علاج پوست مرغی یا کراتوز پیلاریس با روش های موثر
پوست مرغی که اصطلاح علمی آن کراتوز پیلاریس می‌باشد نوعی عارضه پوستی بی‌خطر ولی شایع است که در آن برجستگی‌های کوچکی روی پوست شما، به‌خصوص در ناحیه بازوها، پاها یا باسن ایجاد می‌شود. عامل اصلی ایجاد آن کراتین اضافی در پوست است. اگرچه خود این عارضه بی‌ضرر است و نیازی به درمان ندارد، بسیاری از افراد نسبت به ظاهر آن به‌خصوص هنگام پوشیدن لباس‌های تابستانی ناراحت هستند.
در این مقاله از سفیر زیبایی قصد داریم به‌طور کامل اطلاعات مهمی در مورد پوست مرغی را بیان کنیم که روش‌های درمان پوست مرغی را نیز شامل می‌شود. پس تا پایان این مقاله ما را همراهی کنید.
کراتوز پیلاریس یا پوست مرغی چیست؟
کراتوز پیلاریس، پوست مرغی یا پوست توت‌فرنگی یک بیماری پوستی خوش‌خیم است که خوشبختانه هیچ ضرری برای بدن شما ندارد. این بیماری را با مخفف KP که مخفف لاتین کراتوز پیلاریس است نیز می‌شناسند. علائم آن شبیه برجستگی‌های کوچک جوش مانند است. شما نیز اگر این عارضه را داشته باشید، ممکن است متوجه برخی برجستگی‌های کوچک و بدون درد روی پوست خود در اطراف فولیکول‌های مو شده باشید.
این برجستگی‌ها به دلیل کراتین اضافی در پوست تشکیل می‌شود و پروتئینی می‌باشد که به شکل‌گیری مو، ناخن و لایه بیرونی پوست (اپیدرم) کمک می‌کند. برآمدگی‌های ناشی از کراتوزیس پیلاریس ممکن است به رنگ‌های مختلف قرمز، قهوه‌ای یا سفید نمایان شوند و یا ممکن است کاملاً به رنگ پوست شما باشند. پوست مرغی بیشتر بر روی بازوها، جلوی ران‌ها و گاهی روی گونه‌ها ایجاد می‌شود ولی هر قسمت دیگر از پوست بدن نیز که دارای فولیکول‌های مو باشد ممکن است دچار این عارضه شود.
چه افرادی بیشتر به پوست مرغی مبتلا می‌شوند؟
کراتوز پیلاریس بیشتر در سنین پایین خود را بروز می‌دهد و اغلب هم خودبه‌خود تا سن 30 سالگی از بین می‌رود. درواقع افراد کمتری از این سن به بعد علائم کراتوز پیلاریس را تجربه می‌کنند. به‌طورکلی نیز نوزادان، کودکان نوپا، کودکان و نوجوانان بیشتر علائم را مشاهده کرده و اغلب این علائم در دوران بلوغ بدتر می‌شود.
همچنین این بیماری می‌تواند به‌نوعی ارثی باشد و اگر فردی در خانواده شما به کراتوز پیلاریس مبتلا باشد، احتمال ابتلای شما به کراتوز پیلاریس نیز بیشتر است؛ زیرا برخی از تحقیقات در این زمینه نشان می‌دهد که این بیماری می‌تواند منشأ ژنتیکی داشته باشد.
علاوه بر موارد فوق‌الذکر در صورت وجود شرایط زیر نیز احتمال ابتلا به کراتوز پیلاریس بیشتر است:
- پوست روشن
- برخی از بیماری‌های پوستی مانند اگزما یا ایکتیوز ولگاریس
- آسم
- کم‌کاری تیروئید
- سندرم کوشینگ
- دیابت
- سندرم داون
- چاقی
بیماری پوست مرغی چقدر شایع است؟
کراتوز پیلاریس به قدری شایع است که بسیاری از متخصصان پوست آن را به‌جای یک بیماری پزشکی، یک نوع از انواع مختلف پوست می‌دانند. در حال حاضر حدود 50 تا 80 درصد از نوجوانان و 40 درصد از بزرگسالان در دوره‌ای از زندگی خود دچار این حالت از پوست در برخی از نقاط بدن خود می‌شوند.
کراتوز پیلاریس چگونه بر بدن من تأثیر می‌گذارد؟
پوست مرغی باعث ایجاد برجستگی‌های کوچک و تغییر رنگ در اطراف فولیکول‌های مو در ناحیه ابتلا می‌شود؛ اما نقاطی مانند کف دست‌ها و کف پاهای شما که فولیکول مو ندارند، هرگز دچار علائم این بیماری نخواهند شد. اگرچه این بیماری از نظر سلامتی آسیبی ایجاد نمی‌کند ولی ممکن است شما را نسبت به ظاهر پوست ایجاد شده ناراحت کند و در نتیجه این انگیزه را به شما بدهد که به دنبال درمان آن باشید تا راحت‌تر بتوانید هر لباسی که دوست دارید را بپوشید.
علائم پوست مرغی چیست؟
ویژگی اصلی کراتوز پیلاریس که حتماً متوجه آن خواهید شد برجستگی‌های ریز، خشن و تغییر رنگ روی برخی از قسمت‌های پوست است که شبیه نقطه‌نقطه توت‌فرنگی نیز می‌باشد. این احتمال وجود دارد که متوجه ظاهر برجستگی‌ها شوید اما علائم دیگری نداشته باشید. در برخی شرایط به‌خصوص اگر پوستتان خشک باشد و مراقبت صحیحی از آن انجام ندهید ممکن است علائم زیر را نیز تجربه نمایید:
- خارش یا خشکی پوست، به‌ویژه در پشت بازوها، پاها یا باسن
- تحریک برجستگی‌ها که باعث تغییر رنگ بیشتر و مشخص شدن آن‌ها می‌شود. که به آن درماتیت لیکنوئید اصطکاکی نیز می‌گویند.
- پوست زبر و شبیه کاغذ سنباده در جایی که برجستگی‌ها ظاهر می‌شوند.
- بدتر شدن برجستگی‌ها زمانی که هوا خشک‌تر است، مثل فصول سرد
برخی از بیماری‌ها نیز می‌توانند باعث بروز خارش و خشکی پوست در صورت وجود پوست مرغی شوند. اگزما، پسوریازیس، آلرژی و عفونت‌های قارچی نیز علائم مشابهی را ایجاد می‌کنند.
علت ایجاد پوست مرغی چیست؟
برجستگی‌هایی که هنگام ابتلا به کراتوز پیلاریس مشاهده می‌کنید درواقع مجموعه‌ای از پروتئین‌هایی به نام کراتین هستند. گاهی اوقات این برجستگی‌ها با دسته‌هایی از جوش‌های کوچک مانند جوش‌های زیرپوستی اشتباه گرفته می‌شود. برآمدگی‌های کراتوز پیلاریس زمانی اتفاق می‌افتد که کراتین قدیمی‌تر به‌جای پوسته‌پوسته شدن و ریختن از روی پوست، منافذ شما را مسدود می‌کند. منافذ پوستی سوراخ‌های بسیار ریزی هستند که در آن موها از طریق پوست شما (فولیکول‌های مو) بیرون می‌آیند.
در تحقیقات انجام شده در مورد بیماری کراتوز پیلاریس هنوز علت دقیق آن مشخص نشده است. بااین‌حال برخی محققان اعتقاد دارند که این مسئله یک عامل ژنتیکی دارد، به این معنی که ژن‌های شما می‌توانند بر شانس ابتلا به این بیماری تأثیر بگذارند. همچنین اگر به برخی بیماری‌ها مانند اگزما مبتلا هستید، احتمال ابتلا به کراتوز پیلاریس بیشتر است. اگزما یک بیماری شایع پوستی مزمن است که باعث می‌شود پوست شما دچار تغییر رنگ و لکه‌های خارش‌دار شود که باید تحت نظر متخصص پوست درمان شود؛ بنابراین اگر علاوه بر علائم ظاهری پوست توت‌فرنگی دچار خارش هم هستید بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
آیا پوست مرغی می‌تواند ناشی از کمبود ویتامین باشد؟
بله کراتوزیس پیلاریس می‌تواند با کمبود ویتامین A ارتباط داشته باشد. مصرف ویتامین A به‌اندازه کافی از طریق استفاده از میوه‌ها و سبزیجات تازه و در صورت نیاز مکمل‌های ویتامین A یا استفاده از مرطوب‌کننده‌ها یا کرم‌های حاوی مقادیر کمی ویتامین A می‌تواند در این شرایط علائم پوست مرغی را بهبود دهد.
آیا عارضه پوست مرغی مسری است؟
کراتوز پیلاریس اصلاً مسری نیست و از این بابت خیالتان راحت باشد. از بین بسیاری از انواع برآمدگی‌ها و زائده‌های پوستی که ممکن است برایتان ایجاد شود، کراتوز پیلاریس کاملاً بی‌ضرر است.
بیماری پوست مرغی چگونه تشخیص داده می‌شود؟
اغلب پزشک کراتوز پیلاریس را با یک معاینه فیزیکی ساده از روی علائم پوست شما در جایی که برجستگی‌ها وجود دارند، تشخیص می‌دهد. تشخیص کراتوز پیلاریس آسان است، بنابراین آزمایش پزشکی معمولاً ضروری نیست. محل و ویژگی‌های برجستگی‌ها می‌تواند به شما کمک کند تشخیص دهید که آیا کراتوز پیلاریس دارید یا خیر؛ اما برخی متخصصان با توجه به علائم ایجاد شده، ممکن است آزمایش آلرژی یا بیوپسی را برایتان انجام دهند.
چگونه باید از شر علائم پوست مرغی خلاص شوید؟
کراتوز پیلاریس بیماری خاصی نیست که نیاز به درمان داشته باشد. برای برخی افراد، برجستگی‌ها به‌خودی‌خود از بین می‌روند یا از 30 سالگی به بعد کمتر دیده می‌شوند. همچنین ممکن است متوجه شوید که برجستگی‌ها در تابستان از بین می‌روند و فقط در زمستان به دلیل سردی و خشکی بیشتر هوا قابل توجه می‌شوند. اگر برآمدگی‌ها، شما را از نظر ظاهری آزار می‌دهند، درمان با مرطوب‌کننده‌ها، کرم‌ها و لایه‌بردارهای ملایم پوست می‌تواند به بهبود علائم شما کمک کند.
درمان‌هایی که ممکن است پزشک متخصص توصیه کند می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
لوسیون‌های مرطوب‌کننده بدون نسخه
پوست خشک می‌تواند کراتوز پیلاریس را بدتر کند. به همین دلیل استفاده از مرطوب‌کننده‌های بدون نسخه، پوست را همیشه هیدراته نگه می‌دارد و از ایجاد برجستگی‌ها جلوگیری خواهد کرد؛ بنابراین اگر شما هم به پوست مرغی مبتلا هستید هر روز چند بار از مرطوب‌کننده در نواحی مورد نظر استفاده کنید، به‌خصوص بعد از دوش گرفتن درحالی‌که پوست شما هنوز مرطوب است. مرطوب‌کننده‌های حاوی لاکتات آمونیوم و اسیدهای آلفا هیدروکسیل، بهترین انتخاب برای پوست‌های افراد مبتلا به کراتوز پیلاریس هستند.
کرم‌های دارویی
پزشک ممکن است مرطوب‌کننده‌های قوی‌تری برایتان تجویز کند که بدون نسخه در دسترس نیستند. ترکیبات اوره، آلفا هیدروکسی اسیدها، اسید سالیسیلیک و اسید گلیکولیک نیز گاهی اوقات می‌توانند ظاهر کراتوز پیلاریس را بهبود بخشند. کرم‌های ویتامین A دارویی، می‌توانند به کاهش تجمع کراتین که باعث ایجاد پوست مرغی می‌شود، کمک کنند. البته باید مراقب باشید بیش‌ازحد هم استفاده نکنید. استفاده بیش‌ازحد از این کرم‌های دارویی می‌تواند پوست شما را تحریک کند.
لایه‌برداری فیزیکی
هنگام دوش گرفتن یا حمام کردن، از لیف، دستمال یا ژل لایه‌بردار یا اسکراب استفاده کنید و با حرکات دایره‌ای کوچک روی پوست خود ماساژ دهید و به‌آرامی نواحی آسیب‌دیده پوست خود را بشویید. دقت کنید که خیلی محکم این کار را انجام ندهید؛ زیرا اسکراب شدید می‌تواند پوست شما را بیشتر تحریک کرده و علائم شما را بدتر کند.
درمان‌های لیزری
درمان با لیزر می‌تواند به بهبود تغییر رنگ مرتبط با کراتوز پیلاریس کمک کند. متخصصین پوست در مراکز مجهز می‌توانند این نوع درمان را به‌خوبی برایتان انجام دهند.
مراقبت مناسب از پوست
بسیاری از افراد متوجه می‌شوند که کراتوز پیلاریس زمانی بهبود می‌یابد که روال مراقبتی خود را تغییر دهند تا از خشکی پوست جلوگیری کنند. تغییرات مراقبتی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- دوش گرفتن کوتاه‌تر (15 دقیقه یا کمتر)
- استفاده از آب ولرم به‌جای آب داغ در حمام هنگام دوش گرفتن
- هنگام استحمام از یک صابون لایه‌بردار ملایم یا مخصوص شستشوی بدن استفاده کنید.
- استفاده از یک مرطوب‌کننده مناسب که می‌تواند به آبرسانی پوست شما کمک کند به‌خصوص بلافاصله بعد از دوش گرفتن وقتی هنوز پوست رطوبت دارد.
درمان پوست مرغی با روش‌های خانگی
درمان‌های خانگی پوست مرغی، کراتوز پیلاریس شما را از بین نمی‌برند اما می‌توانند به پوست آسیب‌دیده شما کمک کنند تا بهتر به نظر برسد و می‌تواند ظاهر برجستگی‌ها را به حداقل برساند. اگرچه درمان‌های خانگی برای اکثر افراد بی‌خطر هستند، بهتر است قبل از امتحان برخی از گزینه‌های زیر با یک متخصص طب سنتی یا پوست مشورت کنید؛ زیرا ممکن است در معرض خطر ابتلا به یک واکنش آلرژیک باشید.
سرکه سیب
سرکه سیب حاوی ماده‌ای به نام اسید مالیک است که یک آلفا هیدروکسی اسید است. آلفا هیدروکسی اسیدها به‌طور طبیعی پوست شما را لایه‌برداری می‌کنند. اگر پوست حساسی دارید، سرکه سیب می‌تواند باعث خشکی و سوزش شود، بنابراین بهتر است آن را ابتدا با مقدار مساوی آب مخلوط کنید. مقدار کمی از مخلوط را روی یک توپ پنبهای بمالید و آن را روی مناطق آسیب‌دیده خود بزنید.
جوش‌شیرین
جوش‌شیرین نیز یک لایه‌بردار طبیعی است. دو قاشق چای‌خوری جوش‌شیرین را با مقدار کمی آب گرم مخلوط کنید تا به شکل خمیری در بیاید. سپس خمیر را روی نواحی آسیب‌دیده خود بمالید و به‌آرامی با حرکات دایره‌ای کوچک به مدت پنج دقیقه روی پوست خود بمالید. پس از اتمام کار خمیر را از روی پوست خود بشویید. این روش نیز برای پوست‌های خشک و حساس مناسب نیست.
روغن نارگیل
بسیاری از مردم از روغن نارگیل خالص به‌عنوان مرطوب‌کننده‌ای طبیعی برای پوست خود استفاده می‌کنند، اما این روغن علاوه بر رطوبت رسانی حاوی خواص ضدالتهابی و ضد باکتریایی است که به کاهش تغییر رنگ و التهاب نیز کمک می‌کند. از طرفی روغن نارگیل از روغن‌های سبک است که نیاز به مخلوط شدن با سایر روغن‌ها را ندارد.
آب
پوست خشک می‌تواند کراتوز پیلاریس را بدتر کند. نوشیدن آب کافی و سایر مایعات در طول روز و به‌خصوص بعد از فعالیت می‌تواند به هیدراته نگه‌داشتن پوست شما کمک کند و ظاهر پوست مرغی یا کراتوز پیلاریس را به حداقل برساند.
به خاطر داشته باشید که این درمان‌های کراتوز پیلاریس کاملاً موقتی هستند. برای مشاهده بهبود علائم آن به‌صورت مستمر، باید درمان‌ها را همیشه ادامه دهید. برای برخی از افراد نیز ممکن است حتی بعد از انجام این روش‌ها بهبودی خاصی حاصل نشود. توجه داشته باشید که نباید برجستگی‌های پوست مرغی را خراش دهید یا سعی کنید آن‌ها را بیرون بیاورید زیرا ماده‌ای مانند محتویات جوش درون آن نیست و حالت متراکم دارد. با این کار شما تنها احتمال خونریزی و عفونت برای پوست خود را افزایش می‌دهید که خطرناک است.
چه مدت طول می‌کشد تا از شر پوست مرغی خلاص شوید؟
حتی با انجام روش‌های مختلف درمان، ممکن است مدت زیادی طول بکشد تا برآمدگی‌های کراتوز پیلاریس از بین بروند؛ اما اگر برنامه درمانی خود را به‌درستی و به‌صورت منظم دنبال کنید، باید در عرض چهار تا شش هفته شاهد بهبودی باشید. همچنین حتی بدون درمان، اکثر موارد پوست مرغی در اواسط دهه 20 زندگی شما شروع به از بین رفتن می‌کند و معمولاً تا 30 سالگی کاملاً ناپدید می‌شود.
آیا می‌توان از ایجاد پوست مرغی جلوگیری کرد؟
به دلیل اینکه معمولاً این عارضه ریشه ژنتیکی دارد شما نمی‌توانید کار خاصی برای جلوگیری از آن انجام دهید. بااین‌حال، اجتناب از خشکی پوست با حفظ یک روال ملایم مراقبت از پوست می‌تواند به حداقل رساندن ظاهر کراتوز پیلاریس کمک کند.
چه زمانی باید به متخصص پوست جهت درمان پوست مرغی مراجعه کنم؟
اگر چهار تا شش هفته پس از شروع یک برنامه درمانی، باز هم بهبودی را تجربه نکردید یا اگر کراتوز پیلاریس از نظر روانی تأثیر منفی برای شما دارد بهتر است با یک متخصص پوست در این رابطه صحبت کنید.
آیا عدم تحمل گلوتن نیز باعث کراتوز پیلاریس می‌شود؟
یکی از علائم عدم تحمل گلوتن، می‌تواند بثورات پوستی باشد که شبیه پوست مرغی است. بااین‌حال، هنوز هیچ تحقیقی نشان نداده است که عدم تحمل گلوتن یا سایر مواد غذایی باعث کراتوز پیلاریس می‌شود. توصیه می‌کنیم اگر فکر می‌کنید به مواد غذایی خاصی مانند فلفل حساس هستید و بعد از آن علائم پوست مرغی بدتر می‌شوند، از آن اجتناب کنید.
سخن پایانی …
پوست مرغی یکی از بیماری‌های پوستی بی‌خطر است که تنها از نظر ظاهری نیاز به درمان دارد و اغلب یک بیماری پوستی موقتی است که با گذشت زمان از بین می‌رود؛ اما اگر هرگونه ناراحتی مانند خارش یا خشکی پوست را همراه با آن تجربه کردید، یا اگر بر سلامت روان (عزت‌نفس) شما تأثیر منفی می‌گذارد، ابتدا از راهکارهای گفته‌شده استفاده کنید و در صورت عدم نتیجه‌گیری می‌توانید به پزشک مراجعه کنید. همچنین در صورت داشتن پوست خشک و یا حساس قبل از استفاده از هر ماده‌ای برای درمان با پزشک مشورت نمایید.