جوش صورت و روش های مؤثر برای درمان
جوش صورت یک اختلال پوستی شایع است که دغدغه بسیاری از افراد به‌خصوص نوجوانان و جوانان است و بیشتر به دلیل نازیبایی که در پوست ایجاد می‌کند، بار روانی منفی بر روی فرد دارد. جوش‌ها ممکن است به دلایل مختلفی مانند عدم تعادل هورمونی، بلوغ جنسی، آلودگی و عدم مراقبت صحیح ایجاد شوند؛ اما خبر خوب این است که با مراقبت صحیح قابل درمان هستند و نباید نگران باشید. روش‌های زیادی برای جلوگیری از ایجاد جوش صورت وجود دارد.
در این مقاله می‌خواهیم در مورد جوش صورت و راهکارهایی برای درمان و پیشگیری از ایجاد آن با شما صحبت کنیم. پس تا پایان مطلب ما را همراهی کنید.
عوامل ایجادکننده جوش صورت
به‌طورکلی متخصصان پوست چهار عامل را در ایجاد جوش صورت به‌عنوان مهم‌ترین عوامل تشخیص داده‌اند که عبارت‌اند از:
- وقتی غدد تولید چربی پوست، بیش‌ازحد چربی یا سبوم تولید می‌کنند که باعث مسدود شدن منافذ آن می‌شود و درنتیجه به‌صورت جوش‌های التهابی نمایان خواهند شد.
- وقتی سلول‌های مرده روی پوست به دلیل عدم مراقبت صحیح، درست پاک‌سازی نشده و باعث مسدود شدن منافذ می‌شوند. درنتیجه چربی‌های تولیدشده نمی‌تواند از پوست خارج شوند و به شکل جوش‌های سرسفید و سرسیاه ظاهر می‌شوند.
- وجود یک باکتری به نام Propionibacterium acnes باعث بسته شدن منافذ و ایجاد جوش می‌شود که این مورد نیز باز به عدم مراقبت صحیح از پوست و تمیز نکردن پوست به‌صورت منظم برمی‌گردد.
- وجود التهاب پوست درمان نشده به دلایل مختلف که علاوه بر ایجاد جوش صورت منجر به قرمزی پوست نیز می‌شود.
این موارد را جهت آشنایی شما با عوامل ایجاد کننده جوش صورت گفتیم تا بتوانید با مراقبت و توجه بهتر به پوستتان، از آن‌ها پیشگیری کنید. در اصل تنها پزشک متخصص و یا مشاور پوست و موی با تجربه می‌تواند علت دقیق ایجاد جوش صورت را برای شما مشخص کند. بااین‌وجود صرف‌نظر از علت ایجاد جوش صورت راه‌های درمان و پیشگیری در همه موارد تقریباً مشابه هستند. نکاتی که در ادامه خواهیم گفت در پیشگیری و کاهش جوش‌های التهابی و در کل جوش صورت بسیار کمک‌کننده هستند.
روش‌های جلوگیری و درمان جوش صورت
همان‌طور که اشاره شد موارد زیادی می‌تواند در درمان و پیشگیری از ایجاد جوش صورت تأثیرگذار باشند. مهم‌ترین این موارد به شرح زیر می‌باشند:
شست و شوی منظم پوست
روزانه دو بار صورتتان را با یک شوینده ملایم و مناسب جنس پوستتان (اعم از خشک، چرب و …) بشویید. شست و شوی مداوم با یک پاک‌کننده مخصوص نوع پوست باعث از بین بردن سلول‌های مرده روی پوست شده و از بسته شدن منافذ و ایجاد جوش جلوگیری می‌نماید. البته شست و شوی بیش‌ازحد نیز ممکن است باعث خشکی پوست شود که می‌تواند جوش‌ها را تشدید نماید.
عدم شست و شوی پوست با ابزار نامناسب
از شست و شوی پوست با ابزار خشن مانند لیف‌های زبر و پشمی بپرهیزید! این وسایل پوست و به‌خصوص پوست چرب را بیشتر تحریک کرده و باعث افزایش جوش صورت می‌شوند.
بعضی از افراد پوست را با پدهای پارچه‌ای خشن یا با دست به‌صورت خیلی محکم (با ماساژ شدید) شست‌وشو می‌دهند. این کار باعث تحریک پوست و درنتیجه تولید بیش‌ازحد چربی توسط غدد سباسه می‌شود. استفاده از یک پاک‌کننده ملایم با دست‌های تمیز به‌آرامی یا یک برس خیلی نرم برای شست‌وشو می‌تواند به شما در جلوگیری از ایجاد جوش کمک کند.
تمیز نگه‌داشتن موها
موها را تمیز نگه دارید. شاید تعجب کنید که بدانید چربی و آلودگی موها تا چه حد می‌تواند باعث ایجاد جوش شود؛ زیرا موها دائماً با پوست صورت در تماس هستند و اگر چرب یا آلوده باشند، آن را به پوست صورت انتقال داده و باعث ایجاد جوش خواهند شد. به‌علاوه جوش‌های التهابی روی پوست سر را نیز تشدید خواهند کرد.
همچنین روغن اضافی مو در رستنگاه (بالای پیشانی نقطه اتصال پیشانی به سر) می‌تواند به پوست انتقال پیدا کند. این امر منجر به مسدود شدن منافذ و در نتیجه ایجاد جوش صورت به ویژه در ناحیه پیشانی و کنار ابروها می‌شود.
عدم فشار دادن یا دست‌کاری جوش‌ها
از فشار دادن یا سوراخ کردن جوش خودداری نمایید! ممکن است فشردن یک جوش وسوسه‌انگیز باشد، اما این کار باعث التهاب و حتی ماندن جای جوش می‌شود. درواقع این کار باعث می‌شود باکتری، آلودگی یا چربی اضافی آن نقطه به سایر نواحی صورت انتقال داده شود و جوش‌ها یکی پس از دیگری در صورتتان ایجاد خواهند شد.
برای کاهش این نوع جوش‌های التهابی بهتر است از ضد آکنه‌های موضعی استفاده نمایید. این محصولات علاوه بر درمان جوش‌های التهابی به‌مرورزمان از ایجاد جوش‌های جدید نیز جلوگیری می‌کنند.
از رتینوئیدهای موضعی استفاده نمایید
مسدود شدن رتینوئیدهای موضعی محصولاتی دارویی حاوی ویتامین A هستند. متخصصان پوست این محصولات را برای کنترل و جلوگیری از ایجاد آکنه تجویز می‌کنند. این روش درمانی همچنین می‌تواند پوست را از شر سلول‌های اضافی مرده خلاص کرده و التهاب را کاهش دهد. بسیاری از رتینوئیدهای موضعی مثل ترتینوئین (رتین-آ، رنووا) و تازرووتن (تازوراک) فقط با نسخه پزشک در دسترس هستند؛ زیرا بسته به شرایط پوستی شما می‌توانند برخی از عوارض جانبی را برایتان ایجاد کنند؛ بنابراین بهتر است برای جلوگیری از عوارض احتمالی، همه کرم‌های موضعی با مشورت پزشک استفاده شوند.
استفاده از کرم‌های موضعی
استفاده از محصولات مراقبتی بدون نسخه با توجه به نوع پوست که دارای اسید سالیسیلیک یا بنزوئیل پراکساید هستند، می‌توانند در درمان جوش‌ها بخصوص در قسمت‌های زیر کمک‌کننده باشند:
- چانه
- بینی
- پیشانی
این محصولات به اندازه درمان‌های با قدرت بالا که پزشک تجویز می‌کند، کارایی ندارند؛ اما می‌توانند از جوش صورت خفیف جلوگیری کنند و یا آن را درمان نمایند.
مراجعه به متخصص پوست
متخصص پوست می‌تواند به‌طور کامل شرایط پوستی شما را بررسی کند و بهترین درمان را به شما پیشنهاد دهد. همچنین اگر به دلیل جوش‌های التهابی زیاد احتمال عفونت پوستی و خطرات بعدی وجود داشته باشد، برای شما آنتی‌بیوتیک تجویز می‌کند. به علاوه برخی از آنتی‌بیوتیک‌ها با مبارزه با رشد زیاد باکتری‌های پوست می‌توانند از ایجاد آکنه‌های التهابی پیشگیری نمایند. نمونه‌هایی از آنتی‌بیوتیک‌هایی که برخی آکنه‌های التهابی را درمان می‌کنند شامل اریترومایسین و کلیندامایسین است که با نسخه پزشک در دسترس هستند. آکنه‌های التهابی شامل چند خصوصیت می‌باشند:
- از نظر ظاهری بسیار قرمز هستند.
- دارای حالت ملتهب و تحریک شده می‌باشند.
- دردناک هستند. (البته برای همه جوش‌های التهابی ممکن است صدق نکند.)
گاهی نیز علت اصلی ایجاد جوش عدم تعادل هورمونی است که این موضوع در خانم‌ها بیشتر از آقایان دیده می‌شود. در صورت بروز جوش به دلیل مشکلات هورمونی تنها استفاده از محصولات مراقبتی خارجی، جوش‌های شما را درمان نخواهد کرد و در کنار آن حتماً باید داروهایی را برای به تعادل رسیدن هورمون‌ها استفاده کنید. برای بررسی مشکلات هورمونی می‌توانید به پزشک غدد یا زنان مراجعه نمایید.
برخی قرص‌های ضدبارداری می‌توانند با تنظیم هورمون‌ها از تشدید آکنه و یا ایجاد آن جلوگیری نمایند. بااین‌حال این قرص‌ها خطراتی را نیز به همراه دارند؛ بنابراین بررسی مزایا و عوارض جانبی قبل از تصمیم‌گیری ضروری می‌باشد.
همچنین اسپیرونولاکتون، دارویی که اغلب برای درمان فشارخون بالا استفاده می‌شود، در موارد شدید آکنه تجویز می‌گردد. این دارو عوارض جانبی احتمالی بسیاری دارد؛ بنابراین نباید بدون نسخه استفاده شود.
استفاده از یک رژیم غذایی مناسب
متأسفانه یکی از عوامل مؤثر در ایجاد جوش عادت‌های بد غذایی خودمان است. غذاهای فراوری‌شده و خالی از مواد مغذی مورد نیاز باعث ایجاد کمبود آب و تغذیه در پوست می‌شوند و عوارض مختلفی مانند جوش، پیری زودرس، کدر شدن پوست و … را به وجود می‌آورند؛ بنابراین سعی کنید از مواد مفید برای پوست مانند پروتئین‌ها، میوه و سبزی‌های تازه بیشتر در برنامه غذایی خود استفاده کنید و از مواد مضر مانند موارد زیر خودداری نمایید:
- انواع غذاهای سرخ شده و فراوری شده
- انواع بیسکوییت‌ها و کیک‌ها
- انواع غذاهای پر از ادویه‌های محرک
- پرهیز از استفاده از فراورده‌های لبنی به‌خصوص فراورده‌های بدون چربی
عدم استفاده از محصولات مراقبتی حاوی روغن و چربی
این مورد مخصوص افراد دارای پوست چرب است. البته افرادی هم که پوست مختلط دارند باید این نکته را برای قسمت چرب پوست خود مد نظر داشته باشند. درواقع پوست‌های چرب اغلب به اندازه کافی تغذیه می‌شوند و تنها ممکن است با مشکل کمبود آب مواجه شوند؛ بنابراین این افراد نباید به‌هیچ‌وجه از محصولات تغذیه‌کننده مانند کرم‌های شب استفاده کنند و وقتی محصول آرایشی یا مراقبتی انتخاب می‌کنند، حتماً باید روی محصول عبارت “فاقد چربی” نوشته شده باشد. در غیر این صورت بعد از استفاده از محصول احتمال بروز جوش‌های التهابی شدید وجود دارد.
از لایه‌برداری بیش‌ازحد خودداری نمایید
لایه بردای فرایند از بین بردن سلول‌های مرده پوست است. لایه‌برداری در حد معمولی و منظم مثلاً هفته‌ای یک الی دو بار برای پوست عالیست و سلول‌های مرده پوست را از بین میبرد. درنتیجه پوست تمیز شده و از ایجاد جوش‌های جدید جلوگیری می‌شود؛ اما وقتی بیش‌ازحد باشد و یا لایه‌برداری استفاده کنید که مناسب نوع پوست شما نیست، پوست را به‌شدت تحریک کرده و باعث ایجاد جوش‌های بیشتر خواهد شد.
از طرفی لایه‌برداری بیش‌ازحد می‌تواند موجب شکستن یا برش پوستی شود. وقتی فرد بیش‌ازاندازه چربی طبیعی پوست را با لایه‌برداری بگیرد، این اتفاق می‌افتد. پوست این کمبود را با تولید بیشتر روغن جبران می‌کند. همین امر سبب مسدود شدن منافذ و ایجاد جوش صورت بیشتر می‌شود.
بنابراین پیشنهاد می‌کنیم محصولات لایه‌بردار شیمیایی را بیش از حد و بدون مشورت با متخصص پوست استفاده نکنید تا دچار عوارض جانبی آن نشوید.
استرس را کاهش دهید
تحقیقات نشان می‌دهد یکی از مواردی که روی میزان ترشح چربی غدد چربی ساز پوست تأثیر می‌گذارد، میزان آرامش شماست. به دلیل اینکه این غدد ارتباط مستقیمی با هورمون‌های بدن دارند و استرس باعث به‌هم‌ریختگی تعادل هورمون‌ها می‌شود، درنتیجه تعادل تولید چربی پوست نیز با استرس به‌هم‌ریخته و باعث افزایش جوش می‌شود.
در زیر چند روش برای کاهش استرس را به شما معرفی کرده‌ایم که می‌تواند به جلوگیری از جوش صورت نیز کمک کند:
- مراقبه
- ورزش کردن
- انجام یوگا
- استحمام قبل از خواب
- مطالعه قبل از خواب
- گذراندن وقت در طبیعت
- ایجاد سرگرمی موردعلاقه
قبل از بیرون رفتن از منزل از ضد آفتاب استفاده نمایید
آفتاب بیش‌ازحد اثرات مضر بسیاری برای پوست دارد. همچنین آفتاب‌سوختگی می‌تواند به تولید بیش‌ازحد روغن منجر شود که جوش صورت را وخیم‌تر می‌کند. استفاده از ضد آفتاب فاقد چربی با ضریب محافظت (SPF) حداقل 30 به جلوگیری از آفتاب‌سوختگی و تشدید جوش صورت کمک می‌کند.
وسایل آرایشی و مراقبت از صورت را تمیز نگه دارید
برای جلوگیری از ایجاد باکتری‌ها روی پوست، باید لوازم مورد استفاده برای صورت مثل برس و اسفنج آرایشی بصورت مرتب شسته و تمیز شود. قبل از استفاده مجدد این لوازم نیز باید کاملاً خشک شده باشند.
سخن پایانی …
جوش صورت دارای انواع مختلفی است که همه انواع آن می‌تواند دردسرساز و باعث ایجاد دغدغه و نگرانی شود؛ اما حواستان باشد همین نگرانی زیاد جوش‌ها را بدتر می‌کند. شما می‌توانید با یک برنامه مراقبتی صحیح و تغییر سبک زندگی مانند عادت‌های غذایی تا حد زیادی از ایجاد جوش‌ها خودداری کنید. همچنین در صورت زیاد بودن جوش‌ها به‌خصوص جوش‌های التهابی حتماً به پزشک مراجعه کنید؛ زیرا اگر این جوش‌ها درمان نشوند و دست‌کاری شوند، عارضه بعدی ایجاد جای جوش و اسکار است که حتی از خود جوش هم بدتر است!