مزایا و معایب استفاده از داروی کورتیکواستروئید
استروئیدها که نام دیگر آن‌ها کورتیکواستروئید می‌باشد داروهای ضدالتهابی هستند و برای درمان طیف وسیعی از بیماری‌ها استفاده می‌شوند. داروهای کورتیکواستروئید از جمله کورتیزون، هیدروکورتیزون و پردنیزون در درمان بسیاری از بیماری ها مانند بثورات، لوپوس و آسم مفید هستند؛ اما این داروها خطر بروز عوارض جانبی جدی را به همراه دارند.
در این مقاله قصد داریم به عوارض و فواید داروی کورتیکواستروئید بپردازیم تا پایان با ما همراه باشید.
انواع کورتیکواستروئیدها
کورتیکواستروئیدها به اشکال مختلف وجود دارند.
انواع اصلی آن عبارت‌اند از:
♦ قرص و شربت مانند پردنیزولون
♦ اسپری‌های بینی مانند بکلومتازون و فلوتیکازون
♦ آمپول مانند متیل پردنیزولون
♦ کرم‌ها، لوسیون ها و ژل‌ها مانند کرم پوست هیدروکورتیزون
اکثر استروئیدها فقط با نسخه پزشک در دسترس هستند، اما چند مورد (مانند برخی از کرم‌ها یا اسپری‌های بینی) را می‌توان از داروخانه‌ها و مغازه‌ها خریداری کرد.
عوارض جانبی کورتیکواستروئید
اگر استروئیدها برای مدت کوتاهی یا با دوز کم‌مصرف شوند عوارض خاصی برای بیمار ایجاد نمی‌کنند؛ اما گاهی اوقات می‌توانند عوارض جانبی ناخوشایندی مانند افزایش اشتها، تغییرات خلق‌وخوی و بی‌خوابی ایجاد کنند. این موارد بیشتر در قرص‌های استروئیدی دیده می‌شود.
عوارض جانبی معمولاً پس از پایان درمان از بین می‌روند، اما بدون مشورت با پزشک، مصرف دارو را قطع نکنید. قطع یک دوره تجویز شده می‌تواند باعث عوارض جانبی دیگری که به مراتب بدتر از عوارض خود دارو است شود.
موارد استفاده از کورتیکواستروئید
نتایج تحقیقات نشان می دهد که از استروئیدها می‌توان برای درمان طیف وسیعی از بیماری‌ها استفاده کرد، از جمله:
- آسم و بیماری انسدادی مزمن ریوی (COPD)
- تب یونجه
- کهیر و اگزما
- درد شدید در مفاصل یا عضلات مانند آرتروز، آرنج تنیس و شانه منجمد
- درد ناشی از عصب تحریک شده مانند سیاتیک
- بیماری التهابی روده مانند بیماری کرون
- لوپوس
- مولتیپل اسکلروزیس (ام اس)
کورتیکواستروئید چگونه کار می‌کند
عملکرد کورتیکواستروئیدها مانند هورمون‌هایی است که به‌طور طبیعی در بدن از غددی در بالای کلیه ترشح می‌شود. هر زمان که پزشک تشخیص دهد میزان این هورمون‌ها کمتر از مقدار طبیعی است این دارو را تجویز می‌کند تا کمبود آن جبران شود.
استروئیدها در دوزهای بالاتر از مقدار طبیعی بدن تولید می‌شوند، قرمزی و تورم (التهاب) را کاهش می‌دهند. این می‌تواند به شرایط التهابی مانند آسم و اگزما کمک کند. استروئیدها همچنین فعالیت سیستم ایمنی بدن را که وظیفه دفاع در برابر بیماری و عفونت را بر عهده دارد را کاهش می‌دهند.
این می‌تواند به درمان بیماری‌های خود ایمنی مانند آرتریت روماتوئید یا لوپوس کمک کند که در اثر حمله اشتباه سیستم ایمنی بدن به بدن ایجاد می‌شود. اگر درمان با این دارو شما به‌صورت طولانی مدت است حتماً به‌صورت منظم به پزشک مراجعه کنید تا عوارض جانبی را بررسی کند.
خطرات و مزایای کورتیکواستروئید را بسنجید
کورتیکواستروئید می تواند طیف وسیعی از عوارض جانبی را ایجاد کنند؛ اما همچنین التهاب، درد و ناراحتی را در بیماری‌های مختلف تسکین می دهد. اگر با دکتر خود صحبت کنید که عوارض جانبی را به حداقل برساند، ممکن است با کاهش خطر ابتلا به چنین مشکلاتی به مزایای قابل توجهی دست یابید.
نکاتی برای به حداقل رساندن عوارض جانبی
استفاده از کورتیکواستروئید ممکن است بهترین گزینه برای شرایط شما باشد. در حالی این دارو می‌تواند برای شما مشکلاتی به وجود آورد، اما روش‌هایی وجود دارد که می‌توانید عوارض جانبی را به حداقل برسانید. در اینجا به چند نکته اشاره می‌کنیم:
- در مورد دوز کم یا متناوب با پزشک خود صحبت کنید.
- شیوه زندگی سالم را انتخاب کنید، مانند یک رژیم غذایی سالم و بیشتر اوقات ورزش کردن.
- یک دستبند هشدار پزشکی تهیه کنید.
- چکاپ‌های منظم داشته باشید.
- اگر مدت زمان زیادی است که از این دارو استفاده می‌کنید، در هنگام قطع درمان، دوز دارو به آرامی کاهش یابد.
- یک رژیم غذایی کم‌نمک و یا غنی از پتاسیم بخورید.
- فشار خون و تراکم استخوان خود را کنترل کنید و در صورت لزوم درمان کنید.
سخن پایانی…
کورتیکواستروئید داروهای ضدالتهابی قدرتمندی هستند که می‌توانند بیماری هایی مانند آسم، آرتروز و لوپوس را درمان کنند. این نوع داروها می‌توانند با عوارض جانبی شدیدی برای بیمار همراه باشند. در صورتی که بیماری خاصی دارید و پزشک متخصص در جریان آن نیست حتماً به پزشک اطلاع دهید. توجه داشته باشید این دارو را حتماً با مشورت پزشک مصرف کنید.