مزایا و خواص نعناع خشک
نعناع خشک یکی بهترین سبزیجاتی است که تقریباً در همه نقاط جهان بهراحتی قابلدسترس است. این گیاه باستانی بیش از 2000 سال است که در مصارف مختلف نقش ایفا میکند و حتی در برخی کتب مقدس به آن اشاره شده است. از جمله مهمترین مصارف آن میتوان به کاهش بوی بد دهان، بهبود عملکرد دستگاه گوارش، کاهش علائم آلرژیک و تسکین علائم سرماخوردگی اشاره نمود.
در این مقاله از سفیر زیبایی قصد داریم خواص نعناع خشک را برشماریم تا با توجه بیشتر این گیاه خوشعطر و طعم و در دسترس را استفاده کنید و حتماً آن را در رژیم غذایی خود بگنجانید.
چرا استفاده از نعناع خشک در آشپزی اینقدر رایج است؟
نعناع خشک یکی از سبزیجات بسیار پرکاربرد در آشپزی و بخصوص در غذاهای آسیایی است. علت استفاده از آن هم به دلیل خواص بسیار عالی نعناع خشک است و هم اینکه این سبزی عطر و طعم فوقالعادهای به غذا میبخشد و از طرفی ارزان و در دسترس است.
به همین دلیل علاوه بر آشپزی بسیاری از تولیدکنندگان از آن در ساخت انواع خمیردندان، آبنبات، آدامس، محصولات زیبایی و… نیز استفاده میکنند.
در طول تاریخ، مردم از گونههای مختلف نعناع خشک در پزشکی استفاده کردهاند. درواقع انواع مختلف گیاهان نعناع طیف وسیعی از ویژگیهای آنتیاکسیدانی و مزایای بالقوه سلامتی را برای ما تأمین میکنند. در میان تمام خواصی که نعناع خشک دارد، از این سبزی خشک بهویژه برای افرادی که سندرم روده تحریکپذیر (IBS) دارند، جهت کنترل و بهبود علائم استفاده میشود.
بهترین فواید نعناع خشک برای سلامتی
نعناع خشک مزایای بسیار زیادی برای سلامتی دارد و به همین دلیل در طب سنتی بهوفور از آن برای رفع مشکلات مختلف سلامتی استفاده میشود. از جمله مهمترین فواید نعناع خشک برای سلامتی بدن میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
بهبود مدیریت مشکلات گوارشی
نعناع خشک میتواند عضلات را آرام کند و هزاران سال است که از اثر تسکیندهندگی آن برای درمان ناراحتیهای معده یا سوءهاضمه استفاده میشود. اگر شما جزء افرادی هستید که شربتهای معده را استفاده میکنید، احتمالاً عطر و طعم نعناع را در آنها احساس کردید.
نتایج یک بررسی در سال 2019 در این زمینه نشان داد که استفاده از نعناع فلفلی میتواند طیف وسیعی از بیماریهای گوارشی از جمله سوء هاضمه، IBS، درد معده در کودکان و احساس بیماری پس از جراحی را بهبود دهد. همچنین ترکیبات موجود در نعناع خشک میکروب زدایی میکند و با بهبود عملکرد عضلانی و کنترل التهاب به سلامت بدن کمک خواهد کرد.
بهبود آلرژی
نعناع خشک سرشار از آنتیاکسیدان و ترکیبات ضدالتهابی به نام رزمارینیک اسید است. رزمارینیک اسید علائم آسم را تا حدی کاهش میدهد که یکی از سختترین آلرژیها محسوب میشود. بهطورکلی نیز تمامی انواع نعناعها دارای اثرات ضد حساسیت هستند. بااینحال، محتوای عصاره نعناع در روغنها و پمادها ممکن است بهمراتب قویتر از خوردن نعناع خشک باشد.
تسکین علائم سرماخوردگی
شما میتوانید با نعناع خشک یک دمنوش عالی برای بهبود سرماخوردگی آماده کنید. زیرا این سبزی دارای مادهای به نام منتول است. منتول یک ضد احتقان معطر است که میتواند به شکستن خلط و مخاط کمک کند و دفع آن را آسانتر خواهد کرد. استفاده از این سبزی بخصوص برای رفع سرماخوردگی کودکان مؤثر است.
کاهشدهنده دردهای عضلانی
نعناع گیاهی دارای خواص ضدالتهابی و ضد اسپاسم است. به همین دلیل میتواند برای تسکین دردهای عضلانی و حتی کمک به درمان آنها مؤثر باشد.
بهبوددهنده حالت تهوع
شما میتوانید از چای نعناع یا حتی کپسول آن برای درمان حالت تهوع استفاده کنید. در طب سنتی، بخصوص از دمنوش این گیاه بهعنوان یک آرامشبخش و درمانکننده تهوع در دوران قاعدگی و بعد از جراحی استفاده میکنند.
کاهشدهنده تب
اگر طرفدار نوشیدنی موهیتو باشید، میدانید که ترکیب نعناع با لیمو، یخ و آب گازدار چه ترکیب خنککننده فوقالعادهای است. یکی از فواید دارویی نعناع کاهشدهنده تب است و بهطورکلی نیز به خنک کردن بدن کمک میکند.
قابل استفاده برای بهداشت دهان و دندان
یکی از دلایل اینکه آدامسهای نعنایی تا این حد طرفدار دارند این است که میتواند بوی بسیار خوشی را برای دهان ایجاد کند و حس خنککنندگی آن بسیار مطلوب است. همچنین ترکیبات این سبزی دارای خواص ضدباکتری است که باکتریهای مضر دهان و دندان را از بین میبرد.
به همین دلیل نهتنها در طعمدهندهها و آدامسها بلکه در بسیاری از انواع خمیردندان و دهان شویهها نیز از آن استفاده میشود.
دارای خواص ضد سرطانی
تنها مصرف مقداری نعناع خشک در انواع غذاها و سالادها بهصورت منظم میتواند احتمال سرطان را برای شما کاهش دهد. زیرا این سبزی دارای آنتیاکسیدانهای قوی مانند ویتامین C است که با رادیکالهای آزاد مبارزه کرده و احتمال تکثیر سلولهای غیرطبیعی سرطانی را در بدن کاهش میدهد.
تقویتکردن چشم و بینایی
برگ نعناع سرشار از ویتامین A و بتاکاروتن است که به حفظ سلامت چشم و بینایی کمک میکند. کسانی که مشکوک به اختلالاتی مثل نزدیکبینی هستند، باید تحت نظر پزشک از ویتامین A بیشتری استفاده کنند که در مواد غذایی مانند نعناع و هویج نیز وجود دارد.
کمک به کنترل استرس و اضطراب
نعناع دارای خاصیت آرامکنندگی بسیار خوبی است و طعم و عطر آن به بهبود استرس و کاهش اضطراب کمک میکند.
تقویت سیستم ایمنی بدن
برگ نعنا به دلیل داشتن مقادیر فراوان ویتامین C مانند پرتقال و لیمو تأثیر مثبتی بر عملکرد سیستم ایمنی بدن دارد و از ابتلا به بیماریهای مختلف مانند سرماخوردگی جلوگیری میکند. یادتان باشد این ویتامین در بدن ذخیره نمیشود و شما باید هر روز با مصرف مواد دارای این ویتامین مانند سبزیجات و میوهها مقادیر مورد نیاز بدن را تأمین کنید.
بهبوددهنده عملکرد دستگاه تنفسی
یکی از ترکیبات موجود در نعناع خشک، منتول است که از ترکیب موجود در داروهای تجاری برای درمان آنفولانزا محسوب میشود. عطر منتول خاصیت ضدالتهابی دارد و به همین دلیل استفاده از نعناع میتواند به باز کردن مجاری تنفسی و بینی در دوران بیماری کمک کند.
برای استفاده از این خاصیت میتوانید حتی نعناع خشک را در یک ظرف آب جوش ریخته و روی آن بخور دهید. علاوه بر این خواص ضدباکتریایی نعناع میتواند به ازبینبردن عفونتها و تسکین برونشیت کمک کرده و خارش یا درد گلو را نیز بهبود دهد. از این خواص همچنین برای بهبود سرماخوردگی و آسم همراه با سرفههای مزمن استفاده میشود.
رفع خستگی و افسردگی
عطر نعناع انرژی بسیار خوبی برایتان فراهم میکند و حتی عملکرد مغز را بهتر خواهد کرد؛ بنابراین در زمانهایی که بیحوصله یا خسته هستید میتوانید با استفاده از نعناع خشک بهصورت دمنوش یا استفاده از نعناع تازه در نوشیدنیها این موارد را برطرف کنید و انرژی خوبی برای بدنتان فراهم نمایید.
کمک به کاهش وزن
یکی از راههای کمک به کاهش وزن و افزایش چربیسوزی، مصرف بیشتر سبزیجات است و نعناع یکی از سبزیجات مفید برای رسیدن به این هدف است. اگر از یک رژیم غذایی متعادل یا رژیم لاغری معمولی برحسب شمارش کالری پیروی میکنید، نعناع خشک یکی از بهترین طعمدهندهها و سبزیجات برای اضافه کردن به غذاها و انواع سالاد محسوب میشود. از طرفی به دلیل طبع گرمی که دارد میتواند طبع سالادهای فصل شامل کاهو، خیار و گوجه را متعادل کند.
بهبود میگرن و سردرد
خوردن نعناع تازه یا دمنوش نعناع خشک میتواند سردرد را بهبود دهد. همچنین میتوانید از ماساژ روغن نعناع روی پیشانی استفاده کنید تا سردردتان بهبود یابد. البته بهشرط اینکه حساسیت پوستی نسبت به آن نداشته باشید.
پس اول روی بخش کوچکی از پوست مانند بازوی داخلی مقدار کمی از روغن آن را امتحان کنید و بعد از چند ساعت اگر مشکلی مانند خارش، قرمزی و… ایجاد نشد، آن را برای پیشانی استفاده نمایید.
استفاده در دوران بارداری و شیردهی
عطر نعناع میتواند حالت تهوع صبحگاهی در بارداری را کاهش دهد. همچنین در صورت ترک خوردن سینه و درد در نوک پستان در دوران شیردهی میتوانید از عصاره نعناع جهت بهبود این وضعیت استفاده کنید. یکی از روشهای سنتی باز شدن راه خروج شیر از سینه در صورت بستهشدن در دوران شیردهی نیز زدن آرد جو له شده و نعناع روی نوک سینه است. اما همه این روشها تنها در صورتی قابل انجام هستند که متخصص زنان شما به شما اجازه چنین کاری را بدهد.
نعناع خشک برای بهبود کیفیت پوست
معمولاً از نعناع تازه برای ماسکهای خانگی پوست استفاده میکنند ولی در صورت نبود برگ تازه میتوانید از نوع خشک آن نیز استفاده کنید. این برگها سرشار از ویتامین D و E هستند که کیفیت پوست را بهبود میدهند. زیرا به ازبینبردن سلولهای مرده پوست کمک میکنند.
همچنین دارای اسید سالیسیلیک طبیعی است که از لکههای پوستی جلوگیری کرده و به درمانشان کمک میکند. شما میتوانید بهعنوان یک ماسک نعناع ساده برای پوست، مقداری از آن را با گلاب ترکیب کرده و روی پوست بزنید. بعد از چند دقیقه بشویید و پوستتان را خشک کنید. این ماسک حتی به رفع جوش و آکنه نیز کمک میکند. اما حتماً قبل از استفاده آزمایش پچ را انجام دهید.
کمک به بهبود رشد مو
نعناع یکی از سبزیجات عالی برای تقویت مو و رشد بهتر آن است. زیرا خونرسانی در کف سر را افزایش میدهد و منجر به سلامت بیشتر موها میشود. به همین دلیل در بسیاری از محصولات مراقبت مو نیز از آن استفاده میکنند.
استفاده در رژیم غذایی
شما میتوانید از نعناع خشک در انواع غذاها مانند سوپها، آشها، مرینیت گوشتهای مختلف، خورشها و… استفاده کنید که طعم و عطر عالی به آن میبخشد. اما باید توجه داشته باشید که بیش از حد استفاده نکنید. زیرا مقدار بیش از حد آن میتواند طعم غذا را تلخ کند. همچنین توجه داشته باشید که بهتر است ده دقیقه آخر پخت غذا نعناع را اضافه کنید تا فواید تغذیهای خود را از دست ندهد.
نحوه تهیه نعناع خشک برای انواع غذاها
شما بهراحتی میتوانید خودتان نعناع خشک باکیفیت را آماده کنید. البته خوشبختانه در ایران در تمامی شهرها عطاریهای بزرگی هستند که نعناع خشک را به دست مشتری میرسانند. اما اگر به آنها اعتماد ندارید، خیلی راحت میتوانید خودتان نعناع تازه را تهیه کرده و خوب بشویید. سپس آن را خشک کنید.
بسته به اینکه چه شرایطی در دسترستان باشد، بهراحتی میتوانید نعناع را خشک کنید. مثلاً افراد آپارتماننشین نعناع را در فر با دمای بسیار پایین خشک میکنند ولی افرادی که دارای خانههای ویلایی هستند معمولاً به سبک قدیم میتوانند نعناعها را در هوای آزاد و جلوی نور خورشید قرار دهند تا با حفظ خواص بیشتر خشک شوند.
بهترین ایده برای استفاده از خواص نعناع خشک
در اکثر غذاهای خاورمیانه، مثل گوشت بره، سوپ و سالاد سبزیجات اغلب از نعناع خشک برای عطر و طعم استفاده میشود که میتواند شما را به خواص بینظیر آن برساند. از جمله ایدههای دیگر برای استفاده از این سبزی معطر نیز عبارتاند از:
- میتوانید با مخلوط کردن آب لیموترش با شکر و برگهای نعناع نوشیدنی خنک لیمو نعناع درست کنید. روی آن را با آب ساده یا گازدار برحسب سلیقه خود و تکههای یخ پر کنید.
- ترکیب نعناع در سالسا با میوه تازه مثل سیب خرد شده و گلابی، آب لیموترش، هالاپینو و عسل بسیار عالی است. میتوانید این سس را با چیپس یا روی مرغ پخته سرو کنید.
- میتوانید از دمنوش نعناع برای رفع احساس خستگی و حس تازگی استفاده نمایید یا حتی در هنگام دم کردن چای سیاه از مقداری نعناع خشک نیز استفاده کنید.
- میتوانید چند برگ نعناع خرد شده را به خمیر کوکی بعدی خود اضافه کنید.
- میتوانید نعناع را خرد کرده و با آناناس تازه مخلوط کنید.
مضرات یا موانع استفاده از نعناع خشک برای سلامتی
استفاده از نعناع خشک در حد اعتدال خطری ایجاد نمیکند اما برخی از انواع سبزیجات خانواده نعناع میتواند مشکلاتی برای بعضی افراد با شرایط خاص به وجود آورد، از جمله:
- افراد مبتلا به بیماری ریفلاکس معده به مری (GERD) نباید برای تسکین دادن مشکلات گوارشی از نعناع خشک یا تازه استفاده کنند. زیرا این گیاه نهتنها برای این شرایط آرامکننده نیست، بلکه یک محرک نیز محسوب میشود.
- مصرف نعناع خشک معمولاً مشکلی ایجاد نمیکند ولی مصرف روغن نعناع در دوزهای زیاد میتواند سمی باشد. همچنین بههیچوجه از روغن نعناع برای پوست صورت نوزاد یا کودک خردسال استفاده نکنید، زیرا ممکن است باعث ایجاد اسپاسم شود که تنفس را مهار میکند. درواقع میتواند مشکلاتی همچون تشنج و خفگی را به وجود آورد.
- اگر بیماری خاصی دارید و از دارو استفاده میکنید، حتماً با پزشک خود صحبت کنید تا مطمئن شوید مقدار مصرف نعناع شما با داروهایتان تداخل ندارد.
- در صورت ابتلا به سنگ کیسه صفرا نیز باید قبل از استفاده از نعناع با پزشک خود مشورت کنید.
- با توجه به اینکه طبع نعناع خشک گرم و خشک است، نباید در دوران بارداری بیش از حد استفاده شود. زیرا میتواند منجر به سقط جنین شود. همچنین مصرف زیاد این دمنوش در دوران شیردهی ممنوعیت دارد.
سخن پایانی…
نعناع خشک یکی از سبزیجات معطر و بسیار خوشطعم است که در ایران بهعنوان یک طعمدهنده فوقالعاده و ارزان برای انواع خورشها، آشها، سوپها، مرینیت گوشت، سالادها، سسها و… استفاده میشود؛ بنابراین بهراحتی میتوانید از خواص آن بهرهمند شوید. اما نباید بیش از حد مصرف شود و مصرف زیاد آن با عوارضی همراه است که در طول مقاله به آنها اشاره شد.