکی از شایع‌ترین کمبودهای مواد مغذی در جهان است. این به این دلیل است که منابع غذایی ویتامین D کمیاب هستند. این ویتامین در ماهی‌های چرب، روغن کبد ماهی و تا حدی کمتر زرده تخم‌مرغ و قارچ یافت می‌شود.

وجود ویتامین D در بدن برای سلامت استخوان ضروری است. همچنین برای بهبود عملکرد سیستم ایمنی و پیشگیری از سرطان مفید است. روغن کبد ماهی یک مکمل عالی برای هر رژیم غذایی است. به‌ویژه برای افرادی که دور از خط استوا زندگی می‌کنند، جایی که در ماه‌های زمستان اصلاً ویتامین D در پوست نمی‌تواند سنتز شود؛ زیرا یکی از راه‌های عالی تأمین ویتامین دی در بدن، قرار گرفتن در معرض آفتاب است که اگر روزانه 10 تا 15 دقیقه این کار را انجام دهید تا حد زیادی از کمبود این ویتامین در بدن خود جلوگیری خواهید کرد.

تنها 1 قاشق غذاخوری (14 میلی‌لیتر) روغن کبد ماهی 2 تا 3 گرم چربی امگا 3 و 1400 واحد ویتامین D را برایتان فراهم می‌کند. این مقدار بیش از 200 درصد نیاز روزانه شما برای ویتامین D است.

سخن پایانی …

مولتی ویتامین‌ها برگ برنده برای سلامتی مطلوب و کامل نیستند. در برخی موارد حتی ممکن است باعث آسیب شوند. اگر دچار کمبود مواد مغذی هستید بهتر است آن‌ها را از طریق مواد غذایی طبیعی تامین کنید. مولتی ویتامین‌ها حاوی بسیاری از مواد مغذی هستند که ممکن است به اکثر آن‌ها نیاز نداشته باشید. به همین دلیل حتماً قبل از استفاده از آن‌ها با یک متخصص تغذیه یا پزشک مورد اعتماد مشورت نمایید.