سیر تا پیاز ریزش مو و نحوه جلوگیری از آن
ریزش مو یا آلوپسی یکی از دغدغههای بسیار شایع در مورد سلامتی موها است که افراد در سنین مختلف و به دلایل گوناگون ممکن است درگیر آن باشند. بهطورکلی ریزش 50 تا 100 تار مو در روز برای هر فرد طبیعی است و بهعنوان ریزش محسوب نمیشود. زیرا طبق فرایند رشد مو این موها بزودی جایگزین خواهند شد ولی ریزش بیشتر، میتواند یک دلیل زمینهای داشته باشد که باید پیگیری و درمان شود.
در این مقاله از سفیر زیبایی قصد داریم شما را با مهمترین موارد علت ریزش مو و روشهای درمان آن آشنا کنیم. پس تا پایان این مقاله ما را همراهی بفرمایید.
مهمترین علائم ریزش مو چیست؟
مهمترین علامت ریزش مو همان ریزش بیش از حد طبیعی است اما تشخیص این مشکل آنقدرها هم که فکر میکنید آسان نیست و صرف اینکه خودتان فکر میکنید ریزش دارید، واقعاً به این معنا نیست که دچار مشکلی شدهاید.
حتی یک تست در میان متخصصان پوست و مو وجود دارد که یک دسته مشخص از موهای تمیز را در دستان خود میگیرند و با فشار مشخص و ملایمی دست را تا انتها میکشند و بر اساس تعداد تار موهایی که کنده میشود، ریزش مو را تشخیص میدهند.
این پزشکان اغلب معتقدند اگر بین 5 تا 10 تار در این تست جدا شد به این معنی است که فرد دچار ریزش نیست و تنها باید اقدامات احتیاطی مانند تقویت مو و مراقبتهای روزانه مناسب را انجام دهد.
بهطورکلی اگر بخواهیم علائم اصلی مربوط به ریزش مو را بررسی کنیم، عبارتاند از:
- نازک شدن زیاد موها
- کاهش خط مو در پیشانی بخصوص اگر متوجه شوید که در حال پیشروی است.
- کنده شده بیش از حد تارهای مو در هنگام برس کشیدن یا در حمام
- مشاهده قسمتهای خالی شده یا تکههای طاس که میتوانند از نظر اندازه متفاوت باشند و در طول زمان بیشتر شوند.
- خارش در کف سر یا حتی درد که میتواند نشاندهنده یک بیماری زمینهای باشد.
علت ریزش مو واقعاً چیست؟
شناخت علت ریزش مو مهم است. زیرا وقتی شما هر عارضه را بیشتر بشناسید و دلایل آن را بدانید، بهتر میتوانید از آن جلوگیری نمایید. ریزش انواع مختلفی دارد که برخی متداول و برخی کمتر شایع هستند. اما هرکدام میتوانند دلایل مختلفی داشته باشند. مهمترین موارد علت ریزش مو که باید به آنها توجه داشته باشید، عبارتاند از:
آلوپسی آندروژنیک
آلوپسی آندروژنیک بهعنوان ریزش موی ارثی شناخته میشود و از نمونههای آن میتوان به طاسی با الگوی مردانه یا طاسی با الگوی زنانه اشاره کرد. این علت ریزش مو حتی تا 50 درصد افراد مبتلا به این عارضه را دربر میگیرد.
این ریزش به کمک مراقبت تحتنظر متخصص پوست و مو قابلکنترل است و بهتدریج اتفاق میافتد. برخی افراد مبتلا ممکن است ریزش را در همان سنین بلوغ تجربه کنند و برخی ممکن است از میانسالی متوجه آن شوند.
طاسی با الگوی مردانه به شکل ریزش تدریجی است و بیشتر نواحی بالا و کنارههای شقیقهها و نازک شدن مو در تاج سر را به دنبال دارد که بهعنوان الگوی M شکل نیز شناخته میشود. اما در زنان متفاوت است و اغلب بعد از 65 سالگی با باز شدن وسط سر یا نازک شدن قسمتهای اطراف سر ایجاد میشود. البته ممکن است از سنین پایینتر نیز مشخص گردد و الزاماً در سنین بالا رخ نمیدهد.
آلوپسی آره آتا
آلوپسی آره آتا نوعی بیماری خودایمنی است که باعث میشود سیستم ایمنی بدن بهاشتباه به فولیکولهای مو حمله کند و در نهایت لکههای طاسی ایجاد شود که میتوانند از کوچک تا بزرگ تغییر کنند.
در برخی موارد، ممکن است منجر به ریزش کامل مو یا طاسی مو شود. متأسفانه افراد مبتلا به این بیماری ممکن است علاوه بر موهای سر دچار ریزش ابرو، مژه یا سایر قسمتهای بدن خود نیز بشوند.
آناژن افلوویوم
آناژن افلوویوم منجر به ریزش سریع مو میشود که معمولاً به دلیل پرتودرمانی یا شیمیدرمانی رخ میدهد.
اغلب مدتی پس از توقف درمان و با مراقبتهای صحیح از مو، موها دوباره رشد میکنند.
تلوژن افلوویوم
تلوژن افلوویوم نوعی ریزش مو بهصورت ناگهانی است که در اثر شوک عاطفی یا فیزیکی، مثل یک رویداد آسیبزا، دوره استرس شدید یا یک بیماری جدی ایجاد میشود.
همچنین ممکن است به دلیل تغییرات هورمونی مانند موارد زیر رخ دهد:
- زایمان
- دوران پس از زایمان
- دوران یائسگی
- سندرم تخمدان پلیکیستیک (PCOS)
- علل دیگری نیز برای این عارضه وجود دارند که عبارتاند از:
- سوءتغذیه از جمله کمبود برخی ویتامینها یا مواد معدنی
- برخی از اختلالات غدد درونریز
- شروع یا توقف کنترل بارداری هورمونی
- پس از عمل جراحی و در نتیجه بیهوشی
- بیماریهای حاد یا عفونتهای شدید مانند COVID-19
- مصرف برخی از داروها مانند ضد انعقادها، داروهای ضدتشنج، رتینوئیدهای خوراکی، مسدودکنندههای بتا و داروهای تیروئید
خبر خوب این است که این نوع ریزش معمولاً پس از رفع علت اصلی خودبهخود درمان میشود.
کچلی سر
طبق تحقیقات انجام شده، کچلی که عامل آن کرم حلقوی در پوست سر است، یک نوع عفونت قارچی است و میتواند پوست سر و ساقه مو را تخریب کند. این مشکل میتواند باعث ایجاد لکههای طاس کوچک شود که پوستهپوسته و خارشدار هستند. با گذشت زمان، اگر بهموقع این مشکل درمان نشود، اندازه پچ یا تکهها افزایش پیدا کرده و حتی پر از چرک میشود. این تکهها که گاهی به آنها کریون گفته میشود، میتوانند باعث ایجاد اسکار نیز بشوند.
علائم دیگر کچلی سر عبارتاند از:
- موهای شکننده که خیلی راحت خورد میشوند.
- حساسیت پوست سر
- لکههای پوستهپوستهای از پوست که خاکستری یا قرمز به نظر میرسند.
- این بیماری در صورت تشخیص بهموقع با داروهای ضدقارچ قابلدرمان است و بعد از درمان ریزش مو نیز قطع خواهد شد.
- آلوپسی کششی
- آلوپسی کششی ناشی از کشش یا فشار بیش از حد روی موها به دلیل انجام مدلهای خاص، بافتن محکم و بیش از حد، بستن دائمی موها به شکل دماسبی و یا استفاده از کشهای مو بهصورت خیلی محکم رخ میدهد.
نحوه تشخیص ریزش مو توسط متخصصان چگونه است؟
باتوجه به اینکه علت ریزش مو میتواند موارد متعددی باشد، بهتر است در صورت مشاهده تغییرات غیرطبیعی در موهای خود، اگر احساس میکنید دچار ریزش شدهاید، دراسرعوقت به متخصص پوست و مو مراجعه کنید. چون اگر یک مشکل زمینهای عامل آن شده باشد هرچه سریعتر درمان گردد، بهتر است.
پزشک برای تشخیص علت ریزش مو و ارائه بهترین روش درمان ریزش مو ابتدا معاینه بصری کاملی از موهای شما انجام میدهد و از شما در مورد علائم مختلف سؤال میپرسد. همچنین شرححالی از سابقه پزشکی شما میخواهد تا احتمالات را بهتر بررسی کند.
اگر پزشک به وجود یک مشکل زمینهای مانند بیماریهای خودایمنی، کمبود مواد موردنیاز بدن، مشکلات هورمونی و… مشکوک شود، آزمایشهایی مانند آزمایش خون را برایتان تجویز میکند.
مهم است بهخاطر داشته باشید که رشد مو یک فرآیند پیچیده است و ممکن است برای درک اینکه چه چیزی باعث ریزش شده است نیاز باشد آزمایشهای متعددی انجام شود. همچنین اگر در ابتدا علت این عارضه خیلی نامشخص باشد، ممکن است بیوپسی یا نمونهگیری انجام شود.
بهترین راههای درمان ریزش مو چیست؟
گزینههای درمانی بسیار زیادی برای ریزش مو وجود دارد. آنچه مهم است این است که ابتدا علت آن بهدرستی تشخیص داده شود تا بدون تلف کردن وقت و هزینه بتوان مشکل اصلی را رفع کرده و درمان ریزش مو را انجام داد.
به طور معمول، انواع ریزش متداول اغلب با داروهای موضعی یا خوراکی درمان خواهند شد. همچنین داروهای بدون نیاز به نسخه زیادی مانند ژلها، محلولها، شامپوها و… وجود دارند که میتوانند به درمان کمک کنند. اما این موارد نیز بهتر است با توصیه پزشک باشند. زیرا اغلب این مواد دارای ماینوکسیدیل هستند که ممکن است دوز مناسبی برای شما نداشته باشند و این دوز مناسب را باید متخصص مشخص کند.
داروهای تجویزی مانند فیناستراید (Propecia)، نیز در برخی موارد تجویز میشوند تا به جلوگیری از ریزش کمک کند. اگر مشکل از وجود یک بیماری خودایمنی باشد، پزشک معمولاً از داروهای ضدالتهابی مانند کورتیکواستروئیدها استفاده میکند و شما را برای درمان کامل این بیماری راهنمایی خواهد کرد.
بسیاری از روشهای پزشکی نوین مانند مزوتراپی مو نیز وجود دارند که بیشتر حالت تقویتکنندگی برای موها داشته و در صورت توصیه پزشک میتوانند برای درمان ریزش مو مفید باشند.
نحوه جلوگیری از ریزش مو چگونه است؟
اگر ریزش مو ارثی باشد شما باید تنها به فکر مراقبت مناسب از موها و تقویت درست آنها تحتنظر یک متخصص باشید. اما بهطورکلی در اینجا برخی از موارد که به ریزش مو و درمان خانگی ریزش مو شدید در زنان کمک میکند را برایتان خواهیم گفت:
- موهایتان را شل ببندید. این کار فشار وارد شده به موها را کم کرده و از کشیده شدن و کنده شدن تارهای مو جلوگیری میکند.
- تاحدامکان موهایتان را نپیچید و مالش ندهید.
- بلافاصله بعد از شستن موها با استفاده از یک حوله موها را بهآرامی خشک کنید ولی از مالیدن موها با حوله یا چرخاندن موها در داخل حوله خودداری کنید.
- از یک رژیم غذایی متعادل و حاوی مواد مغذی برای بدن استفاده کنید که مقدار مناسبی آهن و پروتئین را برای موهایتان فراهم کند.
- از ابزارهای حالتدهنده مو مانند سشوار، اتوی مو و … کمتر استفاده کنید (اگر تصمیم دارید موهای خود را حتماً با وسایل گرمایشی حالت دهید، این کار را فقط زمانی انجام دهید که موهایتان خشک باشد و از کمترین دمای ممکن استفاده نمایید.)
- درصورتیکه الان فکر میکنید ریزش مو دارید از یک شامپوی ملایم بچه برای شستن موها استفاده کنید.
- اگر بتوانید موهایتان را کمتر بشویید، عالی است. حتی اگر موهای چربی دارید نهایتاً یک روز در میان آنها را بشویید.
در چه صورت حتماً باید برای ریزش مو به پزشک مراجعه کرد؟
همانطور که پیشتر هم گفتیم اگر در زمان شروع ریزش مو به پزشک مراجعه کنید و تشخیص علت ریزش مو زودتر انجام شود، نتایج بسیار بهتری حاصل خواهد شد.
در طول قرار ملاقات خود با پزشک، حتماً علائم غیرعادی دیگری را که متوجه شدهاید را نیز ذکر کنید، از جمله:
- خستگی
- کاهش وزن غیرقابلتوضیح
- تب
- تغییرات در حرکات روده
- بثورات یا سایر تغییرات پوستی که روی پوست سر یا بدن شما وجود دارند.
- جراحیهای اخیر یا اقدامات پزشکی
- تغییر در رژیم غذایی شما
- هرگونه واکسیناسیون یا استفاده از داروی جدید
- هر گونه اطلاعاتی که میتواند در مورد سرعت وقوع ریزش مو وجود داشته باشد، همراه با هرگونه سابقه خانوادگی طاسی نیز برای تشخیص علت مفید خواهد بود.
سؤالات متداول در مورد ریزش مو
در این بخش برخی از رایجترین سؤالات متداول در مورد ریزش مو را پاسخ خواهیم داد که عبارتاند از:
کدام ویتامین میتواند به درمان ریزش مو کمک کند؟
ویتامینهایی که باید در برنامه غذایی خود برای کنترل بهتر ریزش مو و درمان آن بگنجانید، عبارتاند از:
- ویتامینهای B، بهویژه ریبوفلاوین، بیوتین، فولات و ویتامین B12
- آهن
- ویتامین سی
- ویتامین دی
- جلوگیری از مصرف بیش از حد ویتامین A یا سلنیوم
چه بیماریهایی باعث ریزش مو میشود؟
افزایش خطر ریزش مو با برخی بیماریها مانند موارد زیر بیشتر میشود:
- سندرم تخمدان پلیکیستیک (PCOS)
- پسوریازیس پوست سر
- عفونتهای مقاربتی مانند سیفلیس
- بیماری تیروئید
آیا میتوان ریزش مو را به طور نامحدود متوقف کرد؟
توقف ریزش مو به طور نامحدود به علت زمینهای ایجاد آن بستگی دارد. بهعنوان یک قاعده کلی، هر چه زودتر ریزش مو را درمان کنید، احتمال بیشتری وجود دارد که بتوانید میزان ریزش مو را معکوس کرده یا کاهش دهید.
سخن پایانی…
علت ریزش مو هر چه که باشد، جستجوی مراقبتهای پزشکی از متخصص پوست میتواند به شما در شناسایی علل زمینهای و درمان سریعتر آن کمک کند. درمانهای ریزش مو در صورت شروع زودهنگام بهاحتمال زیاد بسیار راحت هستند و موفقیتآمیز خواهند بود. لازم به ذکر است حتی اگر ریزش موی شما ارثی باشد، درمانهایی وجود دارد که میتواند به کاهش یا معکوس کردن ریزش مو کمک کند که بعد از مشاوره با پزشک و انجام بررسیهای لازم مشخص خواهند شد.