اسطوخودوس و خواص بی نظیر آن + روش های مصرف
اسطوخودوس از گیاهان دارویی بسیار خوش عطری است که به دلیل خاصیت آرامش بخشی که دارد در رایحه‌درمانی و بسیاری از محصولات زیبایی و مراقبتی گیاهی به وفور استفاده می‌شود. خواص این گیاه تنها به خاطر عطر خوب آن نیست و می‌تواند مزایای زیادی برای سلامتی ما داشته باشد. در این مقاله از سفیر زیبایی قصد داریم شما را با مهم‌ترین خواص اسطوخودوس آشنا کنیم. پس تا پایان این داستان با ما همراه شوید.
اسطوخودوس دقیقاً چه نوع گیاهی است؟
اسطوخودوس یک گیاه گل‌دار از خانواده نعناع است که دارای یک رایحه گلی شیرین بسیار لذت‌بخش و آرامش‌دهنده است. اعتقاد بر این است که این گیاه بومی مدیترانه، خاورمیانه و هند است و قدمت آن به 2500 سال می‌رسد. از زمان‌های بسیار دور این گیاه را به‌عنوان یک گیاه مقدس می‌دانستند که بیشتر برای شاداب کردن پوست و همچنین خوشبو کردن مو و لباس از آن استفاده می‌شده است.
مهم‌ترین خواص اسطوخودوس برای سلامتی
امروزه با تحقیقاتی که بر روی ترکیبات این گیاه انجام شده است، دانشمندان متوجه شده‌اند که مزایای سلامتی آن بیش از یک گیاه معطر است و می‌تواند فواید دارویی مختلفی در طب سنتی و حتی در تولید محصولات مراقبتی مدرن داشته باشد. درواقع می‌توان از این گیاه خوش‌رنگ برای درمان بسیاری از بیماری‌ها بدون نیاز به تحمل عوارض داروهای شیمیایی استفاده نمود. اگر بخواهیم مهم‌ترین مزایای اسطوخودوس در طب سنتی برای سلامتی را برشماریم، عبارت‌اند از:
خواب را بهبود می‌دهد
اگر تاکنون بی‌خوابی را به هر دلیلی تجربه کرده باشید، می‌توانید درک کنید که چقدر آزاردهنده است. عادت‌های صحیح و سبک زندگی سالم مانند کاهش مصرف کافئین و ورزش بیشتر، ممکن است به خواب کمک کند؛ اما گاهی اوقات این تلاش‌ها و راه‌حل‌های دیگر جواب نمی‌دهد. درنتیجه، منجر به آشفتگی و خستگی مداوم در طول روز خواهد شد.نتایج یک پژوهش در سال 2017 بر روی 60 شرکت‌کننده نشان داده است که اسانس این گیاه یک داروی مؤثر در بهبود کیفیت خواب بیماران بخش مراقبت‌های ویژه (ICU) بوده است که مشکل خواب داشتند.
بنابراین اگر از داروهای خواب‌آور دیگری استفاده نموده‌اید ولی بی‌فایده بوده است، می‌توانید قبل از خواب چند قطره از اسانس این گیاه را روی بالش خود بزنید. البته اگر از روغن اسطوخودوس بر روی پوست جهت آرامش بیشتر استفاده می‌کنید، مطمئن شوید که با یک روغن حامل مانند روغن زیتون رقیق شده باشد تا خطراتی مانند حساسیت پوستی برایتان ایجاد نشود.
می‌تواند به درمان لک‌های پوستی کمک کند
انواع روغن‌های ضروری مانند روغن اسطوخودوس برای استفاده درماتولوژی عالی هستند. درواقع، اگر آکنه، اگزما یا التهاب پوست دارید، استفاده از روغن این گیاه در نواحی آسیب‌دیده می‌تواند در درمان لکه‌ها و کاهش التهاب نقش داشته باشد.
اسطوخودوس به بهبود زخم‌ها کمک می‌کند.
این گیاه می‌تواند در بهبود زخم به شما کمک کند ولی باید حتماً قبل از افزودن اسطوخودوس به رژیم مراقبت از پوست خود با متخصص پوست خود مشورت کنید تا مطمئن شوید که با هیچ یک از داروهایی که در حال حاضر مصرف می‌کنید تداخل نخواهد داشت و مشکلی برای زخمتان ایجاد نمی‌کند.
می‌تواند درد را تسکین دهد
برخی از افراد هنگام مواجه شدن با درد حاد یا مزمن مانند دردهای قاعدگی، دردهای ناشی از کار زیاد و … سریعاً به مسکن‌های بدون نسخه مراجعه می‌کنند و بسته به‌شدت درد، ممکن است حتی نیاز به مسکن‌های تجویز شده توسط پزشک داشته باشند. شما می‌توانید از این گیاه نیز برای تسکین درد استفاده کنید. به این صورت که باید 2 میلی‌لیتر اسانس این گیاه را در 100 میلی‌لیتر آب رقیق و میل نمایید.
یک مطالعه کوچک در سال 2014 نشان داده است که اسطوخودوس یک درمان مؤثر برای درد پس از عمل است که می‌تواند به‌عنوان یک مسکن عمل کند، زیرا روغن آن حاوی لینالیل استات و لینالول است که خواص آرامش دهنده و ضدالتهابی دارد.
فشارخون و ضربان قلب را کاهش می‌دهد
فشارخون بالای مزمن فشار مضاعفی بر قلب وارد می‌کند و خطر عوارض سلامتی مانند سکته مغزی و حمله قلبی را افزایش خواهد داد. نتایج یک مطالعه کوچک در سال 2017 نشان داده است که وقتی 40 نفر پس از جراحی قلب باز، اسانس اسطوخودوس رقیق‌شده را استنشاق کردند، فشارخون و ضربان قلبشان کاهش پیدا کرد.
می‌تواند علائم آسم را تسکین دهد
به دلیل اثرات ضدالتهابی، اسطوخودوس می‌تواند آسم برونش را بهبود بخشد. اسانس این گیاه تأثیر مثبتی بر بهبود عملکرد دستگاه تنفسی دارد و التهاب آلرژیک و هیپرپلازی مخاط را بهبود می‌دهد.
گرگرفتگی ناشی از یائسگی را کاهش می‌دهد
گرگرفتگی یک علامت رایج یائسگی است که بسیاری از زنان را در این دوران تحت تأثیر قرار می‌دهد که باعث ایجاد احساس گرمای ناگهانی در بدن می‌شود و می‌تواند صورت را برافروخته کند و باعث تعریق شود. انجام آروماتراپی اسطوخودوس به مدت 20 دقیقه دو بار در روز در صورت تجربه این علائم می‌تواند به کاهش گرگرفتگی و بهبود کیفیت زندگی کمک کند.
با رشد برخی از انواع قارچ‌ها مبارزه می‌کند
نتایج مطالعات انجام شده در این حوزه نشان می‌دهد که اسانس اسطوخودوس می‌تواند در مهار رشد انواع خاصی از قارچ‌ها مانند C. albicans مؤثر باشد. بر اساس تحقیقات انجام شده در این زمینه، این روغن همچنین می‌تواند به‌عنوان یک دارو مؤثر برای درمان بیماری‌هایی مانند پای ورزشکاران و کرم حلقوی ناشی از رشد بیش از حد قارچ، مفید باشد.
به‌طور بالقوه باعث رشد مو می‌شود
مصرف منظم اسانس اسطوخودوس یک بار در روز و پنج بار در هفته می‌تواند به تقویت فولیکول‌های مو کمک نماید.
تأثیر اسطوخودوس بر میزان استرس
استرس‌های روزمره می‌تواند بر سلامت روان و حتی سلامت جسمی شما تأثیر منفی بگذارد. هر چه سطح اضطراب شما بیشتر باشد، خطر ابتلا به سردرد، افسردگی و کاهش انرژی بیشتر است. خبر خوب این است که اسطوخودوس می‌تواند به کاهش استرس شما کمک کند. پژوهش‌های زیادی وجود دارد که نشان می‌دهد این گیاه اثرات مثبتی بر خلق‌وخو، استرس، اضطراب و افسردگی دارد.
برای مثال، یک تحقیق کنترل‌شده در سال 2018 نشان داد که علائم سندرم پیش از قاعدگی در زنانی که اسانس اسطوخودوس را استنشاق کرده‌اند، بهبود یافته است و آن‌ها اضطراب، افسردگی و حالات عصبی کمتری را تجربه کردند.
اسطوخودوس به چه شکل‌هایی استفاده می‌شود؟
این گیاه در اشکال مختلف موجود است. به‌عنوان‌مثال، شهد روغن اسطوخودوس استخراج شده از گیاه گل‌دار آن برای ایجاد یک روغن معطر استفاده می‌شود. پس از رقیق شدن، می‌توان روغن را روی پوست ماساژ داد، در دیفیوزر قرار داد یا روی بالش یا سواب پنبه‌ای اعمال کرد و برای رایحه‌درمانی استنشاق نمود.
شما همچنین می‌توانید اسطوخودوس را به‌عنوان مکمل به شکل کپسول خریداری کنید. البته مصرف مکمل این گیاه باید تحت نظر پزشک باشد و نباید خودسرانه از آن استفاده کنید.
روش دیگر، استفاده از چای این گیاه است که می‌تواند یک نوشیدنی آرام‌بخش باشد و به کاهش اضطراب و بهبود خواب کمک می‌کند. شما می‌توانید چای اسطوخودوس را خریداری کنید یا خودتان با خیساندن جوانه‌های اسطوخودوس تازه در آب جوش به مدت 15 تا 20 دقیقه، آن را درست کنید.
نحوه نگهداری اسطوخودوس
هنگام استفاده از این گیاه برای اهداف دارویی، حتماً به دنبال اسطوخودوس 100 درصد خالص و با درجه درمانی باشید. از طرفی نگهداری مناسب برای حفظ ماندگاری گیاه مهم است. برای اسانس یا روغن اسطوخودوس، مطمئن شوید که درب بطری را بعد از هر بار استفاده محکم ببندید و محصول را در جای خشک و خنک نگهداری کنید. همین امر در مورد مکمل‌ها یا کپسول‌های این گیاه نیز صدق می‌کند. پس از انقضای مکمل نیز مصرف را قطع کنید و از مکمل‌های جدید استفاده نمایید.
سایر کاربردهای اسطوخودوس
علاوه بر خواص اسطوخودوس برای سلامتی که در قسمت‌های قبلی به آن اشاره شد، این گیاه خوش عطر و رنگ کاربردهای دیگری هم دارد؛ مثلاً حشرات در طول تابستان و ماه‌های گرم‌تر یک مزاحم هستند. اسطوخودوس می‌تواند به‌عنوان یک دافع حشرات طبیعی و بدون عوارضی مانند عوارض سم‌ها یا اسپری‌های شیمیایی عمل کند و انواع موجودات مانند مگس‌ها، پشه‌ها و پروانه‌ها را دور نگه دارد.
همچنین، می‌توانید اسطوخودوس را در مناطق مختلف اطراف خانه قرار دهید تا بوی یک اتاق کهنه را تازه کنید. این کار را می‌توانید برای اتاق لباسشویی، گاراژ و کمدها نیز انجام دهید یا کمی از اسانس رقیق‌شده را روی انگشت خود استفاده کنید و مقداری از روغن را دور گردن خود بمالید تا بدنتان عطر طبیعی داشته باشد.
اگر دقت کنید متوجه خواهید شد که اسطوخودوس جزء برخی از صابون‌ها، لوسیون‌ها و شوینده‌های بدن است. این محصولات می‌توانند پوست شما را مرطوب و احساس آرامش را بعد از حمام ایجاد کنند. از طرفی اسطوخودوس خشک شده می‌تواند در برخی دستورالعمل‌های آشپزی مورد استفاده قرار بگیرد؛ مثلاً می‌توانید گیاه تازه آن را در برخی از کلوچه‌ها یا سالادها استفاده نمایید.
آیا استفاده از اسطوخودوس عوارض جانبی دارد؟
خواص دارویی این گیاه هنوز توسط FDA تأیید نشده است، بنابراین مهم است که از خطرات بالقوه سلامتی یا عوارض جانبی استفاده از این گیاه آگاه باشید. به‌عنوان‌مثال، شما نباید روغن اسطوخودوس را بخورید، زیرا از روغن‌های اساسی است و در صورت مصرف می‌تواند سمی باشد. علائم مسمومیت می‌تواند شامل اشکال در تنفس، استفراغ و اسهال باشد. اگر مصرف خوراکی اسطوخودوس را ترجیح می‌دهید، مطمئن شوید که مکمل‌های اسطوخودوس را خریداری کرده و طبق دستور مصرف کنید.
به خاطر داشته باشید که برخی از افراد به این گیاه حساس هستند و ممکن است پس از مصرف دچار ناراحتی معده، درد مفاصل یا سردرد شوند که در این صورت باید مصرف آن قطع گردد. اگرچه اسطوخودوس برای پوست مناسب است، اما خطر واکنش آلرژیک یا تحریک پوست برای برخی افراد وجود دارد. علائم واکنش شامل برآمدگی، قرمزی یا احساس سوزش است. در صورت مشاهده علائم حساسیت یا واکنش، مصرف این گیاه یا روغن آن را متوقف کنید.
همچنین شواهدی وجود دارد که استفاده مکرر و زیاد از اسطوخودوس باعث ایجاد بیماری نادری به نام ژنیکوماستی پیش از بلوغ می‌شود که به معنی بافت پستان بزرگ شده در پسران قبل از بلوغ است.
پاسخ به سؤالات متداول درباره اسطوخودوس
معنی نمادین اسطوخودوس چیست؟
رنگ گل اسطوخودوس بنفش است و از رنگ بنفش به‌عنوان نماد سلطنت و ظرافت استفاده شده است. گل‌های اسطوخودوس نیز با پیام آرامش و خلوص همراه هستند.
اسطوخودوس در چه مواردی قابل استفاده است؟
اسطوخودوس را می‌توان برای اهداف دارویی و درمانی بالقوه مانند بی‌خوابی، آکنه، افسردگی، اضطراب، ریزش مو، فشارخون بالا و درد استفاده کرد. همچنین می‌تواند به‌عنوان یک عطر طبیعی عمل کند.
اسطوخودوس چه چیزی را دفع می‌کند؟
اسطوخودوس می‌تواند محافظ خوبی در برابر برخی آفات خانگی مثل پروانه، کک، مگس و پشه باشد. یک دسته گل اسطوخودوس را در ایوان جلو یا پشت خود خانه نگه دارید تا بتوانید این حشرات را دفع کنید.
آیا اسطوخودوس برای انسان سمی است؟
هنگامی‌که برای رایحه‌درمانی استفاده می‌شود، روغن اسطوخودوس خطرناک یا سمی نیست؛ اما خوردن روغن آن می‌تواند علائم ناخوشایندی مانند اسهال، استفراغ و مشکل تنفسی ایجاد کند. البته مکمل‌ها نیز تحت نظر پزشک خطری ایجاد نمی‌کنند.
سخن پایانی …
اسطوخودوس گیاهی بسیار خوش عطر و آرامش بخش است که کاربردهای زیادی در سبک زندگی و طب سنتی دارد. امیدواریم با خواندن این مقاله اطلاعات شما نسبت به این گیاه دارویی فوق‌العاده بیشتر شده باشد و با توجه بیشتری از آن استفاده نمایید.